Podatek od towarów to największe źródło dochodów państwa. Tym samym bardzo ważne jest ustalenie, kto jest jego podatnikiem. W przypadku osób fizycznych nie budzi to żadnych problemów. W sytuacji jednak, gdy mamy do czynienia ze spółką osobową, można mieć pewne wątpliwości. Sprawdź, czy spółka komandytowa w VAT jest podatnikiem podatku VAT!
Podatnicy podatku VAT
Na gruncie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej jako ustawa o VAT – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (patrz art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma więc charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Na gruncie powyższego przepisu nie budzi wątpliwości, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wyłącznie takie czynności dokonywane przez prowadzącego działalność gospodarczą, które są realizowane w jej ramach. Poza zakresem opodatkowania pozostają zaś wszelkie inne transakcje, np. realizowane w ramach zarządu majątkiem własnym.
Spółka komandytowa
Zasady funkcjonowania spółki komandytowej są uregulowane w art. 102–124 Kodeks spółek handlowych – dalej jako ksh. Według art. 102 ksh spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Art. 104 § 1 ksh stanowi, że firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”, zaś w przypadku kiedy komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa” (i niewątpliwie taka firma spółki komandytowej powinna być wskazana w umowie spółki komandytowej oraz w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego), jednak przepis art. 104 § 2 ksh dopuszcza używanie w obrocie dla oznaczenia formy prawnej spółki komandytowej skrótu „sp.k.”.
W stosunkach wewnętrznych spółki:
-
komplementariusz prowadzi sprawy spółki,
-
komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej,
-
w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Należy w niej podać:
-
firmę i siedzibę spółki,
-
przedmiot działalności,
-
czas trwania spółki (w przypadku, gdy jest oznaczony),
-
oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika oraz ich wartość, a także oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).
Umowę spółki komandytowej możemy zawrzeć według wzorca. W przypadku zawarcia jej przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga ona wypełnienia formularza umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia jej kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem zaufanym.
Spółka komandytowa w VAT - czy jest podatnikiem VAT?
Jak wynika z powyższych przepisów, podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W tej sytuacji to spółka komandytowa, a nie jej wspólnicy, jest podatnikiem podatku VAT. Tym samym nawet w przypadku, gdy wspólnicy spółki komandytowej są zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, to jednak spółka musi sama dokonać rejestracji dla celów podatku VAT. Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy VAT w związku z art. 15 tej ustawy obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R ciąży na podatnikach podatku VAT, czyli:
-
osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej oraz osobach fizycznych, wykonujących samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności (w tym również w szczególnych okolicznościach na podmiotach niemających podatnika siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju).
Tym samym to spółka komandytowa w VAT winna dokonać rejestracji jako podatnik podatku VAT. Po dokonaniu rejestracji to ona rozlicza podatek VAT, a nie jej wspólnicy.
Przykład 1.
Dwie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą będące jednocześnie czynnymi podatnikami podatku VAT postanowiły założyć spółkę. Wspólnicy wybrali jako formę prowadzenia działalności spółkę komandytową. Ponieważ przyszli kontrahenci spółki wymagają, aby wykonywane usługi były opodatkowane podatkiem VAT, wspólnicy zastanawiają się, czy muszą rejestrować spółkę jako czynnego podatnika VAT (są oni bowiem już podatnikami tego podatku).
Jak już to wyjaśniliśmy, w tym przypadku to spółka komandytowa w VAT jest podatnikiem, czyli to ona winna dokonać rejestracji, jeśli chce wystawiać faktury VAT (a tym samym opodatkowywać usługi podatkiem VAT).
