Znak towarowy firm - czy można umieszczać na swoim blogu?

Prowadzenie bloga wymaga od autora zachowania pewnych standardów w zakresie publikowanych treści. Fakt, blog jest pewnego rodzaju dziennikiem sieciowym, gdzie autor publikuje treści, które go szczególnie interesują, jednakże należy pamiętać o pewnych ograniczeniach, które wynikają z przepisów prawa. Dotyczy to również znaków towarowych (logo), symboli, które wskazują bezpośrednio na pewne marki (renomowane lub też nie). Czy znak towarowy i używanie logo na blogu ma jakieś ograniczenia? Odpowiedź poniżej.

Logo jako znak towarowy

Zgodnie z art. 120 ust. 1 Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku prawo własności przemysłowej znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

Podstawową funkcją znaku towarowego jest odróżnianie towarów pod względem ich pochodzenia od określonego przedsiębiorcy. Znak towarowy ma bezpośrednio odnosić się do określonego towaru (usługi) i ma wskazywać na jego pochodzenie od konkretnego przedsiębiorcy; ma budować skojarzenia pomiędzy towarem a przedsiębiorcą, tak aby konsument, kierując się tymi skojarzeniami, mógł dokonać wyboru towaru pochodzącego od tego, a nie innego przedsiębiorcy. Chodzi o wyposażenie znaku w takie cechy, które w świadomości uczestników obrotu gospodarczego w sposób niebudzący wątpliwości wskazują, że towar w ten sposób oznaczony pochodzi od określonego, tego samego przedsiębiorstwa.

Jak wskazuje Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 10 lipca 2014 roku (I ACa 56/14): „Znakiem towarowym może być dowolne oznaczenie, w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna lub zestawienie tych nadające się do odróżniania w obrocie towarów pochodzących od jednego przedsiębiorstwa od towarów innych przedsiębiorstw”.

Podstawową funkcją, istotą znaku towarowego jest zdolność odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów tego samego rodzaju pochodzących od innych przedsiębiorstw.

Rolą znaku towarowego jest odróżnianie w taki sposób, który nie wprowadza uczestników obrotu w błąd, co do pochodzenia poszczególnych towarów.

Wobec tego znakiem towarowym może być wyłącznie oznaczenie, do używania którego można przyznać prawo wyłączne tylko jednemu podmiotowi przy jednoczesnym zachowaniu prawa swobodnego dostępu innym uczestnikom obrotu gospodarczego do oznaczeń ogólnoinformujących o nazwie lub cechach towarów lub usług.

Co istotne, zasada swobodnego dostępu wszystkich przedsiębiorców do oznaczeń służących przekazywaniu informacji o towarach i ich cechach lub właściwościach nie zezwala na ich monopolizację przez jednego tylko uczestnika rynku.

W jaki sposób legalnie umieszczać logo jako znak towarowy na blogu?

Co do zasady uprawniony z prawa ochronnego na znak towarowy może udzielić innej osobie upoważnienia do używania znaku, zawierając z nią umowę licencyjną, co oznacza, że aby móc używać logo jako znaku towarowego i umieszczać go na stronie internetowej czy też blogu wymagana jest jego zgoda. Jednak jest wyjątek od tej zasady, o ile odbywa się w zgodzie uczciwymi praktykami.

Zgodnie z art. 156 § 1 ustawy prawo własności przemysłowej prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania w obrocie przez inne osoby:

1. ich nazwisk lub adresów, w przypadku gdy osoby te są osobami fizycznymi;

2. oznaczeń, które nie mają odróżniającego charakteru lub które dotyczą rodzaju, jakości, ilości, zamierzonego przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego, daty produkcji lub innych właściwości towarów;

3. zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi;

4. zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, jeżeli prawo do jego używania przez te osoby wynika z innych przepisów ustawy.

Używanie ww. oznaczeń jest dozwolone tylko wówczas, gdy jest zgodne z uczciwymi praktykami w przemyśle i handlu. Warunkiem legalnego używania zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego w celu przekazania informacji o przeznaczeniu towaru jest wykazanie konieczności jego użycia w funkcji informacyjnej. 

