Wiele osób zastanawia się, czym jest dywidenda, kiedy występuje i kto ma do niej prawo. Zadający sobie te pytania podatnik musi także wiedzieć o opodatkowaniu otrzymania dywidendy i o tym, kto odprowadza od niej podatek i jak rozliczana jest wypłata dywidendy.
Nie bez znaczenia pozostaje również status podatnika otrzymującego dywidendę.
Czym jest dywidenda?
Udziałowcy (zgromadzenie wspólników) spółek kapitałowych mają obowiązek po zakończeniu roku obrotowego m.in.:
- sporządzenia sprawozdania finansowego,
- zatwierdzenia sprawozdania finansowego,
- udzielenia absolutorium członkom zarządu,
- ustalenia prawa do udziału w zysku,
- dokonania osiągniętego przez spółkę podziału zysku proporcjonalnie do posiadanych udziałów przez wspólników.
Zatrzymując się przy ostatnim punkcie, dywidenda stanowi część z zysku spółki kapitałowej, który przypada na udział wspólnika, który oczywiście posiada udziały w danej spółce.
Po sporządzeniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, zgromadzenie wspólników podejmuje uchwały. Ma ono m.in. obowiązek podjąć uchwałę o przeznaczeniu zysku albo pokryciu ewentualnej straty za miniony rok obrotowy.
Kto wypłaca dywidendę?
Spółka jako podmiot, który osiąga wynik finansowy, a w jej imieniu zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę o podziale zysku między udziałowców i wypłatę dla każdego ustalonej części tego zysku.
Niektóre spółki kapitałowe posiadają zastrzeżenie w umowie spółki, że zgromadzenie wspólników przy uchwale o podziale zysku spółki powinno ustalać tzw. dzień dywidendy.
Oznacza to, że ustala się dzień, w którym określa się listę udziałowców uprawnionych do wypłaty dywidendy za miniony rok obrotowy.
Tak więc spółka kapitałowa (uprawnione osoby) dokonuje wypłaty części zysku (dywidendy) przypadającego dla udziałowców proporcjonalnie w stosunku do posiadanych przez nich udziałów w danej spółce.
Co dzieje się z opodatkowaniem otrzymanej przez udziałowca dywidendy?
Podatek od dywidendy
Podatek od dywidendy potrąca wypłacająca go spółka kapitałowa. Zryczałtowany podatek dochodowy od wypłacanej dywidendy to 19% jej kwoty. Po pomniejszeniu dywidendy o kwotę zryczałtowanego podatku dochodowego (nie należy utożsamiać tego podatku z ryczałtem ewidencjonowanym) i po podjęciu uchwały o podziale zysku spółka dokonuje wypłaty dywidendy na konta udziałowców.
Miesiąc opodatkowania dywidendy określa się jako miesiąc jej otrzymania przez udziałowca.
Nie ma znaczenia, kiedy podjęto uchwałę o podziale zysku ani za jaki okres jest to wynik finansowy.
Zatem podatek od dywidendy opłaca spółka wypłacająca daną dywidendę. Otrzymujący ją udziałowiec nie opłaca już żadnego zryczałtowanego podatku dochodowego.
Spółka przed dokonaniem wypłaty dywidendy musi ustalić listę uprawnionych udziałowców do jej wypłaty.
Po określeniu uprawnionych udziałowców pozostaje jeszcze ustalenie ich statusu podatkowego.
Dywidenda to nie tylko środki pieniężne
Dywidenda może być wypłacona jako środki pieniężne, ale może zostać przekazana jako przedmiot rzeczy ruchomej lub nieruchomej.
W takiej sytuacji najczęściej spółka dba o to, aby wartość przekazywanej rzeczy opiewała albo była zbliżona do wartości przypadającej udziałowcowi dywidendy.
Niemniej jednak zdarza się często, że wartość rzeczy przewyższa wartość przynależnej udziałowcowi dywidendy.
Przykład 1.
Udziałowiec posiada 15% udziałów w zysku spółki z o.o. 20 marca 2024 roku spółka ustaliła listę udziałowców uprawnionych do dywidendy. Tego samego dnia podjęła uchwałę o podziale osiągniętego w 2023 roku zysku. Dla udziałowca została określona kwota dywidendy opiewająca na sumę 51 000 zł. Jednak zamiast środków pieniężnych udziałowiec otrzymał od spółki garaż samochodowy. Czy otrzymany garaż podlega opodatkowaniu?
Otrzymaną przez udziałowca dywidendę rzeczową spółka opodatkowuje zryczałtowanym podatkiem dochodowym w kwocie 19%.
Wypłata dywidendy na rzecz udziałowca będącego osobą fizyczną
Jeżeli dywidenda jest wypłacana na rzecz osoby fizycznej z Polski (polski rezydent podatkowy o nieograniczonym obowiązku podatkowym), u tego udziałowca powstaje przychód z udziałów w zyskach osoby prawnej (spółki kapitałowej).
Pomimo że po stronie udziałowca powstaje przychód, to spółka jako płatnik podatku ma obowiązek potrącić 19% zryczałtowany podatek dochodowy, zanim wypłaci dywidendę.
Przykład 2.
