Przedmiotem naszych dzisiejszych rozważań będzie kwestia opodatkowania podatkiem PCC zakupu rzeczy ruchomej w postaci pojazdu od osoby mieszkającej poza Polską. Zastanowimy się, czy w takim przypadku zobowiązanie z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych jest po stronie kupującego należne. Sprawdź, jaki jest zakres terytorialny podatku PCC.
Zakres opodatkowania podatkiem PCC umowy sprzedaży
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a tejże ustawy podatkowi podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. W myśl art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy – przy umowie sprzedaży – ciąży na kupującym. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy stawka podatku – od umowy sprzedaży rzeczy ruchomej – wynosi 2% podstawy opodatkowania.
Zgodnie zaś z treścią art. 10 ust. 1 cyt. ustawy podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru PCC-3, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.
Zakres terytorialny podatku PCC
Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 ww. ustawy. Przepis ten określa zatem zakres terytorialny podatku PCC.
Stosownie do art. 1 ust. 4 cyt. ustawy czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:
- rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Z przywołanego powyżej art. 1 ust. 4 cyt. ustawy wynika, że umowa sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy przedmiot znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem w tej części przepisu nie ma znaczenia, gdzie została zawarta umowa i gdzie mają miejsca zamieszkania strony umowy.
Natomiast z drugiej części przepisu wynika, że umowa sprzedaży będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych wówczas, gdy rzecz będąca przedmiotem umowy sprzedaży w chwili jej zawarcia znajduje się za granicą, a kupujący (nabywca) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz (czynność) umowa zawierana jest w Polsce.
W świetle powyższego przepisu, jeżeli rzecz znajduje się poza granicami RP i również umowa zostanie zawarta poza granicami Polski, takie nabycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem PCC. Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 23 lutego 2021 roku (nr 0111-KDIB2-3.4014.380.2020.4.JS) czytamy: „W oparciu o treść wniosku należy stwierdzić, że przedmiot zakupu znajdował się na terenie Rumunii. Na terenie Rumunii zawarta została również umowy kupna-sprzedaży. Zatem zgodnie z regulacją powołanego wyżej art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotowa umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na Wnioskodawcy jako kupującym nie ciąży zatem obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z dokonaną transakcją”.
Zakup pojazdu znajdującego się za granicą, ale zarejestrowanego w Polsce
W następstwie interpretacji Dyrektora KIS z 11 stycznia 2024 roku (nr 0111-KDIB2-3.4014.489.2023.1.JKU) należy wskazać, że co do zasady nie podlega opodatkowaniu sprzedaż rzeczy dokonana za granicą. Przy czym chodzi o taką umowę sprzedaży, której przedmiotem są rzeczy znajdujące się na stałe, a nie czasowo za granicą.
Aby rozstrzygnąć, czy istotnie tak jest w przypadku samochodu, który jest środkiem transportu, a więc co do zasady jego miejsce „przebywania” ciągle się zmienia, trzeba posiłkować się przepisami Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym.
W myśl art. 79 ust. 1 pkt 3 w zw. z ust. 3a ustawy – Prawo o ruchu drogowym należy przyjąć, że w przypadku, gdy samochód zostaje wywieziony z kraju, bo np. jego właściciel mieszka za granicą, takie wywiezienie wiąże się z wyrejestrowaniem pojazdu.
Ostatecznie Dyrektor KIS w ww. interpretacji wskazał, że w przypadku sprzedaży pojazdu zarejestrowanego w kraju trudno zaakceptować pogląd, że czasowe przemieszczenie samochodu – będącego ze swej istoty pojazdem mobilnym – za granicę jest równoznaczne z położeniem samochodu jako rzeczy za granicą. Przemieszczenie rzeczy ruchomej nie uprawnia bowiem do wyłączenia umowy sprzedaży z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Przykład 1.
Pani Helena zakupiła w Niemczech samochód osobowy, który był zarejestrowany w Polsce i oznaczony polskimi tablicami rejestracyjnymi. Umowa sprzedaży została zawarta w Monachium. Czy w takim przypadku kobieta jest zobowiązana do zapłaty podatku PCC?
W ocenie organów podatkowych w przypadku braku przerejestrowania pojazdu w niemieckim wydziale komunikacyjnym należy przyjąć, że samochód tylko czasowo znajduje się na terytorium Niemiec. Oznacza to, że nie jest to rzecz położona poza granicami Polski, co prowadzi do wniosku, że pani Helena ma obowiązek zapłaty podatku PCC w terminie 14 dni od dnia zakupu auta, nawet jeżeli umowa została zawarta na terytorium Niemiec.
Dodajmy, że analogiczne stanowisko – w zakresie zakupu na terytorium Austrii auta zarejestrowanego w Polsce – Dyrektor KIS wyraził w interpretacji z 30 kwietnia 2020 roku (nr 0111-KDIB2-3.4014.66.2020.3.AD). Również i w tym przypadku organ wskazał, że nieprawidłowe jest stanowisko, że samo przemieszczenie samochodu za granicę jest równoznaczne z położeniem go jako rzeczy za granicą.
Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że sama okoliczność nabycia rzeczy ruchomej od osoby mieszkającej za granicą nie determinuje kwestii opodatkowania podatkiem PCC. Trzeba bowiem ustalić miejsce trwałego położenia rzeczy ruchomej oraz miejsce, w których dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży.
