Jak zatrudnić cudzoziemca? Jakie formalności się z tym wiążą?

W polskich firmach pojawia się coraz więcej obcokrajowców. Przedsiębiorcy, którzy chcą ich zatrudniać, powinni pamiętać o konieczności dopełnienie wszelkich istotnych formalności - inaczej mogą sprowadzić na siebie i pracownika poważne kłopoty. Kluczową kwestią jest wystąpienie z wnioskiem o zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca - ale nie zawsze, gdyż istnieją tu pewne wyjątki. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się jak zatrudnić cudzoziemca w Polsce!

Zatrudnienie obcokrajowca - podstawowe pojęcia

Przed decyzją o zatrudnieniu cudzoziemca trzeba zapoznać się z podstawowymi pojęciami znajdującymi się w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy:

Cudzoziemiec - każda osoba nie posiada polskiego obywatelstwa.
Wykonywanie pracy przez cudzoziemca - zatrudnienie, wykonywanie innej pracy zarobkowej lub pełnienie funkcji w zarządach osób prawnych, które uzyskały wpis do rejestru przedsiębiorców na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym lub są spółkami kapitałowymi w organizacji.
Zatrudnienie - wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą.
Inna praca zarobkowa - wykonywanie pracy lub świadczenie usług na mocy umów cywilnoprawnych (w tym umowy agencyjnej, zlecenia, o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych).

Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca

Jeśli przedsiębiorca chce zatrudnić obcokrajowca, ma obowiązek złożenia wniosku o wydanie zezwolenia do odpowiedniego terytorialnie wojewody.

Ważne!

Za każdym razem podczas postępowania o wydanie, uchylenie bądź przedłużenie rzeczonego zezwolenia stronę stanowi jedynie podmiot, który powierza wykonywanie określonej pracy obcokrajowcowi.

Warunki konieczne do uzyskania zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca:

wysokość wynagrodzenia określona w umowie z cudzoziemcem nie jest niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
wojewoda uzyska od starosty, właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu na rejestrach bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy.

Jeśli wymienione warunki zostaną zrealizowane, otrzymuje się zezwolenie na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata z opcją przedłużenia. Ale można tu wyróżnić pewne odstępstwa:

delegowanie obcokrajowca do wykonywania usługu eksportowej - zezwolenie na okres delagacji;
obcokrajowiec ma funkcję w zarządzie osoby prawnej zatrudniającej (w dniu składania wniosku) więcej niż 25 osób - można wydłużyć do 5 lat.

Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie obcokrajowca - tryb uproszczony

Przy wydawaniu zezwolenia na zatrudnienie takiej osoby może być zastosowany tak zwany tryb uproszczony, w którym nie ma konieczności uzyskiwania informacji od starosty. Aby tak się stało, zawód, który będzie wykonywał obcokrajowiec, musi zostać ujęty w wykazie zawodów i rodzajów pracy, przy których nie ma obowiązku zwracania się o informacje do starosty. To ostatnie nie jest też konieczne przy przedłużania zezwolenia tej samej osoby na tym samym stanowisku.

Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie obcokrajowca - opłaty

Przy składaniu wniosku o wydanie lub przedłużenie zezwolenia należy uiścić opłatę będącą dochodem budżetu państwa. Opłaty te wynoszą:

50 złotych - za pozwolenie na pracę poniżej 3 miesięcy,
100 złotych - za pozwolenie powyżej 3 miesięcy,
200 złotych - w przypadku realizacji usługi eksportowej (delegowanie na terytorium RP).

Ważne!

Umowa zawarta z obcokrajowcem powinna mieć formę pisemną oraz zostać przetłumaczona na język zrozumiały dla tej osoby, by mogła się ona bez problemu zapoznać z zapisami.

Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca - rodzaje zezwoleń

Regulacje prawne wyróżniają kilka rodzajów zezwoleń na zatrudnienie cudzoziemców:

A - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę na terytorium RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium RP.
B - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji przez okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
C - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego, jego podmiotu zależnego lub podmiotu powiązanego długoterminową umową o współpracy z pracodawcą zagranicznym.
D - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium RP, delegowanego na terytorium RP w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa),
E - dotyczy cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium RP na okres przekraczający trzy miesiące w ciągu kolejnych sześciu miesięcy w innym celu niż wskazany w typach B-D.

