Zgodnie z prawem w przypadku obrony koniecznej można skorzystać z każdego dostępnego narzędzia, aby skutecznie odeprzeć atak napastnika. Trzeba jednak mieć na uwadze, że środek wykorzystany do samoobrony powinien być współmierny do zamachu, który zagroził naszemu mieniu, zdrowiu lub życiu. Na rynku dostępne są różnorodne narzędzia do samoobrony niewymagające posiadania zezwolenia na broń, takie jak np. gaz pieprzowy czy pistolet hukowo-gazowy. Narzędzia te nie zostały bezwzględnie wyłączone przez ustawodawcę z kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej. Czy oznacza to, że narzędzia do samoobrony jako koszt podatkowy nie mogą zostać ujęte przez przedsiębiorcę w ewidencji? Sprawdź!
Koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej
Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.
Aby wydatek stanowił koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, nie może znajdować się w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ustawy o PIT) oraz musi pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów wymaga zaistnienia związku pomiędzy poniesionym kosztem a uzyskiwaniem przychodów bądź szansą ich uzyskania przez podmiot ponoszący ten koszt.
Wyróżniamy 2 rodzaje kosztów w działalności gospodarczej:
- koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów, oraz
- koszty pośrednie, czyli koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można jednoznacznie przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia.
Narzędzia do samoobrony jako koszt podatkowy
Wydatki na zakup narzędzi do samoobrony takich jak gaz pieprzowy czy pistolet hukowo-gazowy nie zostały wyszczególnione w katalogu wydatków bezwzględnie wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej. Brak ujęcia tych wydatków w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe nie przesądza jednak o tym, że przedsiębiorca ponoszący tego typu wydatki może zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki poniesione przez przedsiębiorcę na narzędzia do samoobrony takie jak np. gaz pieprzowy czy pistolet hukowo-gazowy są co do zasady uznawane przez organy podatkowe za wydatki o charakterze osobistym, są bowiem związane z zapewnieniem bezpieczeństwa osobistego. Wydatki te nie mają ścisłego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i jako wydatki o charakterze osobistym nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.
Każdy wydatek poniesiony przez przedsiębiorcę powinien podlegać indywidualnej ocenie pod kątem związku z przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu. Zauważmy, że o tym, co jest celowe i potrzebne w ramach prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Podatnik ma jednak obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z uzyskiwanymi przychodami, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów, oraz obowiązek właściwego ich udokumentowania. Poprawienie swojego bezpieczeństwa czy ochrona mienia przed kradzieżą lub zniszczeniem nie jest wystarczającym argumentem, aby wydatki na narzędzia do samoobrony mogły zostać uznane za koszty podatkowe. Takie stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.336.2020.1.IM) z 26 czerwca 2020 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Przykład 1.
Pani Izabela prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Zajmuje się w jej ramach dostawą pizzy. Ze względu na to, że kobieta pracuje także w godzinach nocnych oraz jej działalność wiąże się z koniecznością wizyt u klientów, zdecydowała się ona na zakup gazu pieprzowego mającego służyć do samoobrony i poprawić bezpieczeństwo przy wykonywaniu zleceń. Czy wydatek poniesiony na zakup gazu pieprzowego do samoobrony przedsiębiorcy podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej prowadzonej przez panią Izabelę na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? Wydatek poniesiony przez panią Izabelę na zakup gazu pieprzowego mający służyć do samoobrony przedsiębiorcy nie stanowi kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż wydatek ten jest uznawany za wydatek o charakterze osobistym.
Podkreślamy, że zakup broni przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na broń w sytuacji, gdy broń jest niezbędna do wykonywania czynności świadczonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej np. w działalności ochroniarskiej, stanowi koszt uzyskania przychodów w tej działalności. Możliwość ujęcia wydatku na broń w kosztach podatkowych uwarunkowana jest w dużej mierze specyfiką prowadzonej działalności. Zaliczając broń do kosztów uzyskania przychodów, przedsiębiorca powinien pamiętać, że w razie ewentualnej kontroli ma obowiązek wykazania związku pomiędzy wydatkiem ujętym jako koszt podatkowy a osiągnięciem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem ich źródła.
Narzędzia do samoobrony nie stanowią kosztów podatkowych – interpretacja indywidualna
Interpretacja indywidualna (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.336.2020.1.IM) z 26 czerwca 2020 roku została wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie rozstrzygnięcia, czy zakup narzędzi samoobrony takich jak gaz pieprzowy i pistolet hukowo-gazowy podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej.
Wnioskodawcą jest osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie doradztwa informatycznego, korzystająca dla potrzeb bieżącej działalności z wynajmowanego samochodu osobowego. Praca wnioskodawcy polega na wdrażaniu systemów informatycznych u klientów, w związku z czym wnioskodawca często podróżuje, nocuje w hotelach i pozostawia auto w różnych lokalizacjach na terenie kraju. Na podstawie umowy najmu wnioskodawca jest zobowiązany do zabezpieczenia powierzonego auta. Wynajmujący może domagać się od wnioskodawcy odszkodowania za szkody, w szczególności obejmujące: uszkodzenie samochodu, wyposażenia dodatkowego lub kradzież elementów wyposażenia bądź całego auta w wysokości stanowiącej równowartość szkody doznanej przez wynajmującego. Wnioskodawcy powierzono również mienie niezbędne do wykonywania pracy, takie jak laptop czy rzutnik. Sprzęt przewożony jest w samochodzie. W związku z powyższym opisem wnioskodawca zadał pytanie, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów opłatę za zakup narzędzi samoobrony niewymagających zezwolenia na broń, takich jak gaz pieprzowy i pistolet hukowo-gazowy.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej na wstępie przytoczył definicję kosztów uzyskania przychodów zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy. Zwrot „w celu” oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo-skutkowym, że poniesienie go ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. A zatem przy kwalifikowaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie – wymaga nie tylko oceny pod kątem tego, czy jego poniesienie miało związek z konkretnym przychodem, ale także z punktu widzenia racjonalności określonego działania dla osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.
Dyrektor KIS podkreślił, że o tym, co jest celowe i potrzebne w ramach prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy, jednak na podatniku spoczywa obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów. Dodatkowo ponoszone koszty powinny wykazywać związek z zakresem prowadzonej działalności gospodarczej.
Według Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, wydatki dotyczące zakupu gazu pieprzowego i pistoletu hukowo-gazowego mają charakter wydatków osobistych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i w konsekwencji nie można ich uznać za ściśle związane z działalnością gospodarczą. Wprawdzie wydatki te nie zostały ujęte w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt uzyskania przychodu, jednak nie stanowi to wystarczającej przesłanki do zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
Ostatecznie organ podatkowy stwierdził, że wydatki na zakup narzędzi samoobrony niewymagających zezwolenia na broń, takich jak gaz pieprzowy czy pistolet hukowo-gazowy nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż wydatki te mają charakter wydatków osobistych.
