Przedmiotem opracowania będzie uzyskiwanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemców. Kiedy i kto może się o nie starać? Jakie trzeba spełnić warunki, aby je uzyskać? Czy biuro rachunkowe może podjąć się tego zadania i uzyskać zezwolenie na pracę? Jaka jest odpowiedzialność biura w sytuacji, gdy nie uzyska ono zezwolenia? Na te i inne pytania odpowiedź zostanie udzielona w dalszej części opracowania.
Czym jest zezwolenie na pracę?
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwoleniem na pracę jest decyzja właściwego organu uprawniająca cudzoziemca, czyli osobę o innym obywatelstwie niż polskie, do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na warunkach określonych w ustawie oraz w tej decyzji.
Decyzję wydaje wojewoda, który po zasięgnięciu opinii marszałka województwa oraz wojewódzkiej rady rynku pracy ustala kryteria wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców.
Kiedy cudzoziemiec ma obowiązek posiadania zezwolenia na pracę?
Zgodnie z art. 88 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec:
wykonuje pracę na terytorium RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium RP;
w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury przebywa na terytorium RP przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym;
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium RP i jest delegowany na terytorium RP w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt 2-4.
Ponadto w przepisach występuje także zezwolenie na pracę sezonową, które jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec wykonuje na terytorium RP pracę w zakresie działalności określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 9 i umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium RP.
Wykonywanie pracy w Polsce będzie łączyło się z uzyskaniem przez cudzoziemca zezwolenia na pracę.
Jeśli obcokrajowiec będzie świadczył pracę na rzecz polskiego przedsiębiorcy, ale zdalnie ze swojego kraju, to nie będzie potrzebował takiego zezwolenia.
Składanie wniosku o zezwolenie na pracę
Zezwolenie na pracę jest wydawane na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Zatem to nie osoba, która chce podjąć pracę, składa taki wniosek, a jej potencjalny pracodawca.
Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę obejmuje:
informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi oraz odpowiednio pracodawcy użytkownika lub podmiotu, do którego pracownik jest delegowany, tj. nazwę albo imię (imiona) i nazwisko, adres siedziby albo miejsca zamieszkania, numer telefonu oraz numer faksu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym, nazwę rejestru właściwego do prowadzenia działalności gospodarczej lub statutowej i numer wpisu w rejestrze – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub statutową, albo nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu tożsamości oraz nazwę organu, który wydał ten dokument – w przypadku osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, numery identyfikacyjne NIP i REGON – w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, albo numer PESEL – w przypadku osoby fizycznej, numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia – w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który prowadzi agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej, symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę, liczbę osób wykonujących pracę na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, w tym osób zatrudnionych przez ten podmiot, a także oświadczenie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, czy zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 88j ust. 1 pkt 3-7 ustawy (składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”; klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań);
dane osoby przebywającej na terytorium RP, posiadającej dokumenty potwierdzające wypełnienie obowiązków określonych w art. 88c ust. 6 pkt 1 i 2 i upoważnionej do reprezentowania pracodawcy wobec wojewody i organów, o których mowa w art. 88f ust. 3, tj. imię (imiona) i nazwisko, obywatelstwo, nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu tożsamości oraz nazwę organu, który wydał ten dokument, adres do korespondencji na terytorium RP, numer telefonu oraz numer faksu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym w przypadkach, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 3-5;
dane osobowe cudzoziemca: imię (imiona) i nazwisko, płeć, datę urodzenia, obywatelstwo, nazwę, serię, numer, datę wydania i datę ważności dokumentu podróży; informacje dotyczące pracy oferowanej cudzoziemcowi: okres lub okresy pracy oznaczone datami, stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, miejsce wykonywania pracy, podstawę prawną wykonywania pracy, wymiar czasu pracy lub przewidywaną liczbę godzin pracy w ciągu miesiąca lub tygodnia, wysokość wynagrodzenia określoną stawką godzinową lub miesięczną, zakres podstawowych obowiązków w związku z powierzeniem pracy cudzoziemcowi.
Na jaki okres wydaje się zezwolenie na pracę?
Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata i może być przedłużane.
Jeżeli cudzoziemiec pełni w zarządzie funkcję osoby prawnej, która na dzień złożenia wniosku zatrudnia powyżej 25 osób, wojewoda może wydać zezwolenie na pracę na okres nie dłuższy niż 5 lat.
Kiedy wojewoda odmawia wydania zezwolenia na pracę?
