Wszelkie oznaczenia przedsiębiorców i ich towarów, które można odróżnić od pozostałych, są znakami towarowymi. Artykuł wskaże, czym konkretnie jest znak towarowy, wraz z przykładami, co może nim być, a także czym jest prawo ochronne na znak towarowy. Zaprezentowane zostanie, jak je uzyskać, czy jest to obowiązkowe oraz jaką daje ochronę. Ponadto zostanie przedstawione, na jaki okres można udzielić prawa ochronnego, a także jak je przedłużyć – czy jest to proces sformalizowany, czy wprost przeciwnie.
Co to jest znak towarowy?
Definicja znaku towarowego znajduje się w art. 120 ustawy Prawo własności przemysłowej.
Zgodnie z tym przepisem znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Znakiem towarowym, zgodnie z przywołaną definicją, mogą być:
-
wyrazy;
-
rysunki;
-
litery;
-
cyfry;
-
kolory;
-
formy przestrzenne;
-
dźwięki.
Zdolność odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innych przedsiębiorstw określana jest jako abstrakcyjna zdolność odróżniająca. Należy ją badać w oderwaniu od konkretnego rodzaju towarów.
Wyróżnia się 3 rodzaje znaków towarowych:
-
zarejestrowane zwykłe, których warunkiem uzyskania ochrony jest rejestracja w Urzędzie Patentowym;
-
renomowane, które są chronione pod warunkiem uzyskania rejestracji w Urzędzie Patentowym;
-
powszechnie znane, które charakteryzują się cechą notoryjności.
Prawo ochronne na znak towarowy
Na znak towarowy udzielane jest prawo ochronne – ważne jest jednak, że jego udzielenie jest fakultatywne. Prawo ochronne na znak towarowy nie stanowi warunku używania znaku na rynku.
Można zatem używać oznaczeń bez potrzeby ich rejestracji w Urzędzie Patentowym. Znak towarowy jest chroniony na podstawie przepisów Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w oparciu o użycie go w obrocie gospodarczym w zakresie, w jakim faktycznie używany jest na rynku. Wiąże się to jednak z obowiązkiem udowodnienia faktu używania znaku towarowego i następnie rozpoczęcia posługiwania się nim przez inną osobę, co może być procesem bardziej długotrwałym niż w przypadku, gdy jest udzielone na niego prawo ochronne, o czym szerzej w kolejnym podrozdziale.
Udzielenie prawa ochronnego odbywa się w drodze postępowania administracyjnego. Jest ono prowadzone przed Urzędem Patentowym. W zgłoszeniu należy wskazać znak towarowy, a także towary, dla których będzie on przeznaczony.
Prawo ochronne na znak towarowy jest udzielane na okres 10 lat.
Uprawnienia wynikające z prawa ochronnego
Z prawa ochronnego na znak towarowy uprawniony nabywa upoważnienie do wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Z samego faktu posiadania prawa ochronnego uprawniony uzyskuje większą pewność wyłączności korzystania z danego oznaczenia na konkretnym rynku, którym jest cały obszar Polski, bez względu na faktyczny zakres terytorialny używania znaku, nawet gdy jest on używany tylko w jednym mieście. Z prawa ochronnego uprawniony uzyskuje niepodważalną datę powstania prawa do znaku towarowego. Gdyby doszło do sporu, uprawniony nie musi udowadniać, od kiedy zaczął używać oznaczenia. W takiej sytuacji jest on uprawniony do dochodzenia odszkodowania z tytułu naruszenia prawa do oznaczenia, a także może przeciwstawiać się rejestracji każdego późniejszego znaku towarowego. Jedynym warunkiem jest wykazanie istnienia ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów.
W jaki sposób przedłużyć prawo ochronne na znak towarowy?
Do 15 marca 2019 roku, aby przedłużyć prawo ochronne na znak towarowy, należało złożyć odpowiedni wniosek i oczekiwać na stosowną decyzję Urzędu Patentowego.
Od 16 marca 2019 roku, po nowelizacji ustawy Prawo własności przemysłowej, przedłużenie prawa ochronnego na znak towarowy jest łatwiejsze.
Aktualnie wystarczające jest wniesienie – przez uprawnionego bądź osobę ustawowo lub umownie upoważnioną – opłaty na kolejny okres ochronny.
Uprawnionym jest osoba, której udzielono prawa ochronnego na znak towarowy. Ustawowo upoważnionym może być członek zarządu spółki, prokurent, kurator, zaś umownie – pełnomocnik, który działa na rzecz uprawnionego.
