Siła przetargowa dostawców to jeden z kluczowych elementów koncepcji analizy rynkowej opracowanej opracowanej przeszło 40 lat temu przez Michaela Portera i stosowanej do dziś. Na czym polega model 5 sił Portera? Do czego go wykorzystać? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Na czym polega model 5 sił Portera?
Jak wspomniano we wstępie jednym z elementów modelu 5 sił Portera nazywanego również analizą 5 sił konkurencji jest siła przetargowa dostawców. Sam model polega natomiast na analizie otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa, która obejmuje:
natężenie walki konkurencyjnej wewnątrz sektora,
groźba pojawienia się nowych producentów,
groźba pojawienia się substytutów,
siła przetargowa dostawców,
siła przetargowa nabywców.
Do czego służy model 5 sił Portera?
Model 5 sił Portera został opracowany w celu dokonywania analizy rynku, na którym działa przedsiębiorstwo lub na który zamierza dopiero wejść. Rynek ten (sektor) tworzą firmy, które produkują podobne produkty lub oferują podobne usługi na tym samym terytorium, np. w danym mieście. Wykorzystanie analizy 5 sił konkurencji pozwala przedsiębiorcy usystematyzować wiedzę na temat funkcjonowania danego sektora oraz jego specyfiki. Dzięki modelowi 5 sił Portera można również zidentyfikować konkurencję w sektorze oraz dostrzec potencjalne szanse oraz zagrożenia dla danego biznesu. Wszystko to sprawia, że prowadzenie działalności jest prostsze, a podejmowane decyzje są bardziej optymalne.
Od czego zacząć analizę modelem 5 sił Portera?
Natężenie walki konkurencyjnej wewnątrz sektora
Pierwszym elementem, który należy przeanalizować w modelu 5 sił Portera jest obecna konkurencja. W tym miejscu warto również zastanowić się nad wdrożeniem metod, które pozwolą ją pokonać. Określenie nasilenia konkurencji w danym sektorze oraz zbadanie sposobów, w jaki firmy ze sobą konkurują pozwala skutecznie działać na danym rynku. Istotna jest również analiza metod, których używa konkurencja, by przyciągnąć do siebie klientów.
Groźba pojawienia się nowych producentów
Kolejną kwestią, którą należy przeanalizować opierając się na metodzie 5 sił Portera jest potencjalna konkurencja, czyli możliwość wejścia na dany rynek nowych podmiotów. Ważne, by pod uwagę brać nie tylko istniejące już firmy, które mogą chcieć rozszerzyć działalność i zacząć działać w danym sektorze, ale również te, które mogą dopiero powstać. W jaki sposób zbadać ryzyko pojawienia się nowej konkurencji? W tym celu warto wykorzystać analizę barier, czyli czynników utrudniających lub uniemożliwiających wejście na dany rynek. Przykładem może być konieczność uzyskania licencji, dostęp do technologii, czy wielkość wymaganego kapitału początkowego. Oczywiście barier może być dużo więcej, ponieważ jest to uzależnione od konkretnej branży.
Groźba pojawienia się substytutów
Dokonując analizy otoczenia firmy należy wziąć pod uwagę również groźbę pojawienia się substytutów dla oferowanych produktów lub usług. Jest to ważne, ponieważ pojawienie się substytutu, czyli zamiennika sprawia, że firma konkuruje nie tylko z podmiotami z tego samego sektora, ale również z innym rynkiem. Warto mieć również świadomość, że jeżeli wystąpią duże różnice w cenie pomiędzy produktem, a zamiennikiem to klienci z reguły wybierają tańsze rozwiązanie. Przykłady substytutów? Najprostszy to oczywiście masło i margaryna, ale można pójść również dalej i wskazać nowoczesne smartfony jako substytuty aparatów cyfrowych, czy przenośnych odtwarzaczy muzyki.
Siła przetargowa dostawców
Jak wspomniano we wstępie ważnym elementem modelu 5 sił Portera jest siła przetargowa dostawców. Wynika to z faktu, że każde przedsiębiorstwo musi współpracować z dostawcami produktów i usług. W sytuacji, gdy ich siła przetargowa jest zbyt duża mogą oni narzucić wyższe ceny, co przełoży się bezpośrednio na wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie zmniejszenie zysków. Siła przetargowa dostawców uzależniona jest od:
ilości dostawców na rynku - im będzie ich mniej tym wyższą mają siłę przetargową, ponieważ działają w specyfice mniejszej konkurencji,
faktu, czy dostawcy mogą sprzedawać bezpośrednio na rynku końcowym - jeżeli tak jest to odbiorcy muszą obniżyć swoje marże na tyle, by dostawcy nie opłacało się sprzedawać produktów bezpośrednio,
wysokości kosztów zmiany dostawcy - w sytuacji, gdy koszty zmiany dostawcy są niskie to jego siła przetargowa również jest niska.
Siła przetargowa nabywców
Ostatnim elementem analizy przeprowadzanej według modelu 5 sił Portera jest siła przetargowa nabywców. Należy pamiętać, że jeżeli będzie ona duża, to są oni w stanie wywierać wpływ na poziom cen w danym sektorze. Siła przetargowa nabywców uzależniona jest od:
ich ilości – mała liczba odbiorców lub ich zorganizowanie w grupy dokonujące wspólnych zakupów sprawia, że siła przetargowa nabywców jest wysoka. Wynika to z faktu, że dostawca musi walczyć o każdego odbiorcę;
jakości produktów – w sytuacji, gdy oferowane przez konkurencyjnych dostawców produkty nie różnią się między sobą nabywcom jest obojętne od kogo je kupią. W takim przypadku nabywca ma dużą siłę przetargową, ponieważ może zagrozić, że jeżeli nie otrzyma właściwej ceny to przejdzie do konkurencji.
Przeprowadzenie prawidłowej analizy metodą 5 sił Portera pozwala zbadać atrakcyjność danego rynku oraz podjąć decyzję o przyjętym sposobie działania. Należy pamiętać również, by największą wagę przykładać do siły, która zdecydowanie dominuje. Oczywiście jeżeli taka występuje, ponieważ może zaistnieć sytuacja, w której rozkładają się one w miarę równomiernie.
