Przedmiot opodatkowania podatkiem PCC
Jednym z przedmiotów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC, jest umowa sprzedaży.
Obowiązek opodatkowania zawartej umowy sprzedaży powstaje z dniem jej zawarcia.
Z kolei podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.
Stawka podatku PCC w przypadku umowy sprzedaży wynosi:
- 2%, jeżeli przedmiotem umowy sprzedaży są nieruchomości, rzeczy ruchome, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym;
- 1%, jeżeli przedmiotem umowy sprzedaży są inne prawa majątkowe.
Sprzedaż ciągnika rolniczego - kiedy nabywca nie zapłaci PCC?
Ustawodawca przewidział wiele wyłączeń z opodatkowania PCC. Jednym z nich są czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, które zaprezentowano w poniższej tabeli.
Niektóre czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany niepodlegające opodatkowaniu PCC | |
Zwolnienie | Wyjątki |
Czynności podlegające opodatkowaniu VAT. | Czynności niepodlegające w ogóle opodatkowaniu VAT. |
W sytuacji, gdy choć jedna ze stron jest zwolniona z VAT z tytułu dokonania danej czynności. | Umowa sprzedaży i zamiany, której przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach. Umowa sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych. |
Czynności niepodlegające podatkowi VAT na mocy art. 8c ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. | |
Należy w tym miejscu podkreślić, że o zwolnieniu z PCC decyduje to, jaka czynność została wykonana, tzn. opodatkowana VAT czy też zwolniona z VAT, a więc czynność podlegająca ustawie o VAT.
Zupełnie inaczej jest, gdy czynność nie podlega opodatkowaniu VAT. W takim wypadku będzie podlegać opodatkowaniu PCC, jeżeli występuje w katalogu przedmiotu opodatkowania PCC.
Warto przytoczyć tutaj fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 marca 2023 roku o sygn. 0111–KDIB2–3.4014.28.2023.2.JKU.
„[…] Z treści ww. art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona. […]”.
Jedną z częstych transakcji jest sprzedaż ciągnika rolniczego dokonywana przez rolników ryczałtowych, którzy korzystają ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Sprzedają oni pomiędzy sobą różnego rodzaju maszyny rolnicze, m.in. ciągniki rolnicze.
W takim wypadku sprzedaż ta nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC. Powodem nie będzie status rolnika ryczałtowego, a czynność o charakterze zwolnionym.
Jeżeli więc podatnik prowadzi działalność gospodarczą i nabywa ciągnik rolniczy z przeznaczeniem na działalność zwolnioną z VAT, wówczas transakcja ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem PCC.
Przykład 1.
Nabywca będący czynnym podatnikiem VAT prowadzący sprzedaż opodatkowaną VAT i zwolnioną z VAT nabył w 2018 roku używany ciągnik rolniczy. Ciągnik ten przeznaczył w 100% na działalność zwolnioną z VAT, a więc nie odliczył przy nabyciu podatku VAT. W 2023 roku podatnik sprzedał ciągnik rolnikowi. Wystawił fakturę ze stawką zw. Rolnik nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku PCC.
Przykład 2.
Nabywca będący podatnikiem zwolnionym podmiotowo z VAT nabył w 2020 roku używany ciągnik rolniczy. Sprzedawcą był rolnik ryczałtowy korzystający ze zwolnienia z VAT. Rolnik wystawił umowę sprzedaży (bez faktury). Nabywca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku PCC z uwagi na to, że zarówno nabycie, jak i użytkowanie ciągnika rolniczego przez rolnika ryczałtowego odbyło się z przeznaczeniem na prowadzenie działalności zwolnionej z VAT.
Warto w tym miejscu przytoczyć reasumpcję powyższej interpretacji: „[…] 7 stycznia 2023 r. zakupiła Pani na podstawie umowy kupna-sprzedaży używany ciągnik rolniczy od rolnika. Dokonana transakcja została udokumentowana tylko i wyłącznie umową kupna-sprzedaży (nie została wystawiona faktura VAT). Zarówno kupujący, jak i sprzedający prowadzą gospodarstwo rolne i korzystają ze statusu rolnika ryczałtowego.
Ciągnik rolniczy zakupiony w ramach umowy kupna-sprzedaży będzie wykorzystywany do prac związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Zarówno Pani, jak i sprzedający są i byli w momencie sprzedaży podatnikami zwolnionymi z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Czy podatniczka powinna opłacić podatek PCC z tytułu nabycia ciągnika rolniczego?
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że 7 stycznia 2023 r. dokonała Pani zakupu ciągnika rolniczego, który był wykorzystywany w związku z prowadzoną działalnością rolniczą przez rolnika ryczałtowego.
Sprzedawany ciągnik wykorzystywany był przez sprzedającego do prac w gospodarstwie rolnym – czyli do działalności zwolnionej z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.
Z tytułu uprzedniego nabycia tego ciągnika rolniczego sprzedający nie obniżał kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Ciągnik rolniczy sprzedawany (jak i kupowany) jest przedmiotem dostawy, która jest zwolniona z podatku od towarów i usług.
Mając na uwadze treść wniosku oraz przytoczone przepisy – jeżeli istotnie sprzedający z tytułu omawianej transakcji był zwolniony z podatku od towarów i usług (co nie jest przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszej interpretacji, gdyż dotyczy ona – zgodnie z Pani wnioskiem – tylko podatku od czynności cywilnoprawnych), to transakcja nabycia ciągnika rolniczego od rolnika ryczałtowego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (czynność ta była wyłączona na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych). […]”.
Uwaga na wyjątki
Powyższy przypadek dotyczy sprzedaży ciągnika rolniczego, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku VAT (np. rolnik ryczałtowy).
Może jednak wystąpić sytuacja, w której sprzedawcą jest osoba fizyczna, i wtedy sprzedaż ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT ani zwolnieniu z VAT, ale będzie podlegała opodatkowaniu PCC.
Przykład 3.
Osoba fizyczna niebędąca rolnikiem i nieprowadząca działalności nabyła w spadku po rodzicach rolnikach ciągnik rolniczy. Spadkobierca postanowił sprzedać dany ciągnik rolnikowi nieposiadającemu statusu ryczałtowego. Strony na okoliczność transakcji zawarły umowę sprzedaży 24 lipca 2023 roku, a cenę sprzedaży ustaliły na 150 000 zł. W tej sytuacji nabywca będzie zobowiązany do złożenia deklaracji PCC–3 oraz opłacenia podatku PCC–3. W terminie 14 dni od 24 lipca 2023 roku nabywca będzie miał obowiązek:
- złożyć deklarację PCC–3;
- zapłacić podatek PCC–3 o wartości 2%, czyli 3000 zł.
Adresatem zarówno deklaracji PCC–3, jak i podatku jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika-nabywcy.
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na kilku podmiotach, to adresatem jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę jednego z tych podmiotów.
Deklarację PCC-3 można złożyć elektronicznie lub listownie.
Na koniec warto dodać, że czynny podatnik VAT sprzedający ciągnik rolniczy będzie musiał opodatkować tę sprzedaż standardową krajową stawką VAT przy założeniu, że odbiorcą będzie polski odbiorca będący polskim rezydentem podatkowym.
