Urlop macierzyński stanowi uprawnienie rodzicielskie pracownika o charakterze bezwzględnie wymagalnym. W konsekwencji pracownica w razie urodzenia dziecka jest uprawniona do wspomnianego urlopu z mocy ustawy, przy czym nie ma możliwości zrzeczenia się tego prawa. Czy urlop macierzyński może zostać przerwany z powodu choroby pracownicy, a jeśli tak, to jakie muszą być spełnione warunki w tym zakresie? Jak powinna być rozliczana choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego? Odpowiedzi na to pytanie udzielamy poniżej w artykule.
Urlop macierzyński – podstawowe informacje
Uprawnienia rodzicielskie w przedmiocie urlopu macierzyńskiego uregulowano w przepisach Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, zwanej dalej „kp”.
Zgodnie z postanowieniami kp prawo do urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownicy będącej matką dziecka. Jednocześnie w warunkach ustalonych w przepisach kp z urlopu macierzyńskiego może skorzystać również pracownik – ojciec dziecka.
Wymiar urlopu macierzyńskiego określają zapisy art. 180 § 1 kp. Oznacza to zatem, że pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie,
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia 2 dzieci przy 1 porodzie,
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia 3 dzieci przy 1 porodzie,
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia 4 dzieci przy 1 porodzie,
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia 5 lub więcej dzieci przy 1 porodzie.
Z kolei pracownica uprawniona do urlopu macierzyńskiego nie ma możliwości zrzeczenia się prawa do tego urlopu, nie może ponadto dowolnie skrócić wymiaru tego urlopu – z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w regulacjach kodeksowych.
Zwolnienie lekarskie w okresie trwania urlopu macierzyńskiego
Przepisy kp wskazują okoliczności, w których pracownica ma prawo zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, jednak rezygnacja z tego uprawnienia jest postępowaniem odmiennym niż przerwanie wspomnianego urlopu. W tym miejscu pojawia się pytanie, w jaki sposób postąpić w przypadku gdy pracownica zachoruje podczas przebywania na urlopie macierzyńskim? Przepisy prawa pracy nie przewidują możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą.
Należy pamiętać, że za okres urlopu macierzyńskiego pracownica otrzymuje zasiłek macierzyński. Z kolei za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim osobie zatrudnionej przysługuje zasiłek chorobowy. Zarówno przepisy kp, jak i regulacje z zakresu ubezpieczeń społecznych nie umożliwiają równoległego pobierania zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku należnego w przypadku choroby.
Uzyskanie przez pracownicę przebywającą na urlopie macierzyńskim zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy spowodowanej chorobą nie ma zatem wpływu na okres trwania wspomnianego urlopu, ponieważ pierwszeństwo w stosowaniu mają w takim przypadku przepisy kp dotyczące udzielania urlopów macierzyńskich. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której pracownica – po skorzystaniu z urlopu macierzyńskiego w określonym wymiarze – musiała poddać się leczeniu w szpitalu; na ten temat piszemy poniżej.
Przerwanie przez pracownicę urlopu macierzyńskiego z powodu konieczności poddania się leczeniu w szpitalu
W przepisach kp uwzględniono możliwość przerwania przez pracownicę urlopu macierzyńskiego ze względu na konieczność poddania się leczeniu w warunkach szpitalnych.
W myśl zapisów art. 180 § 10 kp pracownica, która przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, może przerwać urlop macierzyński na okres pobytu w 1 z wymienionych podmiotów, jeżeli:
- część urlopu macierzyńskiego za ten okres wykorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny;
- osobistą opiekę nad dzieckiem w tym okresie będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka albo ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
W razie spełnienia wymogów określonych w art. 180 § 10 kp pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi – innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje, w przypadku przerwania przez ubezpieczoną – matkę dziecka pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym ubezpieczona – matka dziecka przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego (art. 180 § 11 kp).
W praktyce zatem pracownica wymagająca hospitalizacji przerywa urlop macierzyński i jednocześnie pobieranie zasiłku macierzyńskiego, jednak sam urlop nie ulega przerwaniu, ponieważ jego część (za okres pobytu pracownicy w szpitalu) przysługuje pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko lub innemu członkowi najbliższej rodziny.
Choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego – podsumowanie
Niezdolność do pracy powstała w czasie trwania urlopu macierzyńskiego nie stanowi przesłanki do przerwania tego urlopu. Przepisy prawa pracy oraz dot. ubezpieczeń społecznych nie przewidują jednoczesnego pobierania zasiłków: chorobowego i macierzyńskiego. Kp umożliwia przerwanie urlopu macierzyńskiego, jeżeli zachodzi konieczność hospitalizacji pracownicy, jednak muszą być ku temu spełnione określone warunki. Przede wszystkim pracownica musi wykorzystać co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie. Ponadto, część wskazanego urlopu – za okres pobytu pracownicy w szpitalu – wykorzysta pracownik będący ojcem dziecka albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny.
