W przypadku podmiotów świadczących usługi o charakterze prawnym, tj. kancelarie radców prawnych lub adwokatów, konieczne jest ponoszenie dodatkowych opłat za tzw. znaki sądowe. Ponieważ występują oni w roli reprezentantów w postępowaniu, koszty te przenoszą odpowiednio na klientów. Czy w takiej sytuacji sprzedaż wspomnianych znaków opłat na rzecz klientów kancelarii powinna podlegać opodatkowaniu VAT, czy też może korzystać ze zwolnienia? Odpowiedzi poszukamy w niniejszym artykule.
Opłaty sądowe a podatek VAT
Opłaty sądowe są to należne daniny z tytułu uczestnictwa w postępowaniu sądowym jednej ze stron. Stanowią bowiem zobowiązanie względem organu sądowego, konieczne do zapłaty w celu podjęcia czynności sądowych. Omawiane opłaty można uiszczać za pośrednictwem przelewu na rachunek bieżący organu sądowego, wpłaty gotówkowej w kasie sądu lub nabywając znaki opłaty sądowej.
Podstawa zwolnienia z VAT opłat sądowych
Sprzedaż znaków sądowych w cenie nominalnej korzysta z prawa do zwolnienia z podatku VAT. Powyższe wynika bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się “dostawę za cenę równą wartości nominalnej znaczków pocztowych, ważnych w obrocie pocztowym na terytorium kraju i innych znaczków tego typu”.
Czynni podatnicy VAT co do zasady są zobowiązani do wystawienia faktur dokumentujących sprzedaż towarów i usług - w tym przypadku usług o charakterze prawnym. Jeżeli świadczenie usług ma miejsce na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności, to podatnicy zobowiązani są wystawić fakturę na wyraźne żądanie nabywcy.
Jak wiadomo, działalność radców prawnych oraz adwokatów polega na pośrednictwie w kontaktach z instytucjami państwowymi, głównie z sądami. Przedstawiciele kancelarii występują w imieniu swoich klientów. Niejednokrotnie zdarza się, że konieczne jest złożenie odpowiednich wniosków, pism czy nawet pozwów sądowych, a ich przyjęcie do rozpatrzenia zależy od dokonanych opłat sądowych. W praktyce, ostateczną osobą ponoszącą koszt z tytułu nabycia znaków sądowych są klienci kancelarii, którzy po zakończonej sprawie dostają rozliczenie usługi na wystawionej fakturze. Zgodnie z powyższymi regulacjami ustawy o VAT, jeżeli koszty opłat są przenoszone na inne osoby przy zachowaniu ich wartości nominalnej, podatnicy powinni wyodrębniać je na fakturze, jako osobną pozycję z wyróżnieniem stawki zwolnionej.
Opłaty sądowe - odpowiednie udokumentowanie sprzedaży
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt w kwestii zwolnienia z opodatkowania przy sprzedaży znaków skarbowych. Ważne jest bowiem, aby w postanowieniach umowy zawartej pomiędzy klientem a kancelarią były określone zasady rozliczania omawianych wydatków. Co do zasady radca prawny (lub adwokat) występuje jako pełnomocnik w imieniu klienta, zatem to klient powinien być obciążony opłatami sądowymi związanymi z postępowaniem.
Może jednak wystąpić podejrzenie, że opłaty sądowe - w pierwszej kolejności pokrywane przez kancelarię - wchodzą w podstawę określenia wartości wykonywanej usługi. Zatem, gdyby podatnik wystawił fakturę na usługę, zawierając opłaty sądowe w ogólnej wartości usługi, to co do zasady taka sprzedaż powinna zostać opodatkowana VAT.
Znacznie bezpieczniejsze będzie w danej kwestii wystawianie faktur przez kancelarię z osobno wyszczególnioną pozycją określającą wartość nabytych znaków sądowych. Pozwoli to uniknąć ewentualnych wątpliwości organów skarbowych co do zasadności skorzystania ze zwolnienia.
