Do końca 2013 r. w przepisach ustawy o podatku VAT terminy wystawiania faktur nie przewidywały możliwości wcześniejszego wystawienia faktury - przed dokonaniem dostawy, wykonaniem usługi albo otrzymaniem zaliczki. Rok 2014 i nowelizacja przepisów podatkowych przyniosły w tej kwestii zmiany, dzięki art. 106a-106q ustawy.
Do końca 2013 brak wcześniejszych faktur
Jeszcze do końca grudnia 2013 roku podatnicy, którzy dokonywali dostawy towarów lub świadczyli usługi, mogli wystawić fakturę nie później niż 7 dni od daty wydania towarów lub wykonania usługi. Takie stanowisko wynikało z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania faktur. Natomiast według ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstawał z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż 7 dnia od wydania towaru lub wykonania usługi. Obecnie zasady uległy znaczącej zmianie, ponieważ ustawodawca umożliwił wcześniejsze wystawienie faktur - jeszcze przed dokonaniem sprzedaży.
Wcześniejsze wystawienie faktur - przed dokonaniem dostawy
Za sprawą odejścia od zasady, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (nie później niż 7 dni od daty wykonania dostawy lub usługi), uległy zmianie terminy wystawiania faktur. Obecnie obowiązek podatkowy definiuje art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, gdzie określono, iż powstaje on w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
W związku z powyższym, sam fakt wystawienia faktury nie ma już kluczowego znaczenia, a nowe przepisy wydłużyły okres, w którym podatnik powinien taki dokument sporządzić.
Obecnie przedsiębiorca może wystawić fakturę nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Co istotne, ustawodawca przewidział także możliwość wcześniejszego wystawienia faktury, jednak nie wcześniej niż 30 dni przed dokonaniem sprzedaży. Wyjątek stanowią sytuacje wymienione w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4 (m.in. dostawa energii elektrycznej, świadczenie usług najmu, dzierżawy), jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.
Do końca roku 2013 podatnik miał obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej w terminie 7 dni od daty otrzymania części lub całości zapłaty od nabywcy. W tej kwestii przepisy również uległy zmianie, ponieważ obecnie podatnik ma czas na sporządzenie faktury zaliczkowej do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu otrzymania płatności. Jednocześnie, tak samo jak w przypadku zwykłych faktur, możliwe jest wystawienie faktury zaliczkowej nie wcześniej niż 30 dni przed dniem otrzymania zapłaty na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonania usługi.
Jedynie w przypadku usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z w art. 19a ust. 5 pkt. 4 oraz przy transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, podatnik nie będzie miał obowiązku dokumentowania zaliczki fakturą. Wśród wymienionych czynności znalazły się:
a) dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenie usług:
telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
stałej obsługi prawnej i biurowej,
dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
Wcześniejsze wystawienie faktury - jakie mogą być konsekwencje?
Możliwość wcześniejszego wystawiania faktur - zarówno zwykłych, jak i tych dokumentujących otrzymanie zaliczek - przyczyni się do zmniejszenia liczby dokumentów w obrocie gospodarczym. Jednak pozostaje także inna kwestia, gdzie zamiast faktury zaliczkowej przedsiębiorcy będą wystawiać faktury standardowe, przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi. Wówczas mogą wystąpić sytuacje, gdy do sprzedaży jednak nie dojdzie w ciągu wyznaczonych 30 dni mimo wystawienia faktury. Można przypuszczać, że w takim przypadku podatnik, zgodnie z art. 62 ust. 1 Kodeksu karnego skarbowego, będzie podlegał karze grzywny do 180 stawek dziennych.
