Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z pewnym ryzykiem. Przedsiębiorcy, by zminimalizować dotkliwość poniesionych uszkodzeń składników majątku, nabywają polisy ubezpieczeniowe. Składki opłacane z tego tytułu stanowią koszty podatkowe. Zaś od otrzymanych rekompensat co do zasady trzeba odprowadzić podatek. Jak w takim razie ująć odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia?
Odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia jako przychód
Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy PIT), przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Z kolei na mocy art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a) wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
Zatem należy dojść do konkluzji, że odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia za uszkodzony lub utracony składnik majątku generuje przychód podlegający opodatkowaniu i to niezależnie od tego, czy koszt wykupienia polisy został ujęty w ewidencji.
Warto dodać, że do składników majątkowych prowadzonej działalności gospodarczej, oprócz środków trwałych, zaliczymy także wartości niematerialne i prawne oraz wyposażenie (inne rzeczowe elementy majątku przedsiębiorstwa niezaliczone do środków trwałych).
Ponadto regulacja ta dotyczy także podatników, którzy wybrali formę zryczałtowaną opodatkowania. Wówczas otrzymane odszkodowanie należy opodatkować stawką 8,5%.
Odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia - data powstania przychodu
Za datę powstania przychodu z wypłaconego odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą uznaje się dzień faktycznego otrzymania odszkodowania, czyli dzień, w którym wpłynęło na konto bankowe lub zostało wpłacone do kasy (art. 14 ust. 1i ustawy PIT).
Odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia za uszkodzony samochód
Najczęściej spotykanym składnikiem majątkowym w małych i średnich przedsiębiorstwach jest samochód. W zależności od tego, czy odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia zostanie wypłacone z OC czy autocasco, odmiennie będzie się kształtowała sytuacja podatkowa przedsiębiorcy.
W celu przypomnienia, ubezpieczenie autocasco służy pokryciu kosztów własnych poniesionych na naprawę pojazdu, który uległ wypadkowi. Jego kwota generuje przychód i należy ją opodatkować.
Odmiennie przedstawia się sytuacja, gdy podatnik uzyskał odszkodowanie z polisy OC sprawcy.
Zgodnie z dyspozycją art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.
Ponadto na mocy art. 14 ust. 3 pkt 3a tejże ustawy, wyłączeniu podlega z przychodów zwrot wydatków niezaliczonych do kosztów podatkowych.
Reasumując, jeżeli podatnik wykupił jedynie polisę OC, to wydatki, które poniósł na naprawę samochodu nie będą stanowiły kosztu podatkowego, a odszkodowanie wypłacone z tego ubezpieczenia, w części pokrywającej wydatki na naprawdę, nie będą przychodem.
Jedynie nadwyżkę wypłaconego odszkodowania nad nakładami poniesionymi na naprawę należy zaliczyć do przychodu.
Wycofanie samochodu z ewidencji a odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia
Podatnik ma możliwość wycofania samochodu z działalności gospodarczej i przeznaczenia go na cele osobiste.
Jednakże wycofanie środka trwałego z ewidencji może nieść za sobą szereg wątpliwości.
Jeśli samochód był ubezpieczony, problemem może być skutek podatkowy w przedmiocie wypłaconego odszkodowania w związku z uszkodzeniem lub utratą auta, zwłaszcza gdy taka sytuacja nastąpiła przed upływem 6 lat od daty wycofania.
Bowiem zgodnie z art. 14 ust 2 pkt 1 oraz art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia środków trwałych, także wtedy, gdy środki te zostały wycofane z firmy, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.
Jednakże w tej sytuacji okres, jaki upłynął od wycofania samochodu z ewidencji środków trwałych jest dla podatnika bez znaczenia, ponieważ otrzymane przez niego odszkodowanie z firmowego ubezpieczenia nie jest tożsame z odpłatnym zbyciem, nawet jeśli pojazd uległ utracie lub uszkodzeniu, które wyklucza naprawę.