Praca cudzoziemca bez zezwolenia

W pewnych przypadkach obcokrajowiec nie musi starać się o zezwolenie na pracę. Zatrudnienie jest tutaj dopuszczone ze względu na status osoby bądź państwo jej pochodzenia.

Cudzoziemiec nie musi uzyskiwać zezwolenia na pracę, jeśli:

ma status uchodźcy nadany w Polsce,
udzielono mu w Polsce ochrony uzupełniającej,
ma zezwolenie na osiedlenie się w Polsce,
ma zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich w Polsce,
ma u nas zgodę na pobyt tolerowany,
korzysta z ochrony czasowej w Polsce,
jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej (Islandia, Lichtenstein, Norwegia),
jest obywatelem państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, który może korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej przez to państwo ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi (Szwajcaria),
jest członkiem rodziny cudzoziemca będącego obywatelem UE, kraju EOG, Szwajcarii lub jest zstępnym małżonka tego cudzoziemca, w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka lub jest wstępnym tego cudzoziemca lub jego małżonka, pozostającym na utrzymaniu tego cudzoziemca lub jego małżonka,
jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2-3 ustawy z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin. Dotyczy to cudzoziemców z krajów trzecich w razie zaistnienia szczególnych okoliczności, np. śmierci obywatela UE, rozwodu lub unieważnienia małżeństwa z obywatelem UE.

Zezwolenie na pracę zbędne jest także w przypadku obcokrajowców:

będących nauczycielami języków obcych, którzy wykonują pracę w przedszkolach, szkołach, placówkach, ośrodkach, zakładach kształcenia nauczycieli lub kolegiach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, lub w Ochotniczych Hufcach Pracy (OHP),
będących studentami studiów stacjonarnych odbywanych w RP - w miesiącach: lipiec, sierpień i wrzesień,
będących studentami, którzy wykonują pracę w ramach odbywania staży zawodowych, do których kierują organizacje będące członkami międzynarodowych zrzeszeń studentów,
delegowanych na terytorium RP przez pracodawcę zagranicznego, jeżeli zachowują oni miejsce stałego pobytu za granicą, na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, m.in. w celu:
- wykonywania prac montażowych, konserwacyjnych lub napraw, dostarczonych kompletnych technologicznie urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, jeżeli pracodawca zagraniczny jest ich producentem,
- dokonania odbioru zamówionych urządzeń, maszyn lub części, wykonanych przez przedsiębiorcę polskiego,
- montażu i demontażu stoisk targowych, jak i opieki nad nimi, jeżeli wystawcą jest pracodawca zagraniczny, który deleguje ich w tym celu.

Praca cudzoziemca bez zezwolenia - kraje

Brak konieczności zdobycia zezwolenia występuje również w przypadku obywateli

Federacji Rosyjskiej,
Gruzji,
Republiki Mołdowy,
Białorusi,
Armenii oraz
Ukrainy

- jeśli mają oni jeden z tytułów prawnych wymienionych w art. 87 ust. 1 pkt 12 wspomnianej ustawy i wykonują pracę przez czas poniżej 6 miesięcy w przeciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby jednostek zlecających im pracę. W takim przypadku podmiot (firma, instytucja, organizacja) zatrudniający ma obowiązek złożenia oświadczenia o zamiarze zatrudnienia w powiatowym urzędzie pracy odpowiednim ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu, który powierza pracę.

W przypadku zatrudnienia obcokrajowca:

bez ważnej wizy lub dokumentów uprawniających do pobytu na terenie Polski,
bez zezwolenia, gdy jest ono wymagane

istnieje groźba nałożenia kary grzywny w wysokości co najmniej 3 tysiące złotych. Kara dotyczy także obcokrajowca - grzywna w wysokości tysiąca złotych.