Udziałowiec posiada 25% udziałów w zysku spółki z o.o. 20 marca 2024 roku spółka ustaliła listę udziałowców uprawnionych do dywidendy. Tego samego dnia podjęła uchwałę o podziale osiągniętego w 2023 roku zysku. Udziałowiec otrzymał dywidendę w kwocie 29 160 zł. Należna dywidenda dla udziałowca wynosiła 36 000 zł. Ile wyniesie podatek?
Zryczałtowany podatek dochodowy potrącony przez spółkę wynosił 6840 zł.
Przykład 3.
Posługując się poprzednim przykładem, udziałowiec posiada 15% udziałów w zysku spółki z o.o. 20 marca 2024 roku spółka ustaliła listę udziałowców uprawnionych do dywidendy. Tego samego dnia podjęła uchwałę o podziale osiągniętego w 2023 roku zysku. Dla udziałowca została określona kwota dywidendy opiewająca na sumę 51 000 zł. Jednak zamiast środków pieniężnych, udziałowiec otrzymał od spółki garaż samochodowy o wartości 70 000 zł. Przychód udziałowca z dywidendy wyniósł 51 000 zł, przychód z częściowo odpłatnych świadczeń wyniósł 19 000 zł, ale łączna kwota 70 000 zł będzie u udziałowca stanowiła przychód z udziałów w zyskach osób prawnych. Kto będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku?
Do pobrania i odprowadzenia 19% zryczałtowanego podatku dochodowego będzie zobowiązana spółka.
Warte uwagi jest to, że osoba fizyczna będąca udziałowcem nie jest zobowiązana do opodatkowania otrzymanej dywidendy, skoro została ona już opodatkowana przez spółkę wypłacającą.
Udziałowiec, który otrzymał dywidendę, nie musi także uwzględniać tego przychodu w zeznaniu rocznym.
- tak jak u osoby fizycznej będącej polskim rezydentem podatkowym;
- według stawki kraju rezydencji udziałowca zagranicznego. Jeżeli przedstawi on spółce certyfikat rezydencji, sposób opodatkowania i stawka opodatkowania będzie wyrażona w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania. W tym przypadku udziałowiec musi faktycznie mieć miejsce zamieszkania poza terytorium RP, czyli być rezydentem podatkowym innego kraju niż Polska. Drugi warunek jest taki, że musi on być rzeczywistym właścicielem – odbiorcą tej dywidendy.
Wypłata dywidendy na rzecz udziałowca będącego osobą prawną
Jeżeli jeden z udziałowców uprawniony do otrzymania dywidendy jest osobą prawną, a więc podatnikiem CIT, to zanim spółka przekaże daną dywidendę, będzie musiała pobrać 19% zryczałtowany podatek dochodowy.
Zasada poboru podatku i jej stawka pozostają więc takie same jak przy osobie fizycznej.
Możliwe w tym wypadku jest także zwolnienie z opodatkowania wypłacanej dywidendy na mocy art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Spółka kapitałowa wypłacająca dywidendę nie będzie musiała pobrać zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanej dywidendy na rzecz innej spółki kapitałowej pod pewnymi warunkami. Zaprezentowano je w poniższej tabeli.
Zwolnienie z opodatkowania dywidendy wypłacanej dla osoby prawnej | |
1. | Wypłacającym dywidendę (oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) jest spółka podlegająca w innym niż RP państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. |
2. | Uzyskującym dochody (przychody) z dywidendy jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium RP. |
3. | Spółka – udziałowiec uzyskujący od polskiej spółki dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej dywidendę. |
4. | Spółka – udziałowiec uzyskujący od polskiej spółki dywidendę nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania. |
Wypłata, przekazanie dywidendy a podatek VAT należny do zapłaty
Jeżeli dywidenda przybierze formę rzeczową, podatnik może mieć wątpliwości, czy nie powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT należnego z tytułu jej przekazania.
Przekazanie dywidendy rzeczowej może bowiem być zakwalifikowane jako odpłatna dostawa towarów na zasadach tzw. nieodpłatnego przekazania towarów należących do spółki kapitałowej. W takim wypadku nieodpłatne przekazanie towarów przez podatnika (spółkę kapitałową) będzie opodatkowane podatkiem VAT należnym z tytułu:
- przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- przekazania wszelkich innych darowizn
– jeżeli podatnikowi (spółce kapitałowej) przysługiwało prawo (w części albo w całości) do odliczenia VAT naliczonego z tytułu zakupu tych towarów (darowizn) będących przedmiotem przekazania.
Jeżeli więc spółka kapitałowa posiadała rzecz ruchomą lub nieruchomość, a następnie przekazała daną rzecz stanowiącą towar lub składnik majątku spółki w formie dywidendy, to w pierwszej kolejności musi zweryfikować, czy miała prawo do odliczenia podatku VAT od nabycia przekazanej rzeczy w formie dywidendy.
Jeśli spółka nie miała prawa do odliczenia podatku VAT, przekazanie dywidendy w formie rzeczowej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT należnym.
Potwierdza to m.in. poniższe stanowisko Dyrektora KIS opracowane w interpretacji indywidualnej z 12 maja 2021 roku o sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.214.2021.1.MWJ, w której objaśnia on, że:
W związku z powyższym czynność wypłaty zysku w formie niepieniężnej (rzeczowej) poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych nabytych i wykorzystywanych przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych należy potraktować jako nieodpłatne przekazanie towaru niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. […]”.