Zgodnie z przepisami wojewoda wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca, gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi:
w toku postępowania złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe bądź fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane, lub zeznał nieprawdę, lub zataił prawdę, albo w celu użycia jako autentyczny podrobił lub przerobił dokument, lub takiego dokumentu jako autentycznego używał;
nie spełnił wymogów określonych w art. 88c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
został prawomocnie ukarany za wykroczenie określone w art. 120 ust. 3-5 ustawy;
w ciągu 2 lat od uznania za winnego popełnienia czynu, o którym mowa w art. 120 ust. 1, został ponownie prawomocnie ukarany za podobne wykroczenie;
jest osobą fizyczną, karaną za popełnienie czynu z art. 218-221 Kodeksu karnego;
jest osobą fizyczną, karaną za popełnienie czynu z art. 270-275 ustawy kk w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę, albo jest podmiotem zarządzanym lub kontrolowanym przez taką osobę;
jest osobą fizyczną karaną za czyn, o którym mowa w art. 189a ustawy kk, lub karaną w innym państwie na podstawie przepisów Protokołu o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, albo jest podmiotem zarządzanym lub kontrolowanym przez taką osobę;
nie dopełnia obowiązków wynikających z art. 88h ust. 4;
wnioskuje o wydanie zezwolenia w stosunku do cudzoziemca, który:
nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków w przypadku zamiaru powierzenia wykonywania pracy w zawodzie regulowanym,
nie spełnia wymagań podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi określonych w informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy,
w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę został ukarany za czyn określony w art. 270-275 ustawy kk.
Wojewoda wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę również w przypadku gdy:
dane osoby, której dotyczy wniosek, czyli cudzoziemca, zostały umieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany;
wymagają tego zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących RP;
w danym roku nastąpiło przekroczenie obowiązującego go limitu zezwoleń na pracę, o którym mowa w art. 90b ust. 1.
Wojewoda może wydać decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę, jeżeli z okoliczności wynika, że wniosek o wydanie tego zezwolenia został złożony dla pozoru, zezwolenie będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż wykonywanie pracy dla danego podmiotu lub podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełnia obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy innym osobom, w szczególności:
nie posiada środków finansowych ani źródeł dochodu niezbędnych do pokrycia zobowiązań wynikających z powierzenia pracy cudzoziemcowi, lub
nie prowadzi działalności gospodarczej, rolniczej lub statutowej uzasadniającej powierzenie pracy danemu cudzoziemcowi w danym okresie, w tym zawiesił działalność, został wykreślony z właściwego rejestru lub jego działalność jest w okresie likwidacji, lub
nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych albo nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, lub
nie zgłasza do ubezpieczenia społecznego pracowników lub innych osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym albo nie zgłasza pomocników rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników do tego ubezpieczenia, lub
zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.
Czy biuro rachunkowe może złożyć wniosek o zezwolenie na pracę?
Biura rachunkowe mogą złożyć wniosek o uzyskanie zezwolenia w imieniu i na rzecz osoby powierzającej pracę cudzoziemcowi (fizycznej oraz prawnej).
Swoje usługi w tym zakresie oferuje coraz więcej biur.
Biuro odpowiada za spełnienie wymogów formalnych wniosku i prawidłowość wprowadzonych danych.
Są jednak okoliczności, które mogą być dla biura niemożliwe do zweryfikowania – np. cudzoziemiec zataja albo nie wie i nie przekazuje informacji o tym, że jego pobyt na terytorium RP jest niepożądany.
Zatem można wskazać, że to zadanie dla biura stanowi umowę zlecenie – starannego działania. Biuro ma podjąć wszelkie czynności w celu uzyskania zezwolenia. Jeśli jednak do jego uzyskania nie dojdzie z uwagi na okoliczności, o których biuro nie wiedziało i nie miało możliwości dowiedzenia się, nie może ono ponosić za to odpowiedzialności.
Każdorazowo kwestia ta będzie musiała być indywidualnie oceniana. Jeżeli nastąpi odmowa z uwagi na błędne wypełnienie wniosku, niewątpliwie będzie to winą biura rachunkowego i będzie można domagać się odszkodowania, ale w przypadku ustalenia przez wojewodę, że wjazd cudzoziemca do Polski jest niepożądany, o czym nie wiedziała osoba powierzająca pracę i uzyskanie zezwolenia biuru rachunkowemu, nie będzie to obciążało biura.
