Przedsiębiorcy, chcąc się rozwijać, pozyskują kapitał. W większości przypadków odbywa się to poprzez zaciąganie pożyczek lub branie kredytów bankowych oraz pozyskanie inwestora bądź inwestorów. Koszt podatkowy, który poniesie przedsiębiorca będzie rezultatem pozyskaniem kapitału. Czy usługi doradcze mogą być kosztem, w sytuacji gdy służą pozyskaniu inwestora? Omówimy w poniższym artykule!
Koszt podatkowy
Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej: ustawa o CIT – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Powyższa definicja ma charakter ogólny. Tym samym każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej.
Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.
W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem a powstaniem przychodu lub zabezpieczeniem źródła uzyskiwania przychodów. Kosztem uzyskania przychodów będą przy tym zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów (koszty bezpośrednie), jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (koszty pośrednie).
Przykład 1.
Podatnik zatrudnił trzy osoby w swoim biurze rachunkowym. Po miesiącu pracy postanowił wysłać nowych pracowników na specjalistyczny kurs dotyczący księgowości e-commerce. Podatnik obecnie nie obsługuje firm zajmujących się sprzedażą internetową, jednak chce takich klientów pozyskać. Czy wysłanie pracowników na kurs jest kosztem uzyskania przychodów?
Tak, w tym przypadku wysłanie pracowników na kurs jest kosztem uzyskania przychodów. Mamy tutaj do czynienia z kosztem pośrednim. W przyszłości powyższe wydatki bowiem mogą przyczynić się do powstania przychodów.
Podsumowując, uznanie wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów musi spełnić następujących przesłanki:
-
został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);
-
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w żaden sposób zwrócona;
-
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
-
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
-
został właściwie udokumentowany,
-
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Czy usługi doradcze mogą być kosztem jeśli dotyczą inwestorów kupujących akcje przedsiębiorstwa?
W praktyce gospodarczej podatnicy pozyskują inwestorów poprzez emisję nowych akcji. Jest to bardzo skuteczne i umożliwia przedsiębiorcom szybkie pozyskanie kapitału i rozwój.
Przykład 2.
Podatnik postanowił wyemitować na giełdzie New Conect nowe akcje. Pozyskane środki od inwestorów spółka chce przeznaczyć na rozwój nowej platformy sprzedaży. W tym celu podatnik postanowił skorzystać z usług profesjonalnej firmy zajmującej się poszukiwaniem inwestorów na nowe akcje. Ma zapłacić firmie doradczej za sukces, czyli w przypadku pozyskania inwestorów. Firma pozyskała inwestorów i otrzymała wynagrodzenie. Czy koszty związane z uzyskaniem inwestorów na akcje są kosztem uzyskania przychodów?
Odpowiadając na pytanie, należy zwrócić uwagę na przepis art. 12 ust. 4 ustawy o CIT. W powołanym artykule zawarto natomiast zamknięty katalog przysporzeń majątkowych nieuznawanych za przychody podatkowe.
Wśród nich ujęto przychody otrzymane na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego, funduszu założycielskiego, funduszu statutowego w banku państwowym albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela. Ustawodawca wyraźnie wskazał zatem, że wartości majątkowe wniesione na pokrycie kapitału zakładowego spółki kapitałowej nie stanowią jej przychodu podatkowego. Mają one odrębny charakter z uwagi na cel, któremu służą, zapewnienie zgromadzenia środków niezbędnych dla jej funkcjonowania.
Z przykładu wynika, że podatnik poniósł koszty związane z emisją akcji, czyli z przeprowadzeniem jednego ze sposobów podwyższenia kapitału zakładowego. Celem emisji akcji było zgromadzenie środków niezbędnych dla rozwoju spółki. Zdaniem podatnika realizacja powyższego celu wpłynie na poprawę wyników finansowych podatnika, nowa platforma przyczyni się do zwiększenia sprzedaży.
Mimo że poniesione koszty w przyszłości mogą wpłynąć na wzrost przychodów, nie możemy ich zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.
W tym bowiem przypadku dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego, czyli koszty z tym związane nie mogą na podstawie powyższych regulacji zostać uznane za koszt podatkowy
Czy usługi doradcze mogą być kosztem jeśli dotyczą inwestorów, ale nie ma miejsce podwyższenie kapitału?
Obecnie nie zawsze pozyskanie inwestora nie wiąże się z podwyższeniem kapitału. W wielu przypadkach inwestor wykupuje już istniejące udziały od udziałowców.
Przykład 3.
Spółka zajmuje się prowadzeniem portalu internetowego. Kojarzy on usługodawców budowlanych z usługobiorcami. Spółka otrzymuje wynagrodzenie za udostępnianie dostępu do platformy. Udziałowcy postanowili pozyskać inwestora będącego funduszem inwestycyjnym. Spółka dzięki inwestorowi chce mieć dostęp do kapitału. W celu pozyskania inwestora dotychczasowi udziałowcy sprzedadzą mu większość udziałów w spółce. W celu znalezienia inwestora spółka zawarła umowę z doradcą, celem jego pozyskania. Doradca otrzyma wynagrodzenie jeśli pozyska inwestora. Czy przyszłe wydatki związane z pozyskaniem inwestora stanowią koszty uzyskania przychodu?
Z przedstawionego opisu wynika, że spółka chce pozyskać inwestora. Udziałowcy chcą sprzedać część swoich udziałów w niej, ona zawarła umowę z zewnętrznym doradcą celem wsparcia działań w tym zakresie. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w odniesieniu do wydatków na nabycie usług doradczych opisanych powyżej, nie będzie to wiązało się z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki.
Biorąc pod uwagę powyższe, nabycie ww. usług doradczych przez spółkę w celu pozyskania inwestora należy uznać za koszty uzyskania przychodów. Nowy inwestor może w przyszłości doprowadzić do rozwoju spółki. Tym samym wydatek ma pośredni związek z przyszłymi przychodami.
Podsumowując, podatnicy kupujący usługi związane z pozyskaniem inwestora muszą sprawdzać, czy mogą zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów. W wielu przypadkach bowiem takie usługi nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów.
