Zakup samochodu w komisie w systemie VAT marża a podatek PCC

Opodatkowanie danej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) należy rozważyć w szczególności w kontekście transakcji zawieranych z osobami fizycznymi bądź podmiotami zwolnionymi z VAT. Jakie są skutki zakupu pojazdu w komisie samochodowym w procedurze VAT marża na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych? Czy nabywca samochodu powinien zapłacić PCC od zakupu samochodu w komisie na podstawie faktury VAT marża? Zakup samochodu w komisie w systemie VAT marża a podatek PCC - najważniejsze informacje!

Podatek PCC – kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) odnosi się do czynności wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
• umowy dożywocia;
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
• ustanowienie hipoteki;
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
• umowy depozytu nieprawidłowego;
• umowy spółki.

Opodatkowaniu PCC podlegają także czynności zmiany przywołanych umów, które powodują podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym (art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Zakup samochodu generalnie podlega opodatkowaniu PCC, a obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu dokonania transakcji nabycia pojazdu ciąży na kupującym. Od tej zasady przepisy dopuszczają jednak wyjątki, a mianowicie obowiązek podatkowy w PCC nie powstaje wtedy, gdy transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (podatkiem VAT).

Podatek od czynności cywilnoprawnych a transakcja opodatkowana VAT

Analizując kwestię opodatkowania danej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, należy pamiętać o zasadzie, że obowiązek podatkowy odnośnie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) nie występuje wówczas, gdy dana transakcja podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT). Generalna zasada wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności opodatkowanych podatkiem VAT powstała na skutek tego, że czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług są związane z profesjonalnym obrotem, przez co powinny być wyłączone z opodatkowania PCC.

Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że co do zasady podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają:

• czynności w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem VAT
• lub czynności, w których przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z VAT z tytułu ich dokonania

– z wyjątkiem czynności określonych w ustawie.

W szczególności opodatkowaniu PCC podlega zawsze umowa spółki lub zmiany w tej umowie. Umowy sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach oraz umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych także podlegają opodatkowaniu PCC, nawet wtedy, gdy jedna ze stron jest zwolniona z VAT.

Podkreślamy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy art. 2 pkt 4 ustawy o PCC nie decyduje fakt, że strony danej czynności posiadają status czynnego podatnika VAT. Podstawą wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na mocy tego przepisu może być jedynie fakt, że konkretna czynność jest opodatkowana podatkiem VAT lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności korzysta ze zwolnienia z podatku VAT z tytułu jej dokonania.

Przykład 1. 

W listopadzie miało miejsce kupno samochodu faktura vat marża za 100 000 zł. Wartość marży netto wyniosła 50 000 zł. Ile wynosi wartość do opodatkowania podatkiem VAT?

Podstawa opodatkowania w tej sytuacji wynosi 50.000 zł. Kwota podatku VAT wynosi natomiast 50 000 zł * 23% = 11 500 zł.

Zakup samochodu w komisie w systemie VAT marża a podatek PCC

Jak zostało wspomniane powyżej, obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych nie występuje wówczas, gdy dana transakcja podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. W celu rozstrzygnięcia, czy zakup samochodu w komisie w procedurze VAT marża jest opodatkowany podatkiem od czynności cywilnoprawnych, trzeba ustalić, czy zawarta transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług i czy jest nim opodatkowana, ma to bowiem istotne znaczenie w kontekście objęcia umowy sprzedaży pojazdu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie danej czynności podatkiem VAT powoduje jej wyłączenie z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W kontekście sprzedaży pojazdów używanych w komisach samochodowych przytoczmy fragment ustawy o podatku od towarów i usług.

Czynność opodatkowana podatkiem VAT na zasadach określonych w art. 120 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest wyłączona z opodatkowania PCC.

Udokumentowanie transakcji na podstawie faktury VAT marża oznacza zatem, że transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, przez co nie podlega już opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli nabywca pojazdu zakupionego w komisie samochodowym otrzyma fakturę VAT marża, to nie ciąży na nim obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Bez znaczenia jest, że kwota podatku VAT nie została wyszczególniona na fakturze VAT marża. Procedura VAT marża polega na tym, że sprzedawca oblicza i uiszcza podatek VAT należny od kwoty marży, przez co kwota VAT nie jest widoczna na dokumencie sprzedaży, czyli fakturze VAT marża. W konsekwencji nabywca dokonujący zakupu samochodu w komisie, który otrzymał fakturę VAT marża dokumentującą transakcję zakupu pojazdu, nie musi płacić od tej transakcji podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przykład 2.

Pani Izabela kupiła używany samochód w komisie samochodowym i otrzymała od sprzedawcy fakturę VAT marża dokumentującą przebieg transakcji. Czy powinna uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) od transakcji zakupu samochodu w komisie samochodowym w procedurze VAT marża?

Pani Izabela nie powinna płacić podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu nabycia pojazdu w komisie samochodowym, gdy transakcja została udokumentowana na podstawie faktury VAT marża. Wynika to z tego, że obowiązek podatkowy odnośnie PCC nie występuje w sytuacji, gdy dana transakcja podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Co prawda w przypadku otrzymania faktury VAT marża nie jest widoczna kwota podatku VAT, gdyż sprzedawca ustala wartość podatku VAT na podstawie marży, jednak nie zmienia to faktu, że transakcja ta podlega przepisom ustawy o VAT i na tej podstawie pani Izabela nie musi płacić podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, możemy stwierdzić, że osoba dokonująca zakupu pojazdu w komisie samochodowym na fakturę VAT marża nie ma obowiązku uiszczania podatku PCC z tytułu dokonanej transakcji zakupu samochodu w procedurze VAT marża, ponieważ czynność ta objęta jest podatkiem od towarów i usług.