Zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia przedemerytalnego przez ZUS

Wiek emerytalny wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Osobom, którym do emerytury zostało niewiele lat, a które rozwiązały stosunek pracy nie ze swojej winy, przysługuje świadczenie przedemerytalne.
Świadczenie przedemerytalne jest formą osłony socjalnej, mającą za zadanie wspomóc  osoby, które straciły pracę, a z racji swojego wieku trudniej im znaleźć kolejne zatrudnienie. Czy osoby, którym ono przysługuje, mogą podjąć zatrudnienie, nie tracąc jednocześnie prawa do jego otrzymywania? Sprawdź, kiedy możliwe jest zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia przedemerytalnego przez ZUS z uwagi na osiąganie przychodu.

Komu przysługuje świadczenie przedemerytalne?

Warunki otrzymania świadczenia emerytalnego reguluje Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych. Czytamy w niej, że przysługuje ono osobie, która spełnia jeden z wymienionych warunków:

• rozwiązała stosunek pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona powyżej 6 miesięcy i ukończyła co najmniej 56 lat (kobiety) i 61 lat (mężczyźni), a także posiada staż pracy uprawniający do emerytury wynoszący 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni) lub niezależnie od wieku, gdy posiada staż 34 lat (kobieta) i 39 lat (mężczyźni); 

• rozwiązała stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a była tam zatrudniona co najmniej 6 miesięcy i ukończyła 55 lat (kobiety) i 61 lat (mężczyźni) oraz posiada staż pracy uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat (kobiety) i 35 lat (mężczyźni) lub niezależnie od wieku, gdy posiada staż wynoszący 35 lat (kobiety) i 40 lat (mężczyźni);

• prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej 24 miesiące i ogłosiła upadłość. Za okres prowadzenia działalności opłaciła składki na ubezpieczenie społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat (kobieta) i 61 lat (mężczyzna), a także posiada staż uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni);

• zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez 5 lat i ukończyła 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna), a także posiada staż pracy uprawniający do emerytury wynoszący 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni);

• zarejestrowała się w powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, który pobierała przez co najmniej 365 dni bez przerwy, a prawo do tych świadczeń straciła w wyniku śmierci osoby, nad którą była sprawowana opieka i która ukończyła co najmniej 55 lat (kobiety) oraz 60 lat (mężczyźni) oraz posiada staż uprawniający do emerytury wynoszący 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni).

Dodatkowo osoba spełniająca jeden z powyższych warunków musi co najmniej przez 180 dni pobierać zasiłek dla bezrobotnych oraz:

• nadal być zarejestrowana jako bezrobotna,

• złożyć wniosek o świadczenie przedemerytalne w terminie 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku. 

Aby otrzymać świadczenie przedemerytalne, nie można także odmówić bez uzasadnionej przyczyny podjęcia odpowiedniego zatrudnienia w okresie 180-dniowego pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Ile wynosi świadczenie przedemerytalne?

Świadczenie przedemerytalne podobnie jak emerytura i renta podlega corocznej waloryzacji. Obecnie od 1 marca 2019 roku świadczenie to wynosi 1140,99 zł miesięcznie. Wyjątek stanowi przypadek osób, które pobierały rentę przed zarejestrowaniem się w PUP. Wówczas świadczenie nie może być wyższe niż dotychczas otrzymywana renta. W przypadku zmniejszenia świadczenia z powodu podjęcia zatrudnienia kwota świadczenia przedemerytalnego nie może być mniejsza niż 570,50 zł.

Kwoty przychodu, które powodują zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia przedemerytalnego

W ogłoszonym 18 lutego 2019 r. Komunikacie Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (M.P.2019.204 z dnia 2019.02.20) czytamy, że:

• dopuszczalna kwota przychodu odpowiadająca 25% przeciętnego wynagrodzenia w 2018 r. od 1 marca 2019 r. wynosi 1146,30 zł miesięcznie,

• graniczna kwota przychodu odpowiadająca 70% przeciętnego wynagrodzenia w 2018 r. od 1 marca 2019 r.  wynosi 3209,60 zł miesięcznie,

• roczna dopuszczalna kwota przychodu od 1 marca 2019 r. wynosi 13 755,60 zł,

• roczna graniczna kwota przychodu od 1 marca 2019 r. wynosi 38 515,20 zł.

Oznacza to, że jeżeli przychody osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny będą wyższe niż graniczna miesięczna kwota przychodu, która wynosi 70% przeciętnego wynagrodzenia, wówczas ZUS zawiesi wypłacanie tych świadczeń. Natomiast jeżeli przychody będą wyższe niż dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, wynosząca 25% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczą granicznej miesięcznej kwoty przychodu, wynoszącej 70% przeciętnego wynagrodzenia, wówczas ZUS obniży świadczenia o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty.

Kiedy należy poinformować ZUS o osiąganym przychodzie?

Obowiązkiem osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne jest powiadomienie ZUS (do końca maja) o wysokości przychodu za ubiegły rok rozliczeniowy (który dla ustalenia prawa do świadczenia przedemerytalnego trwa od marca do lutego). Pracownik dostarcza zaświadczenie o zarobkach wystawione przez pracodawcę, natomiast osoba prowadząca działalność gospodarczą składa jedynie oświadczenie o wysokości przychodu za zeszły rok. Na tej podstawie ZUS sprawdza, czy wypłacił świadczenie w pełnej wysokości. Jeżeli doszło do przekroczenia ustalonych limitów, ZUS będzie domagał się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

Przykład 1.

Pan Marian w okresie od marca 2017 do lutego 2018 r. otrzymywał świadczenie emerytalne w pełnej wysokości wynoszącej 1040 zł miesięcznie. Dopuszczalna kwota przychodu wynosiła 1011,80 zł. W maju 2018 pan Marian złożył w ZUS zaświadczenie o przychodzie uzyskiwanym w zakładzie pracy, który wynosił:

• w marcu – 1050 zł,

• w kwietniu – 1050 zł,

• w maju – 1200 zł,

• w czerwcu – 1200 zł,

• w lipcu – 1200  zł,

• w sierpniu – 1200 zł,

• we wrześniu – 1200 zł,

• w październiku – 1200 zł,

• w listopadzie – 1200 zł,

• w grudniu – 1200 zł,

• w styczniu – 1200 zł,

• w lutym – 1200 zł.

Oznacza to, że w marcu i kwietniu pan Marian otrzymywał świadczenie emerytalne w pełnej wysokości, natomiast w miesiącach od maja 2017 r. do lutego 2018 r. przekroczył dopuszczalną kwotę przychodu 1200 - 1011,80 = 188,20 x 10 miesięcy 1882 zł. Taką kwotę pan Marian będzie musiał zwrócić do ZUS.