Dodatkowo, aby usprawnić i ułatwić życie właścicielom znaków towarowych, Urząd Patentowy z półrocznym wyprzedzeniem będzie powiadamiał ich, albo ustanowionego w tej sprawie pełnomocnika, że dobiega końca dziesięcioletni okres ochrony. W ten sposób będzie jasne, do kiedy trwa prawo ochronne, a także kiedy należy starać się o jego przedłużenie. Jest to na pewno istotne dla podmiotów, które mają udzielone prawa ochronne na duże liczby znaków towarowych i mogą być przytłoczone datami, o których należy pamiętać. Co ważne, gdyby Urząd Patentowy nie przekazał takiej informacji, nie wpływa to na ocenę ewentualnego uchybienia terminu do wniesienia opłaty za dalszy okres ochrony, zatem odbywa się to z korzyścią dla właścicieli znaków towarowych.
Prawo ochronne na znak towarowy jest udzielane na 10 lat i trwa od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.
Przedłużenie tej ochrony jest możliwe na kolejny 10-letni okres. Aby to zrobić, należy wnieść opłatę na rachunek Urzędu Patentowego przed upływem okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na rok przed upływem okresu, na który jest ono udzielone.
Opłata za każdą klasę towarową wynosi 400 zł.
Przykład 1.
Marian Olek złożył 10 czerwca 2010 roku wniosek o udzielenie mu prawa ochronnego na znak towarowy: Makuś dla towaru: mąki, z której wypieka się pieczywo dla dzieci. Opłatę w wysokości 400 zł w celu przedłużenia mu prawa ochronnego może wnieść od 10 czerwca 2019 roku do 9 czerwca 2020 roku.
Jeżeli właściciel znaku towarowego korzystający z prawa ochronnego spóźni się, może wnieść opłatę powiększoną o 30% (520 zł), w terminie 6 miesięcy po upływie poprzedniego okresu ochrony. Równocześnie Urząd Patentowy ostrzega, że dodatkowy sześciomiesięczny termin do wniesienia opłaty jest terminem nieprzywracanym. Oznacza to, że opłata wniesiona po tym terminie będzie zwracana na rachunek wpłacającego. Opłatę może wnieść sam uprawniony albo osoba przez niego upoważniona do dokonania tej czynności – pełnomocnik, który legitymuje się odpowiednim dokumentem pełnomocnictwa.
Przykład 2.
Marian Olek może wnieść opłatę w wysokości 520 zł w celu przedłużenia prawa ochronnego na znak towarowy: Makuś dla towaru: mąki, z której wypieka się pieczywo dla dzieci, w okresie od 10 czerwca 2020 roku do 10 grudnia 2020 roku. Gdyby Marian Olek się spóźnił, opłata zostałaby zwrócona, a prawo ochronnie nie zostałoby przedłużone.
Właściciel prawa ochronnego w tytule przelewu powinien wskazać numery klas towarów i usług, dla których ma zostać przedłużona ochrona. Ma on prawo przedłużać prawo ochronne tylko na niektóre swoje znaki towarowe, niekoniecznie na wszystkie. Jeżeli nie można w treści tytułu przelewu wskazać, na jakie klasy towarów ma być przedłużone prawo ochronne (na przykład z uwagi na to, że jest ich zbyt wiele), należy przesłać do Urzędu Patentowego pismo przewodnie, z którego jasno będzie wynikać żądany zakres ochrony. Gdyby informacja od właściciela prawa ochronnego była niepełna lub niezrozumiała, Urząd Patentowy wezwie wpłacającego do złożenia wyjaśnień. Jeżeli nie usuną one stwierdzonych braków, Urząd Patentowy zwróci wniesioną opłatę za ochronę.
Informacja o przedłużeniu prawa ochronnego na znak towarowy jest odnotowywana w rejestrze znaków towarowych oraz publikowana w Wiadomościach Urzędu Patentowego. Odbywa się to automatycznie, nie trzeba w tym celu składać dodatkowych wniosków. Urząd Patentowy nie wydaje decyzji o przedłużeniu prawa ochronnego na znak towarowy ani żadnych innych pism potwierdzających ten fakt. Ma to na celu uproszczenie, przyspieszenie postępowania, gdyż jest to de facto formalność i przysługuje każdemu właścicielowi prawa ochronnego. To wyłącznie od niego zależy, czy z niego skorzysta.
W przypadku wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy na skutek upływu okresu ochrony informacja ta również jest odnotowywana w rejestrze znaków towarowych.
Podsumowując, aktualnie przedłużenie prawa ochronnego na znak towarowy wymaga wyłącznie wniesienia odpowiedniej opłaty i jednoznacznego określenia, których klas towarowych dotyczy. Nie trzeba wypełniać żadnych wniosków, formularzy, nie otrzymuje się także żadnych oficjalnych decyzji w tym przedmiocie. W ten sposób przedłużenie okresu ochronnego, gdy opłata będzie uiszczona w prawidłowej wysokości i prawidłowym terminie, jest jedynie formalnością rejestrowaną automatycznie w rejestrze znaków towarowych Urzędu Patentowego RP.
