0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Choroba na etacie a umowa zlecenie

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Prowadzenie przez jedną osobę co najmniej dwóch działalności o charakterze zarobkowym nie należy obecnie do rzadkości. Osoby zatrudnione na etatach, posiadające określone kompetencje i umiejętności, często korzystają z koniunktury rynkowej i podejmują się dodatkowych prac na podstawie umów cywilnoprawnych. Krajowy system ubezpieczeń społecznych przewiduje różne warianty łączenia pracy na podstawie odmiennych stosunków prawnych, mówimy wówczas o zbiegu tytułów ubezpieczeniowych. Jedną z takich sytuacji jest zatrudnienie na podstawie umowy o pracę i świadczenie określonych usług w ramach umowy zlecenia. Jak opłacać składki w takim przypadku, jakie są konsekwencje w razie choroby pracownika? Z czym wiąże się choroba na etacie a umowa zlecenie u innego pracodawcy?

Podleganie ubezpieczeniom z różnych tytułów – podstawy prawne

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym określono w Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej ustawą systemową.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają pracownicy oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (kc) stosuje się regulacje dotyczące zlecenia (art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy systemowej).

Jeżeli chodzi o ubezpieczenie chorobowe, czyli takie, które gwarantuje wypłatę zasiłku chorobowego, to – co do zasady – jest ono obowiązkowe w odniesieniu do pracowników (art. 11 ust. 1 ustawy systemowej). W odniesieniu m.in. do zleceniobiorców ubezpieczenie chorobowe ma dobrowolny charakter (art. 11 ust. 2 ustawy systemowej). 

Kwestie odnoszące się do ubezpieczenia chorobowego i wypłaty zasiłków chorobowych szczegółowo uregulowano w Ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej ustawą zasiłkową.  

Zlecenie i etat u tego samego pracodawcy

Omawiając kwestię oskładkowania w przypadku choroby pracownika i pobierania z tego tytułu zasiłku chorobowego przy zatrudnieniu na etacie i umowie zlecenia u tego samego pracodawcy, trzeba odwołać się do jednego z zapisów ustawy systemowej.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej za pracownika, w rozumieniu tej ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia, albo umowę o dzieło, jeżeli taką umowę zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Oznacza to zatem, że dla celów oskładkowania umowa zlecenia i umowa o pracę z tym samym pracodawcą są traktowane jako zatrudnienie pracownicze.

Jeżeli pracownik pobiera świadczenia chorobowe z etatu, to jest zwolniony ze składek na ubezpieczenia społeczne. Ze względu na to, że umowa o pracę i zlecenie stanowią jeden tytuł stanowiący podstawę oskładkowania, w takich warunkach obowiązek składkowy nie występuje. Wyjątek dotyczy wynagrodzenia chorobowego, z którego należy potrącić składkę zdrowotną. W odniesieniu do zasiłku chorobowego taka sytuacja już nie występuje – świadczenie to nie jest objęte składką zdrowotną.

Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy, obejmujące należności wynikające z umowy o pracę oraz wynagrodzenie uzyskane ze zlecenia i inne składniki płacowe. Szczegółowo kwestie te regulują przepisy ustawy zasiłkowej.

Etat oraz zlecenie u różnych pracodawców – zbieg tytułów ubezpieczeń

W przypadku gdy pracownik jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w jednej firmie oraz świadczy określone usługi w ramach umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu, dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych. W takich okolicznościach niezbędne jest ustalenie, z którego stosunku prawnego dana osoba podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, to – w razie posiadania umowy zlecenia z innym podmiotem – stosunek pracy ma pierwszeństwo w przedmiocie podlegania obowiązkowi składkowemu.

Pracownik objęty jest ubezpieczeniem społecznym (emerytalno-rentowym, chorobowym i wypadkowym) z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę. 

Czy jednocześnie należy odprowadzać składki od umowy zlecenia? W takiej sytuacji decydujące znaczenie ma wysokość wynagrodzenia za pracę – jeśli przysługuje ono w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym, to od umowy zlecenia nie opłaca się składek na ubezpieczenia społeczne, z wyjątkiem składki zdrowotnej. Oczywiście pracownik, mimo takiego stanu faktycznego, może dobrowolnie opłacać składki od zlecenia. 

Przykład 1.

Pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem 4 000 zł brutto. Jednocześnie dla innej firmy pracownik świadczy usługi w ramach umowy zlecenia, osiągając zarobek w wysokości 1200 zł (brutto). W przypadku choroby otrzyma wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia ze stosunku pracy. W czasie pobierania świadczenia chorobowego nie musi on opłacać składek na ubezpieczenia społeczne od zlecenia.    

Pracownik, który dobrowolnie opłaca ubezpieczenie emerytalne i rentowe od zlecenia, a więc nie jest obowiązkowo objęty tymi ubezpieczeniami, nie może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Oznacza to brak zasiłku chorobowego w razie powstania niezdolności do pracy.

Sytuacja ulega zmianie, gdy pracownik nie osiąga co najmniej minimalnego wynagrodzenia z umowy o pracę, zarabiając równocześnie w innej firmie na podstawie umowy zlecenia. W takim przypadku podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej. Ponadto może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego z umowy zlecenia, ponieważ podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Istnieje zatem możliwość, że w razie choroby pracownik otrzyma zasiłek chorobowy odrębnie z tytułu każdej umowy (oczywiście po spełnieniu ustawowych warunków nabycia prawa do tego świadczenia).

Przykład 2.

Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę na część etatu z wynagrodzeniem 1400 zł brutto, jednocześnie świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu, osiągając zarobek w wysokości 1200 zł. Jeżeli pracownik zachoruje i otrzyma świadczenie chorobowe z etatu, to opłaca nadal składki na ubezpieczenia społeczne z umowy zlecenia. Zakładając, że przystąpił jednocześnie do ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia, to – po spełnieniu ustawowych warunków w zakresie okresu wyczekiwania – nabywa prawo do zasiłku chorobowego. Świadczenie to jest zwolnione ze składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, wypadkowe i chorobowe. Od zasiłku chorobowego nie opłaca się także składki zdrowotnej. 

Choroba na etacie a umowa zlecenie – podsumowanie

Kilka czynników wpływa na zobowiązania składkowe w razie zaistnienia niezdolności do pracy osoby zatrudnionej, gdy pracownik pozostaje jednocześnie w stosunku cywilnoprawnym. Kwestią zasadniczą jest to, czy podjął dodatkową aktywność zarobkową z własnym pracodawcą, czy też z innym podmiotem zatrudniającym. Równie istotną sprawą jest wysokość osiąganego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Posiłkując się odpowiednimi przepisami prawnymi oraz przykładowymi rozwiązaniami, powyżej przedstawiono sposoby postępowania w tym zakresie.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów