Kredyt ekologiczny to działanie, którego nie trzeba specjalnie reklamować. Podmioty uprawnione do aplikowania o wsparcie bardzo dobrze wiedzą, jak wiele korzyści płynie z modernizacji dotychczasowej infrastruktury w celu zwiększenia energooszczędności procesów w przedsiębiorstwie. Dla tych, którzy pierwszy raz mają do czynienia z kredytem ekologicznym, przedstawimy najważniejsze zasady ubiegania się o wsparcie. Przedsiębiorcy, którzy już mieli styczność z działaniem, będą mogli natomiast dowiedzieć się, jakie zmiany w procesie aplikowania zaszły w 2024 roku.
Jak w liczbach wyglądał nabór wniosków przeprowadzony w 2023 roku?
W perspektywie finansowej na lata 2021–2027 dla przedsiębiorców zainteresowanych kredytem ekologiczny zarezerwowano kwotę 465 mln euro. Jesteśmy już po pierwszym naborze wniosków, który odbył się od 13 czerwca do 17 sierpnia 2023 roku. Cieszył się on ogromny zainteresowaniem przedsiębiorców, o czym świadczy zarówno liczba złożonych wniosków, jak i kwota, na jaką opiewały. Z całego kraju wpłynęło 345 wniosków. Łączna wartość inwestycji przewidzianych do realizacji wynosiła natomiast 1,435 mld zł. Jak można przypuszczać, nie wszyscy zainteresowani cieszyli się z podpisania umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Pozytywnie oceniono 113 wniosków. W kilku przypadkach trwa jeszcze procedura odwoławcza, ale z przedstawionych informacji jasno wynika, że tylko co trzeci przedsiębiorca był zadowolony po rozstrzygnięciu konkursu.
Jakie są najważniejsze założenia konkursu w 2024 roku?
Przedsiębiorcy, którym nie udało się skutecznie aplikować o środki w 2023 roku, nie musieli długo czekać na kolejny nabór wniosków. 28 marca br. Bank Gospodarstwa Krajowego zamieścił na swojej stronie internetowej pełną dokumentację nowego konkursu. Uruchomienie naboru nastąpiło natomiast 25 kwietnia 2024 roku, a wnioski można składać do 25 lipca 2024 roku do godz. 16.00. Alokacja podobnie jak w roku ubiegłym wynosi 660 mln zł. Kto może ubiegać się o dotację? Grupę docelową stanowią:
- mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa;
- small mid-caps oraz mid-caps (czyli podmioty, które nie spełniają definicji MŚP, ale jednocześnie nie należą do dużych przedsiębiorstw – tutaj kryterium rozstrzygającym jest liczba zatrudnionych osób, która nie może przekroczyć odpowiednio 499 pracowników w przypadku small mid-caps oraz 3000 pracowników – mid-caps).
Cel projektu w ramach kredytu ekologicznego niezmiennie pozostaje ten sam – wsparcie przedsiębiorstw poprzez finansowanie inwestycji mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej. Warto w tym miejscu wyraźnie podkreślić, że przedmiotem inwestycji nie może być: budowa nowego budynku, rozbudowa istniejącej nieruchomości czy też zakup nowego (bardziej energooszczędnego) parku maszynowego. W działaniu chodzi przede wszystkim o modernizację dotychczasowej infrastruktury w celu zwiększenia energooszczędności procesów w przedsiębiorstwie. Finansowaniu podlega zatem:
- termomodernizacja budynków;
- modernizacja linii technologicznych;
- wymiana oświetlenia na bardziej energooszczędne;
- modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji i ogrzewania;
- instalacja odnawialnych źródeł energii;
- nabycie wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, know-how, a także innych praw własności intelektualnej;
- zakup ekspertyz, koncepcji oraz projektów technicznych wykonanych przez doradców zewnętrznych związanych z realizowanym projektem.
Zakres inwestycji musi natomiast zawsze wynikać z audytu energetycznego, którego wzór został określony w dokumentacji konkursowej. Opracowanie i załączenie dokumentu audytu do wniosku o dofinansowanie jest obligatoryjne. Co ważne, warunkiem dostępu do konkursu jest wykazanie, że inwestycja przyczyni się do minimum 30% oszczędności energii pierwotnej.
Jaka jest koncepcja realizacji projektu?
Założenie realizacji inwestycji w ramach kredytu ekologicznego zostały bardzo jasno określone. Termomodernizacja budynku w ramach inwestycji jest obligatoryjna. Od powyższej zasady istnieje wyjątek. Projekt może nie obejmować termomodernizacji budynku, jeżeli wynika to z analizy przeprowadzonej na potrzeby sporządzenia dokumentu audytu energetycznego. Wówczas projekt może zawierać inwestycje wyłącznie w energooszczędne maszyny lub urządzenia. Jeżeli natomiast wnioskodawca planuje zakup instalacji odnawialnych źródeł energii, jej moc musi być powiązana z zapotrzebowaniem na energię. Nie ma bowiem możliwości wytwarzania prądu wyłącznie na sprzedaż. Biorąc pod uwagę powyższe zasady, możemy wskazać przykładowe inwestycje mające na celu ograniczenie zużycia energii pierwotnej. Zaliczamy do nich:
- termomodernizację istniejącego i wykorzystywanego do działalności gospodarczej budynku – np. ocieplenie budynku, wymiana stolarki okiennej/drzwiowej, wymiana źródeł ogrzewania;
- nabycie systemów zarządzania energią w przedsiębiorstwie;
- wymianę posiadanych i wykorzystywanych do działalności gospodarczej linii produkcyjnych lub ich poszczególnych elementów – maszyny, urządzenia;
- instalację OZE wytwarzającą energię na potrzeby własne wnioskodawcy wraz z ewentualnym magazynem energii.
