Ogrodzenie wokół budynku – część budynku czy odrębny środek trwały?

Klasyfikując środki trwałe do poszczególnych grup, należy posiłkować się Klasyfikacją Środków trwałych. Czy ogrodzenie wokół budynku powinno zwiększać wartość początkową tego budynku, czy kwalifikowane jest jako odrębny środek trwały?

Podział rodzajowy i zasady klasyfikowania środków trwałych

W załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych w ramach objaśnień wstępnych wskazano, że Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) jest usystematyzowanym zbiorem obiektów majątku trwałego służącym m.in. do celów ewidencyjnych, ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych oraz badań statystycznych.

W KŚT za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element majątku trwałego spełniający określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług. Jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się w ewidencji przyjęcie za pojedynczy obiekt obiektu zbiorczego.

Klasyfikacja wyodrębnia 10 następujących grup środków trwałych, a mianowicie:

1. grunty;
2. budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego;
3. obiekty inżynierii lądowej i wodnej;
4. kotły i maszyny energetyczne;
5. maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania;
6. maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne;
7. urządzenia techniczne;
8. środki transportu;
9. narzędzie, przyrządy, ruchomości i wyposażenie gdzie indziej niesklasyfikowane;
10. inwentarz żywy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości przez środki trwałe należy rozumieć rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

• nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
• ulepszenia w obcych środkach trwałych;
• inwentarz żywy.

Obiekt pomocniczy – objaśnienia do KŚT

W załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) w ramach objaśnień szczegółowych do grupy I „Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego” wskazano, że: „Do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, przykładowo instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe oraz normalne wyposażenie budynku takie jak wbudowane meble.

W skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się także obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, przykładowo chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie.

Obiekty pomocnicze, obsługujące więcej niż jeden budynek, należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem”.

Obiekt pomocniczy może zatem być wliczany w skład budynku lub stanowić odrębny obiekt inwentarzowy, a sposób kwalifikacji obiektu pomocniczego uzależniony jest od tego, ile budynków obsługuje ten obiekt pomocniczy. Obiekt pomocniczy obsługujący 1 budynek stanowi część składową tego budynku, natomiast obiekt pomocniczy obsługujący więcej niż 1 budynek podlega zakwalifikowaniu jako odrębny środek trwały.

Ogrodzenie wokół budynku – kiedy zwiększa wartość budynku, a kiedy stanowi odrębny obiekt inwentarzowy?

Odnosząc przytoczony powyżej fragment objaśnień szczegółowych do KŚT, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych do ogrodzenia wokół budynku, ogrodzenie to jest obiektem pomocniczym. Ogrodzenie wokół budynku, które:

• obsługuje wyłącznie 1 budynek, stanowi część składową tego budynku;
• obsługuje więcej niż 1 budynek, kwalifikowane jest jako odrębny obiekt inwentarzowy.

Wartość ogrodzenia obsługującego 1 budynek wlicza się do wartości początkowej tego budynku, stanowiącej podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Budynek wraz z ogrodzeniem stanowi wówczas 1 obiekt inwentarzowy. W przypadku gdy ogrodzenie obsługuje więcej niż 1 budynek, a więc nie jest możliwe przyporządkowanie tego ogrodzenia do danego środka trwałego, ogrodzenie wprowadzane jest do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych jako odrębny środek trwały, a od wartości początkowej ogrodzenia dokonywane są odpisy amortyzacyjne.

Ogrodzenie wokół budynku wykonane po wprowadzeniu budynku do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Wykonanie ogrodzenia wokół budynku w sytuacji, gdy budynek został już wcześniej wprowadzony do ewidencji środków trwałych i jest w trakcie amortyzacji, powoduje wzrost wartości początkowej tego budynku. W konsekwencji wraz ze wzrostem wartości środka trwałego zwiększa się także podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Bez zmian pozostaje natomiast stawka i metoda amortyzacji.

Przykład 1.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wykonała ogrodzenie wokół budynku użytkowego wykorzystywanego na cele działalności gospodarczej, ujętego w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i amortyzowanego metodą liniową. Wartość ogrodzenia wynosi 25 000 zł. Czy wykonane ogrodzenie zwiększa wartość początkową budynku, czy powinno zostać zakwalifikowane jako odrębny obiekt inwentarzowy?

W skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się również tzw. obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie itp., przy czym obiekty pomocnicze, obsługujące więcej niż 1 budynek, należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem. Wykonane przez spółkę z o.o. ogrodzenie wokół budynku obsługuje 1 budynek, przez co stanowi część składową tego budynku. W konsekwencji oznacza to, że spółka powinna zwiększyć dotychczasową wartość początkową budynku ujętego już w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartość nakładów poniesionych na wykonanie ogrodzenia wokół tego budynku. Budynek, którego wartość początkowa została zwiększona o nakłady poniesione na wykonanie ogrodzenia, jest dalej amortyzowany tą samą metodą przy zastosowaniu tej samej stawki amortyzacyjnej, jednak odpisy amortyzacyjne są odpowiednio wyższe, gdyż zwiększyła się wartość początkowa.

Jeżeli natomiast nowo powstałe ogrodzenie otacza więcej niż 1 budynek, to zgodnie z zasadami zaprezentowanymi powyżej, kwalifikowane jest jako odrębny środek trwały.

Przykład 2.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada w ewidencji środków trwałych 2 budynki: budynek biurowy i budynek magazynowo-handlowy. Spółka wykonała ogrodzenie otaczające oba budynki. Czy wartość nakładów poniesionych na ogrodzenie należy przyporządkować proporcjonalnie do każdego budynku i podnieść ich wartość początkową?

Nie, obiekty pomocnicze obsługujące więcej niż 1 budynek trzeba zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem. Oznacza to, że wykonane ogrodzenie, które otacza 2 budynki, będzie stanowić odrębny środek trwały.