Brak oznaczenia MPP na fakturze a jej skorygowanie

W sytuacji, gdy podatnik VAT dokonuje czynności objętych mechanizmem podzielonej płatności, konieczne jest zastosowanie odpowiedniego oznaczenia na dokumentującej je fakturze. W poniższym artykule przedstawimy metodologię działania w sytuacji, gdy wystąpi brak oznaczenia MPP na fakturze.

Mechanizm podzielonej płatności i sposób dokumentowania

Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT, natomiast zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy.

Obowiązkowe stosowanie mechanizmu podzielonej płatności zostało uregulowane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, gdzie podano, że przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na zł kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.

Jak w każdym przypadku wykonania czynności podlegających opodatkowaniu podatnik jest obowiązany do wystawienia faktury VAT. Jednak w tym przypadku ustawa wymaga dodatkowego elementu. Otóż zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których zobowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi – na fakturze powinny znaleźć się wyrazy „odwrotne obciążenie”. Takie oznaczenie stanowi informację dla nabywcy, że dana faktura, z uwagi zarówno na przedmiot transakcji, jak i kwotę powinna zostać zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Wynika tak z treści art. 108a ust. 1b ustawy o VAT.

Dodatkowo wskażmy na konsekwencje braku powyższego oznaczenia. Otóż zgodnie z art. 106e ust. 12 ustawy o VAT w przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę z naruszeniem ust. 1 pkt 18a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego się nie ustala.

Na mocy art. 106e ust. 13 ustawy o VAT powyższej sankcji nie stosuje się, jeżeli zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na fakturze, została dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Brak oznaczenia MPP a korekta faktury

W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, gdy po wystawieniu faktury następują zdarzenia gospodarcze mające wpływ na treść pierwotnej faktury lub faktura zawiera błędy. W takiej sytuacji ustawodawca wskazuje na obowiązek jej skorygowania przez wystawienie faktury korygującej. 

Na podstawie art. 106j ust. 1 ustawy w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1. udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1;
2. udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1;
3. dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań;
4. dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4;
5. podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury 

– podatnik wystawia fakturę korygującą.

Jak wynika z powyższych regulacji, jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, faktura dotycząca transakcji objętej obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności powinna zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”. Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 17 marca 2021 roku (nr 0112-KDIL1-2.4012.501.2020.2.AG), jeżeli istnieje obowiązek zapłaty z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, to wystawiona faktura dokumentująca te transakcje powinna zawierać zapis „mechanizm podzielonej płatności”. W sytuacji, gdy takiego zapisu brakuje, sprzedawca obowiązany jest wystawić korektę faktury.

W przywołanej interpretacji Dyrektor KIS wskazał też, że obowiązek zapłaty należności z faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto specjalne oznaczenie. Zatem nawet jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył odpowiednio faktury, nabywca i tak ma obowiązek zapłaty kwoty należności za towary lub usługi z załącznika nr 15, jeżeli kwota z faktury jest wyższa niż 15 000 zł brutto, w mechanizmie podzielonej płatności.

Nabywca musi weryfikować przedmiot i wartość transakcji, ponieważ to on inicjuje płatność i odpowiada za wybór formy płatności.

Przykład 1.

Spółka X w marcu sprzedała swojemu kontrahentowi komputery o wartości 20 000 zł brutto. Faktura nie została oznaczona wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, a kupujący uregulował należność zwykłym przelewem bankowym. W maju spółka X zorientowała się, że komputery zostały wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT pod poz. 60, co wiąże się z koniecznością zastosowania mechanizmu podzielonej płatności. W jaki sposób powinna postąpić spółka X?

Spółka X powinna wystawić korektę faktury na mocy art. 106j ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT i umieścić na niej wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”. Również pierwotnie dokonana zapłata powinna zostać „skorygowana”. Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 7 grudnia 2020 roku (0111-KDIB1-3.4010.402.2020.1.BM), w przypadku gdy dostawca dokona przelewu zwrotnego w kwocie równej podatkowi VAT wykazanego na błędnie oznaczonej fakturze, a następnie kupujący dokona ponownego przelewu powyższej kwoty na rachunek VAT, nie wystąpią negatywne konsekwencje podatkowe. Powyższe oznacza, że spółka X powinna zwrócić wynagrodzenie otrzymane zwykłym przelewem bankowym, natomiast kontrahent powinien ponownie uregulować płatność – tym razem z zastosowaniem MPP.

Poprawienie błędu w oznaczeniu poprzez notę korygującą

Na podstawie art. 106k ust. 1 ustawy o VAT nabywca towaru lub usługi, który otrzyma fakturę zawierającą pomyłki, może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą.

Notą korygującą nie można poprawić danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15, jednak nie wymieniono w tym katalogu oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”, co prowadzi do wniosku, że brak adnotacji na fakturze może być poprawiony również poprzez notę korygującą wystawioną przez nabywcę towarów lub usług. Przypomnijmy, że dla swojej ważności nota korygująca wymaga akceptacji wystawcy faktury.

Na możliwość zastosowania w tym przypadku noty korygującej wskazuje np. treść interpretacji Dyrektora KIS z 18 lutego 2020 roku (nr 0112-KDIL1-2.4012.664.2019.2.PG), w której czytamy, że jeżeli istnieje obowiązek zapłaty z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, to wystawiona faktura dokumentująca te transakcje powinna zawierać zapis „mechanizm podzielonej płatności”. W sytuacji, gdy takiego zapisu brakuje, nabywca może taką fakturę skorygować poprzez wystawienie noty korygującej.

W świetle obowiązujących przepisów w przypadku transakcji objętych mechanizmem podzielonej płatności konieczne jest stosowanie na fakturze odpowiedniej adnotacji. Brak oznaczenia MPP wiąże się z konsekwencjami podatkowymi lub karno-skarbowymi, przy czym błąd ten może zostać poprawiony zarówno poprzez korektę faktury, jak i poprzez notę korygującą.