Zakup od rolnika ryczałtowego a rozliczenie podatku VAT

W większości przypadków do udokumentowania transakcji zobligowany jest sprzedawca, w tym celu wystawia fakturę. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Do najpopularniejszych z nich można zakwalifikować zakupy od rolników ryczałtowych. Dowiedz się, jak powinien być udokumentowany zakup od rolnika ryczałtowego!

Kim jest rolnik ryczałtowy?

Zgodnie z art. 2 ust. 19 ustawy o podatku od towarów i usług przez rolnika ryczałtowego należy rozumieć rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, który korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3. Rolnik zobligowany na podstawie innych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych nie jest rolnikiem ryczałtowym.

Ryczałt jako forma opodatkowania rolnika ryczałtowego

Rolnikowi ryczałtowemu przysługuje zryczałtowany zwrot podatku. Kwota ta wypłacana jest przez nabywcę produktów rolnych. Stawka zryczałtowanego podatku do końca roku 2016 wynosi 7% (później 6,5%).

A co z fakturą?

Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy o VAT w sytuacji, gdy nabywcą produktów rolnych jest czynny podatnik VAT, jest on zobligowany do wystawienia faktury na tę okoliczność. Należy sporządzić ją w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał trzeba przekazać sprzedawcy.

Jakie dane powinien zawierać taki dokument?

Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać co najmniej:

1. imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
3. numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;
4. datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
5. nazwy nabytych produktów rolnych;
6. jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
7. cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
8. wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
9. stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
10. kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
11. wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
13. czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Dodatkowo, koniecznym elementem faktury jest oświadczenie rolnika ryczałtowego, które powinno brzmieć: “Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.".

Zakup od rolnika ryczałtowego a rozliczenie faktury przez nabywcę

Kwestia odliczenia podatku VAT przez nabywcę produktów rolnych z faktury VAT-RR jest uzależniona od tego, czy zobowiązanie z tego tytułu zostało uregulowane przelewem, czy też gotówką.

Zgodnie z art. 116 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

• nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
• zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

Warto podkreślić, że za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana.

Reasumując, w sytuacji, gdy zobowiązanie zostanie uregulowane gotówką, czynny podatnik VAT nie może dokonać odliczenia podatku zryczałtowanego.

Co w sytuacji, gdy nabywca produktów rolnych nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT?

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie odnoszą się do przypadku, kiedy nabywcą płodów rolnych od rolnika ryczałtowego jest podmiot zwolniony z VAT. Z pewnością odbiorca nie ma prawa do wystawienia faktury VAT- RR. Jak wówczas należy dokumentować zakup?

Ordynacja podatkowa nie nakłada na rolników ryczałtowych obowiązku wystawiania rachunków. Ale również im tego nie zabrania. W związku z tym, w celu udokumentowania sprzedaży produktów rolnych na rzecz podmiotu korzystającego ze zwolnienia VAT, rolnik ryczałtowy może wystawić rachunek, zawierający poniższe dane:

• numer rachunku;
• datę jego wystawienia;
• datę dokonania sprzedaży,
• dane rolnika i nabywcy,
• rodzaj i ilość sprzedawanych produktów rolnych,
• cenę jednostkową,
• całkowitą kwotę należną za sprzedaż, określoną zarówno liczbowo, jak i słownie.

W sytuacji, gdy rolnik nie chce, bądź nie może wystawić rachunku, w celu udokumentowania kosztu, podatnik zgodnie z rozporządzeniem MF w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, może wystawić dowód wewnętrzny. Zgodnie z par. 14 ust.1 dowodami wewnętrznymi można dokumentować, m.in.:

• zakup, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt;
• zakup od ludności, sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0);
• wartości produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika.

Dowód wewnętrzny musi zostać zaopatrzony w:

• datę;
• nazwę towaru;
• ilość zakupionego towaru;
• cenę jednostkową towaru;
• wartość;
• podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków.

W sytuacji, gdy produkty te zostały zakupione w celu dalszej odsprzedaży podatnik powinien zaewidencjonować dowód wewnętrzny w kol. 10 KPiR - zakup towarów handlowych oraz materiałów podstawowych. Pod sporządzony DW należy podpiąć wykaz zakupionych produktów wraz z cenami.