Jak uzyskać premię ekologiczną?
W jaki sposób uzyskać premię ekologiczną, najlepiej przedstawić za pomocą 5 kroków, które musi zrobić przedsiębiorca.
Krok 1. Przedsiębiorca powinien zwrócić się do jednego z banków komercyjnych o promesę udzielenia kredytu ekologicznego w banku kredytującym. Drugą opcją jest zawarcie warunkowej umowy kredytowej. Do którego banku się udać? Najlepiej do tego, w którym od lat prowadzony jest firmowy rachunek. Na tym etapie chodzi bowiem o zbadanie zdolności kredytowej przedsiębiorcy. Najlepszą wiedzę na temat sytuacji finansowej przedsiębiorcy będzie miał bank, z którym od lat firma współpracuje. Lista banków kredytujących, które dotychczas podpisały z Bankiem Gospodarstwa Krajowego ramową umowę współpracy przy wdrażaniu kredytu ekologicznego, obecnie obejmuje 18 podmiotów i jest dostępna tutaj.
Krok 2. Przedsiębiorca, który posiada promesę lub warunkową umowę kredytową, składa do Banku Gospodarstwa Krajowego wniosek o dofinansowanie projektu (wniosek ten może zostać złożony w terminie od 25 kwietnia 2024 roku do 25 lipca 2024 roku do godz. 16.00).
Krok 3. Jeżeli wniosek dotyczący modernizacji dotychczasowej infrastruktury w celu zwiększenia energooszczędności procesów w przedsiębiorstwie zostanie oceniony przez BGK pozytywnie, przedsiębiorca otrzymuje promesę premii ekologicznej.
Krok 4. W tym momencie przedsiębiorca może wrócić do banku kredytującego (banku komercyjnego), aby podpisać umowę o kredyt ekologiczny, a następnie zawrzeć z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę o dofinansowanie inwestycji.
Krok 5. Dopiero teraz może nastąpić realizacja inwestycji, a następnie jej rozliczenie. O czym muszą pamiętać przedsiębiorcy? Kredyt ekologiczny udzielany przez bank kredytujący może być przeznaczony wyłącznie na finansowanie kosztów kwalifikowanych projektu. Rozpoczęcie realizacji projektu (czyli ponoszenie pierwszych wydatków) następuje najwcześniej dzień po złożeniu wniosku o dofinansowanie do Banku Gospodarstwa Krajowego. Tylko w przypadku prawidłowego zrealizowania inwestycji oraz osiągnięcia celów projektu BGK wypłaca premię ekologiczną, która służy częściowej spłacie kredytu udzielonego przez bank kredytujący. Należy wyraźnie podkreślić, że mamy tutaj do czynienia z częściową spłatą zadłużenia przedsiębiorcy z tytułu realizacji inwestycji polegającej na modernizacji dotychczasowej infrastruktury w celu zwiększenia energooszczędności procesów w przedsiębiorstwie. Premia ekologiczna zawsze jest wyliczana na podstawie kosztów kwalifikowanych projektu.
Kredyt ekologiczny - jakie zmiany?
Zanim przedstawimy wszystkie zmiany, które zaszły w kredycie ekologicznym w porównaniu do naboru, który został przeprowadzony w 2023 roku, warto zaznaczyć, że Bank Gospodarstwa Krajowego po prostu wsłuchał się w głos przedsiębiorców, którzy apelowali o wprowadzenie pewnych ułatwień. Mowa tutaj przede wszystkim o:
- możliwości wnioskowania o dofinansowanie termomodernizacji budynku, który wnioskodawca wynajmuje od zewnętrznego podmiotu w celu prowadzenia działalności gospodarczej;
- możliwość wnioskowania o dofinansowanie termomodernizacji budynku, który stanowi własność wnioskodawcy i jest wynajmowany zewnętrznym podmiotom do prowadzenia w nim działalności gospodarczej;
- możliwość odsprzedaży do sieci energetycznej nadwyżki energii wytwarzanej przez instalację OZE (maksymalnie 20% wytworzonej energii).
Na zakończenie warto przypomnieć warunki konieczne, które musi spełnić przedsiębiorca, aby ubiegać się o kredyt ekologiczny. Po pierwsze, musi mieć on zdolność kredytową, która pozwoli ubiegać się promesę kredytową lub warunkową umowę kredytu ekologicznego. Wspomniane dokumenty są bowiem obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie składanym do BGK. Po drugie, należy sporządzić audyt termomodernizacyjny dotyczący budynków oraz audyt efektywności energetycznej (jeśli inwestycja poza termomodernizacją dotyczy również innych elementów, np. OZE). Po trzecie, warunkiem uzyskania dofinansowania jest osiągnięcie minimalnego progu oszczędności energii pierwotnej na poziomie min. 30% w odniesieniu do obszaru podlegającego zakresowi projektu. Bez spełnienia wymienionych elementów nie jest możliwe skuteczne ubieganie się o wsparcie.
Jest natomiast o co walczyć. Premia ekologiczna może wynieść od 15% do 80% wydatków kwalifikowanych (wysokość wsparcia uzależniona jest od rodzaju wydatku, wielkości przedsiębiorstwa oraz lokalizacji inwestycji). Warto również wspomnieć, że mimo iż nazwa działania wskazuje, że mamy do czynienia z kredytem, tak naprawdę uzyskujemy dotację na inwestycję związaną ze zwiększeniem efektywności energetycznej. Przedsiębiorcy, którym nie uda się złożyć wniosku w obecnie ogłoszonym naborze, nie muszą się martwić. W IV kwartale 2024 roku Bank Gospodarstwa Krajowego planuje ogłoszenie kolejnego konkursu z pulą środków 660 mln zł.
