0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Informacja publiczna - czym jest i jak uzyskać do niej dostęp?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Każdy ma prawo dostępu do informacji publicznej. Czym jest informacja publiczna? Jak uzyskać do niej dostęp? Sprawdź w poniższym artykule.

Czym jest informacja publiczna?

Informacja publiczna to informacja o sprawach publicznych. Za informację publiczną uznaje się w szczególności informację o:

  • polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, projektowaniu aktów normatywnych, programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań,
  • podmiotach publicznych i zasadach ich funkcjonowania,
  • danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć, dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających, treść orzeczeń sądów powszechnych, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, jak również informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych,
  • majątku publicznym, w tym o majątku Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, innych prawach majątkowych przysługujących państwu i jego długach, majątku jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządów zawodowych i gospodarczych, oraz majątku osób prawnych samorządu terytorialnego, a także kas chorych, majątku podmiotów, dochodach i stratach spółek handlowych, w których podmioty publiczne mają pozycję dominującą, oraz dysponowaniu tymi dochodami i sposobie pokrywania strat,
  • długu publicznym, pomocy publicznej i ciężarach publicznych.

Prawo dostępu do informacji publicznej – co należy wiedzieć?

Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną. Informacje te podlegają udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Co do zasady każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej.

Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do:

  • uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego,
  • wglądu do dokumentów urzędowych,
  • dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Jakie podmioty mają obowiązek udostępniać informacje publiczne?

Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

  • organy władzy publicznej.
  • organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
  • podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,
  • podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne bądź jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,
  • podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są także organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne oraz partie polityczne.

Kiedy dostęp do informacji publicznej nie będzie możliwy?

Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych.

Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej oraz z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy. 

Ograniczenie to nie dotyczy jednak informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Prawo do informacji publicznej podlega także ograniczeniu:

  • w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przymusowej restrukturyzacji,
  • w zakresie i na zasadach określonych w Ustawie z dnia 12 lutego 2010 roku o rekapitalizacji niektórych instytucji oraz o rządowych instrumentach stabilizacji finansowej.

W jaki sposób uzyskać dostęp do informacji publicznej?

Udostępnianie informacji publicznych następuje w drodze:

  • ogłaszania informacji publicznych, w tym dokumentów urzędowych, w Biuletynie Informacji Publicznej,
  • udostępniania,
  • wstępu na posiedzenia organów i udostępniania materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia,
  • udostępniania w portalu danych.

Co do zasady dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny.

Informacja publiczna, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej lub portalu danych, jest udostępniana na wniosek. Informacja, która może być niezwłocznie udostępniona, jest udostępniana w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku.

Podmiot udostępniający informację publiczną jest obowiązany zapewnić możliwość:

  • kopiowania informacji publicznej albo jej wydruku, lub
  • przesłania informacji publicznej albo przeniesienia jej na odpowiedni, powszechnie stosowany nośnik informacji.

Zasadą jest, że udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w powyższym terminie, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnymi z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku.

Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji się umarza.

Jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom.

Co zrobić w razie odmowy dostępu do informacji publicznej?

Odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji przez organ władzy publicznej następują w drodze decyzji. Do takiej decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym te o odwołaniach, z tym że odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni. W tym wypadku przepisy przewidują zatem szybszy tryb postępowania odwoławczego.

W razie niezasadnej decyzji o odmowie dostępu do informacji publicznej masz prawo złożyć odwołanie.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów