Świadome i nastawione na jak największe zyski prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się nie tylko z bieżącą obsługą firmy w zakresie pozyskiwania klientów, obsługi zamówień, sprzedaży towarów i usług i dbania o płynność finansową, ale także z podejmowaniem inwestycji mających w przyszłości przyczynić się do zwiększenia przychodów. Inwestycje rozliczane są w specyficzny sposób, zazwyczaj koszty związane z prowadzoną inwestycją nie stanowią na bieżąco kosztów uzyskania przychodów, a dopiero po zakończeniu inwestycji suma kosztów jej wytworzenia rozliczana jest w formie odpisów amortyzacyjnych. Przy realizacji prac danej inwestycji mogą powstać wątpliwości podatników czy dany wydatek powinien zostać uznany jako koszt wytworzenia inwestycji. Przykładem mogą być poniesione koszty konsultacji społecznych inwestycji.
Konsultacje społeczne inwestycji
Podejmując decyzję o rozpoczęciu nowej inwestycji nie zawsze jesteśmy w stanie przewidzieć jakie dokładnie wydatki zostaną poniesione w związku z realizacją inwestycji. Rozstrzygnięcie czy dany wydatek należy zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodów na bieżąco czy powinien być zaliczany do kosztów podatkowych przez odpisy amortyzacyjne naliczane od wartości początkowej środka trwałego po przyjęciu go do użytkowania w działalności.
Czym są koszty wytworzenia inwestycji?
Zgodnie z art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za wartość początkową środków trwałych uważa się w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia. Koszty wytworzenia środka trwałego, wpływają na jego wartość początkową, od której dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, ujęcie w kosztach podatkowych wydatków poniesionych w trakcie realizacji inwestycji jest rozłożone w czasie. Nie zawsze oczywiste dla podatników jest pojęcie kosztu wytworzenia, szczególnie że każda inwestycja może powodować konieczność ponoszenia różnego rodzaju specyficznych wydatków.
Art. 22g ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„Za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.”
Definicja kosztu wytworzenia zawarta w ustawie o PIT ma charakter otwarty. Kosztami wytworzenia środka trwałego są zatem wszelkie wydatki, których poniesienie jest związane bezpośrednio z realizacją inwestycji. Oceniając dany wydatek pod kątem możliwości uznania go za element wartości początkowej wytwarzanego we własnym zakresie składnika majątku mającego podlegać wpisaniu do ewidencji środków trwałych podatnika, należy dokonać analizy czy stanowi on element procesu wytwarzania danego środka trwałego. Kosztami wytworzenia środka trwałego są wszelkie wydatki poniesione w celu realizacji inwestycji, obejmujące także działania wstępne i prace przygotowujące.
Czy koszty konsultacji społecznych inwestycji zwiększają koszty jej wytworzenia?
Koszty konsultacji społecznych inwestycji nie są kosztami bezpośrednio związanymi z wytworzeniem danego środka trwałego, co w konsekwencji oznacza że tego typu wydatki nie zwiększają wartości początkowej inwestycji.
Koszty konsultacji społecznych inwestycji a koszt wytworzenia – interpretacja indywidualna
W interpretacji indywidualnej sygn. 0111-KDIB1-2.4010.546.2020.1.BD z dnia 12.02.2021 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej omówiono zagadnienie poniesionych kosztów konsultacji społecznych dotyczących inwestycji pod kątem kosztów jej wytworzenia.
Wnioskodawcą jest spółka akcyjna podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W ramach swojej działalności Spółka realizuje na terenie kraju inwestycje i w trakcie ich realizacji ponosi typowe koszty wytworzenia, które są kapitalizowane do wartości inwestycji i w rezultacie uwzględniane są w wartości początkowej środka trwałego, takie jak np. koszty prac budowlano-montażowych, koszty materiałów budowlanych czy koszty świadczeń wypłacanych pracownikom zajmującym się wyłącznie inwestycją.