Prowadzący bloga powinien w taki sposób eksponować znak towarowy firm, by nie był posądzany o reklamowanie danej firmy, której logo stanowi własność. Jeżeli blog w sposób pozytywny wypowiada się o danej marce, to tutaj raczej nie byłoby problemu, jednakże jeżeli blog prowadzi swego rodzaju antyreklamę jakiejś firmy (czarny PR), to wówczas może ona podjąć zdecydowane kroki prawne mające na celu zakazanie używania logo firmy z uwagi sprzeczność działania z zasadami uczciwej konkurencji.

Przykład 1.

Pan Jan prowadzi bloga o tematyce motoryzacyjnej. W jednym z wpisów w sposób negatywny opisał jeden z modeli marki X, która od lat posiada nieskazitelną renomę. Pan Jan, opisując dany model auta marki X, użył ich logo. Artykuł na blogu był bardzo stronniczy i opierał się na opinii jednego użytkownika danego modelu samochodu marki X. W związku z tym, że autor bloga użył logo jako znaku towarowego firmy X, a artykuł nie ma charakteru obiektywnego (rzetelnego) i stanowi antyreklamę, właściciel logo – firma X – może podjąć kroki prawne mające na celu zaprzestanie używania logo tej firmy na blogu prowadzonym przez pana Jana z uwagi na brak uczciwości i rzetelności w przekazywaniu informacji o firmie X jako producencie.

Jak słusznie wskazuje Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 29 kwietnia 2013 roku (I ACa 1402/12): „Przepis art. 156 ust. 1 pkt 2 p.w.p. zabezpiecza prawo przedsiębiorców do używania oznaczeń informacyjnych (opisowych). Dlatego dostęp do takich oznaczeń faktycznie warunkuje prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej. Warunkiem zastosowania tego wyjątku jest używanie chronionych oznaczeń tylko jako opisowych, a więc wyłącznie w celu poinformowania odbiorców o cechach towarów. Ponadto, warunkiem legalnego używania zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego w celu przekazania informacji o przeznaczeniu towaru jest wykazanie konieczności jego użycia w funkcji informacyjnej. Jak się przyjmuje, swoboda w używaniu chronionych znaków towarowych podlega ograniczeniu, gdy jest nadużywana, a więc np. gdy uprawniony do używania znaków na jego podstawie korzysta jednocześnie z identycznej lub podobnej formy graficznej, podobnego, oryginalnego rozmieszczenia elementów itp.”.

Ponadto na zgodne z prawem używanie znaków towarowych zwracał uwagę Parlament Europejski w Dyrektywie z dnia 22 października 2008 roku, 2008/95/WE, mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych, gdzie wskazano, że znak towarowy nie uprawnia właściciela do zakazania osobie trzeciej używania w obrocie handlowym:

1. jej własnego nazwiska lub adresu;

2. wskazówek dotyczących rodzaju, jakości, ilości, zamierzonego przeznaczenia, wartości, pochodzenia geograficznego, daty produkcji towarów lub świadczenia usług, lub innych cech charakterystycznych towarów lub usług;

3. znaku towarowego, jeżeli jest to niezbędne dla wskazania zamierzonego przeznaczenia towarów lub usług, zwłaszcza akcesoriów lub części zamiennych;

pod warunkiem, że osoba ta używa ich zgodnie z uczciwymi praktykami w handlu i przemyśle.

W ww. dyrektywie wskazano, że znak towarowy nie uprawnia właściciela do zakazania osobie trzeciej używania w obrocie handlowym wcześniejszego prawa, które ma zastosowanie jedynie na konkretnym obszarze, jeżeli prawo to jest uznawane przez ustawodawstwo danego państwa członkowskiego i w granicach terytorium, na którym jest uznawane.

Tu podkreślenia wymaga, że ww. dyrektywa utraciła moc, jednakże art. 156 ustawy Prawo własności przemysłowej powtarza jej postanowienia w tym zakresie.

Prowadzący blog powinien jednak pamiętać, że każdy przypadek wymaga osobnego rozważenia pod kątem ewentualnego umieszczania logo na prowadzonym blogu. O wiele prościej jest uzyskać zgodę na używanie logo danej firmy, jednakże nie zawsze jest taka możliwość lub też mimo istnienia możliwości czas oczekiwania na odpowiedź właściciela logo (znak towarowy) jest nieokreślony.