Poniższy artykuł przybliża zagadnienia: zwrot składek zdrowotnych, obowiązek opłacania składki zdrowotnej. Przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą mają obowiązek opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawę wymiaru stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.
Obowiązek opłacania składek zdrowotnych
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi kilka działalności, wówczas musi opłacać składki zdrowotne z każdej z nich. Tym samym przy prowadzeniu działalności w formie spółki cywilnej oraz jednoczesnym prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej podatnik musi opłacać składki zdrowotne z obu tytułów.
| Uwaga! Z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że jeżeli dana osoba prowadzi kilka rodzajów działalności gospodarczej, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym z jednego wybranego rodzaju działalności. Jeżeli więc przykładowo osoba prowadząca jednoosobową działalność zostanie równocześnie wspólnikiem w spółce cywilnej, może w dalszym ciągu podlegać ubezpieczeniom w działalności prowadzonej indywidualnie lub wybrać podleganie ubezpieczeniom jako wspólnik spółki cywilnej. |
Kiedy nie ma obowiązku opłacania składek zdrowotnych?
Należy jednak zwrócić uwagę, że istnieją grupy osób, które nie mają obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Dotyczy to przede wszystkim osób prowadzących działalność gospodarczą, mających ustalone prawo do emerytury lub renty, które spełniają łącznie dodatkowe warunki, tj.:
- świadczenie emerytalne bądź rentowe nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia, a także
- miesięczny przychód z prowadzonej działalności nie przekracza 50% kwoty emerytury minimalnej lub renty albo podatek dochodowy przedsiębiorca rozlicza za pomocą karty podatkowej.
Poza tym z obowiązku opłacania składki zdrowotnej zostali zwolnieni przedsiębiorcy, którzy posiadają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatkowo takie osoby powinny osiągać przychód z działalności nieprzekraczający 50% kwoty emerytury minimalnej. Składki zdrowotnej nie opłaca także przedsiębiorca rozliczający się w formie karty podatkowej.
| Ważne! Na podkreślenie zasługuje fakt, że takie osoby, zwolnione z obowiązku opłacania składki zdrowotnej nadal podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu (mimo że nie opłacają składki), a tym samym mogą korzystać ze świadczeń publicznych. |
Zwrot składek zdrowotnych - w jaki sposób można się ubiegać o nadpłatę?
Zdarzają się niekiedy przypadki, w których przedsiębiorcy prowadzący własną działalność opłacają składki zdrowotne, choć na podstawie przepisów nie mają takiego obowiązku. Należy się zatem zastanowić, w jaki sposób mogą otrzymać zwrot składek zdrowotnych. W takiej sytuacji powinni wystąpić do ZUS-u o zwrot nadpłaty w dowolnym terminie pod warunkiem, że nie minął jeszcze 5-letni okres przedawnienia. W przeciwnym wypadku ZUS nie dokona zwrotu nadpłaty. Będzie jednak mógł zaliczyć nadpłatę na poczet przyszłych składek. Przy zwrocie nadpłaconych składek, ZUS będzie miał na to 30 dni, licząc od dnia złożenia wniosku.
Zwrot składek zdrowotnych - nadpłata a PIT
Zgodnie z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał zwrot składek zdrowotnych, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.
Analizując powołany przepis, stwierdza się, że przedsiębiorca po otrzymaniu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie obowiązany doliczyć do podatku kwoty nienależnie odliczone oraz wykazać to doliczenie w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym został dokonany zwrot składek zdrowotnych. Jeżeli więc przedsiębiorca otrzyma zwrot składek zdrowotnych, które są nadpłacone za kilka lat to nie oznacza to, że musi złożyć korekty deklaracji podatkowych i ubezpieczeniowych za okresy, w których nadpłacono składki.
Takie też stanowisko zajmują ograny podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 26 sierpnia 2015 r., (BPB-2-1/4511-185/15/MD)stwierdził:
“(...) w przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne podatnik obowiązany jest doliczyć do podatku kwoty uprzednio odliczone i wykazać to doliczenie w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym składka została zwrócona.
(...)zwrócono nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne które Wnioskodawczyni w okresie od 2005 r. do 2014 r. odliczała od podatku płaconego w formie karty podatkowej. Jeżeli zatem nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne zostały Wnioskodawczyni zwrócone w 2015 r. to w składanym zeznaniu podatkowym za 2015 r. Wnioskodawczyni będzie obowiązana doliczyć do podatku za ten rok kwoty zwróconych składek (uprzednio odliczonych).”