Spółka ponosi również inne wydatki mające na celu przygotowanie, umożliwienie realizacji i pomyślne zakończenie inwestycji. Nieodłącznym elementem uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i dalej zgody na realizację przedsięwzięć w zakresie inwestycji liniowych są szeroko rozumiane konsultacje społeczne. Aktualne uregulowania prawne w zakresie postępowania środowiskowego zapewniają na wszystkich jego etapach czynny udział społeczeństwa. Głównym instrumentem przysługującym społeczeństwu w ramach postępowania środowiskowego jest składanie wniosków i uwag, w określonym przez organ terminie. Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek rozpatrzenia zgłoszonych wniosków i uwag. Mając świadomość wpływu realizowanych inwestycji na otoczenie zewnętrzne, strategia firmy przewiduje duży nacisk na relacje z lokalną społecznością. W związku z powyższym, na terenie gmin, w których planowane/dokonywane są inwestycje Spółki, Wnioskodawca organizuje konsultacje społeczne o rozszerzonym wymiarze informacyjnym.
Wszystkie powyższe działania mają na celu przede wszystkim edukowanie i budowanie świadomości, a przez to akceptacji społecznej lokalnej społeczności dla planowanych inwestycji. Proces konsultacji społecznych i wypracowanie optymalnego kształtu inwestycji to istotny element uzyskania decyzji środowiskowych i lokalizacyjnych. W ramach wypracowanej współpracy z gminami znacząca większość przedstawicieli władz samorządowych traktuje działania informacyjne Spółki za rzecz oczywistą, bez której szanse na uzyskanie decyzji administracyjnych są mało prawdopodobne.
W związku z przedstawionym stanem faktycznym zadano pytanie czy wydatki opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym ściśle związane z realizacją inwestycji i ponoszone przez Wnioskodawcę w trakcie trwania inwestycji w celu wytworzenia środków trwałych należy uznać za koszty zwiększające wartość początkową tych środków trwałych w rozumieniu art. 16g ust. 1 pkt 2 w związku z art. 16g ust. 4 ustawy o CIT.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że koszty konsultacji społecznych nie zwiększają wartości inwestycji, a co za tym idzie nie stanowią elementu wartości początkowej składników majątku trwałego.
„(…) wydatki opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym odnoszące się do konsultacji społecznych mających wpływ na uzyskanie decyzji środowiskowych, a także obejmujące koszty związane z organizowanym działań informujących i promujących daną inwestycję nie są bezpośrednio związane z nabyciem lub wytworzeniem środka trwałego, a zatem nie zwiększają wartości inwestycji, tj. nie będą stanowiły elementu wartości początkowej składników majątku trwałego. Powyższe twierdzenie wynika z faktu, iż wskazane wydatki Spółki nie mają bezpośredniego wpływu na wytworzenie środka trwałego. Ww. wydatki mimo iż związane są w sposób pośredni z realizowaną inwestycją nie przekładają się na wartość inwestycji a zatem nie mogą zostać zaliczone do kosztu wytworzenia. Ponadto zauważyć należy, iż wyszczególnione wydatki nie są standardowym elementem procesu inwestycyjnego. Dodatkowo należy wskazać, iż część ww. wydatków jest związanych z pozyskaniem decyzji o uwarunkowanych środowiskowych. Co prawda opisane działania są konieczne dla celów uzyskania ww. decyzji, bez których jak podnosi Spółka inwestycja nie mogłaby być kontynuowana, jednakże stopień ich powiązania z samą inwestycją jest na tyle odległy, iż nie uzasadnia zwiększania kosztów wytworzenia środka trwałego. Zatem, wydatki te jako koszty pośrednie, należy ująć w ciężar kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT.
Reasumując, wydatki związane z organizowaniem konsultacji społecznych o rozszerzonym wymiarze informacyjnym opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym związane z realizacją inwestycji i ponoszone przez Wnioskodawcę w trakcie jej trwania w celu wytworzenia środków trwałych stanowią koszty pozostające w pośrednim związku przyczynowo-skutkowym z uzyskiwanymi przychodami. Podkreślić należy, że nie są to koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem środków trwałych, a zatem nie zwiększają wartości inwestycji, tj. nie będą stanowiły elementu wartości początkowej składników majątku trwałego.”
