Praca zdalna jest coraz popularniejsza w Polsce i na świecie. Polega ona na tym, że pracownik z własnego domu wykonuje pracę na rzecz pracodawcy. W Polsce dość powszechnie wiadomo, że zatrudnienie obcokrajowca wiąże się ze spełnieniem licznych formalności, pozyskaniem zezwolenia na pracę. Czy te zasady dotyczą też sytuacji, w której obcokrajowiec będzie pracował zdalnie ze swojego kraju? Czy konieczne jest zezwolenie na pracę zdalną dla cudzoziemca? Odpowiedzi na te pytania zostaną udzielone w dalszej części artykułu.
Kim jest cudzoziemiec w rozumieniu przepisów?
Obecnie do zatrudniania obcokrajowców w Polsce zastosowanie ma ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z nią cudzoziemcem jest osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego. Będą to zatem obywatele państw Unii Europejskiej, EOG, a także państw trzecich. Osoba legitymująca się podwójnym obywatelstwem, w tym polskim, nie będzie cudzoziemcem w rozumieniu tej ustawy.
Czym jest zezwolenie na wykonywanie pracy przez cudzoziemca?
Zezwoleniem na pracę jest decyzja właściwego organu, która uprawnia cudzoziemca, czyli osobę o innym obywatelstwie niż polskie, do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na warunkach określonych w ustawie oraz w tej decyzji.
Decyzję wydaje wojewoda, który po zasięgnięciu opinii marszałka województwa oraz wojewódzkiej rady rynku pracy ustala kryteria wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców.
Kiedy cudzoziemiec potrzebuje zezwolenia na pracę?
Zgodnie z art. 88 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec:
wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym;
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt 2–4.
Ponadto w przepisach występuje także zezwolenie na pracę sezonową, które jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec realizuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracę w zakresie działalności określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 9 na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Przykład 1.
Marcin Junak szuka do swojego zakładu fryzjerskiego fryzjerek i fryzjerów. Do pracy zgłosiła się obywatelka Ukrainy, z kilkuletnim doświadczeniem. Praca ma być wykonywana we Wrocławiu, 5 dni w tygodniu. Z uwagi na to, że praca będzie świadczona w Polsce, pracownica z Ukrainy będzie potrzebowała zezwolenia na jej wykonywanie, o które powinien wystąpić Marcin Junak – pracodawca.
Czym jest praca zdalna?
Praca zdalna została wprowadzona do Kodeksu pracy na mocy nowelizacji, która obowiązuje od 7 kwietnia 2023 roku.
Praca zdalna, zgodnie z ustawową definicją, będzie polegała na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika (w tym pod adresem jego zamieszkania) i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą.
Ustawa przewiduje zarówno pracę zdalną całkowitą, jak i hybrydową (częściowo w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy.
Przykład 2.
Małgorzata Topek jest specjalistką do spraw marketingu internetowego. Podjęła pracę w dużym przedsiębiorstwie, w którym nacisk kładzie się na pracę w grupie, burze mózgów, wspólne szukanie rozwiązań itp., a pracodawca chce, aby takie spotkania odbywały się 2–3 razy w miesiącu. W pozostałym zakresie Małgorzata Topek pracuje z domu, ma też zgodę na pracę spoza miejsca zamieszkania, na przykład za granicą, gdzie często wyjeżdża na okresy miesięcznie i pracuje z innego kraju, a po pracy zwiedza.
Zezwolenie na pracę zdalną dla cudzoziemca
Przykład 3.
Maria Nowak prowadzi działalność gospodarczą, którą jest szkoła językowa (kursy językowe, zajęcia z native speakerami), w formie zdalnej. Lekcje prowadzone są wyłącznie przez internet: online, a także możliwe jest odsłuchiwanie wykładów, gdyż są one nagrywane. Maria Nowak postanowiła zatrudnić do tej pracy osoby, których językami ojczystymi są hiszpański, francuski, szwedzki oraz niderlandzki.
Ci pracownicy będą zatrudnieni przez polskiego pracodawcę, jednak praca będzie przez nich wykonywana odpowiednio z Hiszpanii, Francji, Szwecji i Królestwa Niderlandów. Wszystkie te osoby nie mają obywatelstwa polskiego.
Czy potrzebują zezwolenia na pracę? Czy Maria Nowak musi załatwiać formalności związane z uzyskiwaniem zezwoleń na pracę dla tych native speakerów?
Odpowiedź na powyższe pytania jest negatywna.
Zgodnie z obowiązkami w zakresie zezwolenia na pracę trzeba wziąć pod uwagę to, że w każdej ze wskazanych w ustawie okoliczności obligatoryjnego zezwolenia na pracę punktem stycznym jest świadczenie pracy w Polsce.
W przypadku świadczenia pracy zdalnej i jej wykonywania w kraju zamieszkania cudzoziemca zezwolenie na pracę nie będzie potrzebne.
Podsumowanie - zezwolenie na pracę zdalną dla cudzoziemca
Zatrudnienie cudzoziemca, czyli osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego, wymaga uzyskania decyzji wojewody o zezwoleniu na wykonywanie konkretnej pracy przez określonego obcokrajowca.
O taką decyzję występuje pracodawca, a nie pracownik.
Zgoda wymagana jest wtedy, kiedy pracownik ma świadczyć pracę na terytorium Polski. Praca zdalna, w wyniku której pracownik miałby pracować ze swojego kraju za pośrednictwem internetu, telefonu, innych aplikacji umożliwiających komunikację na odległość, nie wymaga uzyskiwania zezwolenia na pracę.
