Organy podatkowe dokonujące kontroli skarbowej u danego przedsiębiorcy mają prawo zażądać od jego kontrahentów wglądu do dokumentów dotyczących wzajemnych transakcji. Takie działanie to tzw. kontrola krzyżowa. Na jakich zasadach może być przeprowadzana? Kiedy można spodziewać się takiej wizyty organów podatkowych?
Po co przeprowadza się kontrolę krzyżową?
Organ podatkowy dokonujący kontroli skarbowej lub postępowania podatkowego ma prawo do krzyżowego sprawdzenia dokumentów podatnika. Działanie takie ma na celu zweryfikowanie prawidłowości i rzetelności danych posiadanych przez każdą ze stron danej transakcji. Chodzi o sprawdzenie, czy to, co wynika z dokumentacji kontrolowanego podatnika, ma odbicie w dokumentach, którymi dysponują jego kontrahenci. W ten sposób kontroluje się istnienie nadużyć w obrocie gospodarczym.
Kontrola krzyżowa to działanie jak najbardziej zgodne z prawem - zezwala na nią art. 274c par. 1 Ordynacji podatkowej:
| Art. 274c. par. 1. “Organ podatkowy, w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym lub kontrolą podatkową, może zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności. Z czynności tych sporządza się protokół.” |
Jak przebiega kontrola krzyżowa?
Urzędnicy nie potrzebują szczególnego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli krzyżowej.
| Ważne! Kontrola krzyżowa może mieć miejsce wyłącznie w czasie kontroli lub postępowania podatkowego. Nie jest dozwolona w czasie czynności sprawdzających dotyczących np. weryfikacji zasadności zwrotu podatku od towarów i usług. |
Kontrola krzyżowa może dotyczyć każdego kontrahenta, który prowadzi działalność gospodarczą. Co ważne - nie muszą to być firmy z sąsiedztwa. Zgodnie z przepisami, jeżeli miejsce zamieszkania, siedziba lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta kontrolowanego znajdują się poza obszarem działania organu przeprowadzającego kontrolę, kontroli krzyżowej może dokonać inny organ (właściwy miejscowo dla kontrahenta).
O nadchodzącej kontroli krzyżowej przedsiębiorca dowie się z wezwania, w którym będzie znajdowała się informacja o tym, co właściciel firmy ma udostępnić oraz w jaki sposób - osobiście, przez pełnomocnika, za pośrednictwem poczty. Na zakończenie kontroli organ podatkowy powinien sporządzić właściwy protokół.
Co sprawdzą urzędnicy w ramach kontroli krzyżowej?
Urzędnicy w ramach kontroli krzyżowej mają prawo do wglądu we wszystkie dokumenty związane z zakresem działań prowadzonych u podatnika. Co ważne, w rozumieniu prawa podatkowego dokument to akt wyrażający pewne treści za pomocą pisma, urzędowy lub prywatny, utrwalony na określonym materiale lub elektronicznym nośniku danych (zgodnie z wyrokiem NSA z 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FSK 2151/09).
To, jakie dokumenty będą przedmiotem kontroli krzyżowej, zależy od opinii urzędników zajmujących się sprawą. Ich zakres jest ustalany indywidualnie, z uwzględnieniem przedmiotu kontroli lub postępowania podatkowego prowadzonego wobec podatnika.
