1 stycznia 2023 roku weszły w życie przepisy regulujące informowanie o cenach i promocjach mające na celu wdrożenie w polskim porządku prawnym tzw. dyrektywy Omnibus. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej o zasadach stosowania nowych przepisów oraz stanowisku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w tym zakresie! Długotrwałe promocje a UOKIK w pigułce!
Zasady informowania o cenach po wdrożeniu tzw. dyrektywy Omnibus
Cena zgodnie z przepisami to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Nowe przepisy wdrażające dyrektywę Omnibus doprecyzowały definicję ceny jednostkowej. Zgodnie z nowymi przepisami jest to cena ustalona za jednostkę określonego towaru lub określonej usługi, których ilość lub liczba są wyrażone w jednostkach miar w rozumieniu przepisów o miarach.
Zgodnie z nowelizacją w cenie obowiązkowo uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym.
W miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usługi w sposób:
- jednoznaczny,
- niebudzący wątpliwości,
- umożliwiający porównanie cen.
Jeżeli dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.
W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki z zastrzeżeniem, że powyższe terminy nie mają zastosowania.
W przypadku rozbieżności lub wątpliwości co do ceny za oferowany towar lub usługę konsument ma prawo do żądania sprzedaży towaru lub usługi po cenie dla niego najkorzystniejszej.
Przykład 1.
Czy jeżeli przedsiębiorca w sposób nieprawidłowy informuje o cenach produktów, może zostać za to ukarany?
Tak. Jeżeli przedsiębiorca nie wykonuje obowiązków związanych z prawidłowym, zgodnym z przepisami informowaniem o cenach, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może nałożyć na niego, w drodze decyzji, karę pieniężną do wysokości 20 000 zł. W przypadku gdy przedsiębiorca nie wykonał takich obowiązków co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia, w którym stwierdzono ich naruszenie po raz pierwszy, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej nałoży na niego, w drodze decyzji, karę pieniężną do wysokości 40 000 zł.
Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnia:
- stopień naruszenia obowiązków, w tym ich charakter, wagę, skalę i czas trwania takiego naruszenia;
- dotychczasową działalność przedsiębiorcy, w tym podjęte przez niego działania w celu złagodzenia lub naprawienia szkody poniesionej przez konsumentów, wcześniejsze uchylanie się od obowiązków przez tego przedsiębiorcę oraz uzyskane przez niego korzyści majątkowej lub związane z tym straty;
- wielkość obrotów i przychodu przedsiębiorcy;
- sankcje nałożone na przedsiębiorcę za to samo naruszenie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w sprawach transgranicznych, jeżeli informacje o takich sankcjach są dostępne.
Ponadto w razie gdy Prezes UOKiK stwierdzi naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, może nałożyć karę w wysokości do 10% obrotu na przedsiębiorstwo i do 2 mln zł na osobę nim zarządzającą.
Długotrwałe promocje a UOKIK - stanowisko dotyczące informowania o cenach
UOKiK opublikował w ostatnim czasie Wyjaśnienia Prezesa UOKiK dotyczące informowania o obniżce ceny. Oto najistotniejsze wnioski z nich płynące:
- prezentowanie większej liczby cen w komunikacji marketingowej niż dwie lub trzy może wprowadzać konsumentów w błąd;
- należy odpowiednio oznaczyć cenę najniższą w ostatnich 30 dniach – nie jest wystarczające samo wyeksponowanie przekreślonej ceny;
- należy zaprezentować najniższą cenę sprzed 30 dni w bliskim sąsiedztwie ceny promocyjnej;
- UOKiK dopuszcza nieznaczne wyróżnienie promocyjnej ceny, jeżeli komunikat w całości pozostaje czytelny;
- najniższa cena sprzed 30 dni musi być widoczna, bez konieczności jej szukania przez konsumenta czy szukania wyjaśnienia dla zaprezentowanej ceny;
- sprzedawca powinien konsekwentnie stosować wybrany model informowania o cenach;
- obejście przepisów ustawy o cenach może zostać uznane za sprzeczne z przepisami;
- samo zmniejszenie ceny bez komunikacji marketingowej co do obniżki nie rodzi po stronie sprzedawcy obowiązków związanych z informowaniem o obniżce;
- stosowanie kodów rabatowych uprawniających do rabatu na określone lub wszystkie produkty z danej grupy rodzi obowiązek stosowania zasad związanych z informowaniem o obniżce;
- nie ma wymogu stosowania obowiązków związanych z informowaniem o obniżce, jeżeli kody rabatowe są na wszystko, bez konkretyzacji produktów;
- nie ma wymogu stosowania obowiązków związanych z informowaniem o obniżce w przypadku wykorzystywania rabatu w ramach grup lojalnościowych, jeżeli rabat nie odnosi się do konkretnych towarów lub usług;
- w sytuacji stopniowego zwiększania obniżki sprzedawca powinien informować o każdej obniżce zgodnie z zasadami;
- obowiązki związane z informowaniem o obniżce nie mają zastosowania do sprzedaży wiązanej i warunkowej.
Stanowisko obejmujące długotrwałe promocje a UOKIK
Z Wyjaśnień Prezesa UOKiK dotyczących informowania o obniżce ceny wynika istotna dla sprzedających kwestia związana z długo trwającymi obniżkami cen.
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UOKiK okres referencyjny dla obliczenia najniższej ceny dla 30 dni przed obniżką obejmuje 30 dni kalendarzowych następujących ciągiem po sobie.
Przykład 2.
Jak ustala się okres referencyjny dla obliczenia najniższej ceny z ostatnich 30 dni?
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UOKiK ostatnim dniem takiego okresu ma być dzień poprzedzający dzień, w którym po raz pierwszy można było kupić towar lub usługę w promocyjnej cenie.
W myśl stanowiska Prezesa UOKiK termin ten pozostanie niezmienny w przypadku promocji trwającej powyżej 30 dni. W takim jednak przypadku szczególnie istotne jest, aby przedsiębiorca poinformował o datach obowiązywania promocji.
Podobne ryzyko występuje w przypadkach, gdy nazwa danej promocji niezgodnie z prawdą sugeruje krótki czas ich obowiązywania, a także promocje krótkotrwałe, które jednak zmierzają do wywołania wrażenia, że towar był dostępny w niższej cenie.
Wedle stanowiska Prezesa UOKiK dla ustalenia okresu odniesienia:
- nie ma znaczenia, czy w tym terminie towar był cały czas dostępny;
- nie ma również znaczenia, kiedy nastąpiło poinformowanie o obniżce lub przygotowanie materiałów marketingowych.
Co istotne, UOKiK wskazuje, że przedsiębiorca nie ma obowiązku podania ani okresu, na podstawie którego obliczył najniższą cenę, ani konkretnego dnia lub dni, gdy ona obowiązywała.
Zdaniem Prezesa UOKiK przedsiębiorca może przekazać informacje o dacie, w której można było kupić produkt, o czasie obowiązywania najniższej ceny lub o innych kwestiach, które uznaje za istotne, jednak musi być to dla konsumentów jasne i zrozumiałe.
