Podatkowo-rachunkowy status ogrodzenia determinowany jest ustaleniem, czy służy ono potrzebom jednego, czy większej liczby budynków. W zależności od poczynionych ustaleń w danej sprawie możemy mieć do czynienia albo ze zwiększeniem wartości budynku, albo z nowym obiektem inwentarzowym. W artykule omówimy, jak rozliczyć ogrodzenie wokół budynku na gruncie prawa podatkowego.
Ogrodzenie wokół budynku na gruncie prawa podatkowego
Z perspektywy prawa podatkowego należy w pierwszej kolejności zastanowić się, czy ogrodzenie może być samodzielnym środkiem trwałym. Wskażmy zatem, że zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy CIT środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością;
- maszyny, urządzenia i środki transportu;
- inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Powyższy przepis nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy ogrodzenie może być samodzielnym środkiem trwałym. W tym zakresie należy odwołać się do objaśnień zawartych w rozporządzeniu w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych.
Zgodnie z objaśnieniami do grupy 1 „Budynki i lokale” do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, przykładowo instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe oraz normalne wyposażenie budynku, takie jak wbudowane meble.
W skład budynku jako pojedynczego obiektu inwentarzowego wlicza się także obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, przykładowo chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie. Natomiast obiekty pomocnicze, obsługujące więcej niż jeden budynek, należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem.
W świetle przedstawionych wyjaśnień można wyróżnić dwa przypadki odnoszące się do ogrodzenia. Pierwszy dotyczy sytuacji, w której ogrodzenie „otacza” tylko jeden budynek. W takim przypadku ogrodzenie nie jest osobnym środkiem trwałym, lecz jego wartość powiększa wartość początkową budynku. Koszt budowy ogrodzenia w takim przypadku rozliczany jest w ramach odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej budynku.
Przykład 1.
Spółka Alfa wybudowała nowe ogrodzenie wokół budynku stanowiącego jej biuro. Wartość ogrodzenia to 15 000 zł. W jaki sposób spółka powinna ująć w kosztach poniesiony wydatek na budowę ogrodzenia?
Z uwagi na fakt, że ogrodzenie „obsługuje” tylko jeden budynek, to nie będzie stanowić odrębnego środka trwałego. Wydatek poniesiony na budowę ogrodzenia będzie powiększał wartość początkową budynku biurowego (jako ulepszenie).
W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z art. 16g ust. 13 ustawy CIT środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10 000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji.
Natomiast drugi przypadek obejmuje sytuacje, w których ogrodzenie „otacza” więcej niż jeden budynek. W takim wypadku stanowi osobny środek trwały podlegający amortyzacji. Podstawą dokonania odpisów amortyzacyjnych będzie wartość początkowa, którą w tym przypadku będzie koszt wytworzenia ogrodzenia. Zgodnie z art. 16g ust. 4 ustawy PIT za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi oraz inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.
Przykład 2.
Spółka Beta wybudowała ogrodzenie wokół placu, na którym znajduje się budynek biurowy oraz dwa budynki magazynowe. Koszt budowy ogrodzenia to 50 000 zł. W jaki sposób spółka powinna ująć wydatek na budowę ogrodzenia w kosztach?
W opisanym przypadku ogrodzenie stanowi osobny środek trwały, ponieważ „obsługuje” więcej niż jeden budynek. Takie ogrodzenie należy zakwalifikować do KŚT 291 „Pozostałe Obiekty Inżynierii Lądowej i Wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane”. Zgodnie z objaśnieniami grupa ta obejmuje m.in. ogrodzenia grodzące więcej niż jeden budynek (niebędące obiektem pomocniczym), Stawka amortyzacji liniowej wynosi w tym przypadku 4,5% rocznie.
Status ogrodzenia na gruncie ustawy o rachunkowości
Analogiczne wnioski można wyprowadzić w kontekście przepisów ustawy o rachunkowości. Otóż w sytuacji, gdy ogrodzenie będzie służyć więcej niż jednemu obiektowi, nie jest możliwe przyporządkowanie wartości ogrodzenia do konkretnego środka trwałego.
Jak podaje art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, mówiąc o środkach trwałych, rozumie się przez to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Ogrodzenie stanowiące odrębny obiekt inwentarzowy należy ująć w ewidencji bilansowej środków trwałych według wartości początkowej ustalonej na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem wartością początkową środka trwałego jest koszt wytworzenia. W myśl natomiast art. 28 ust. 8 ustawy o rachunkowości cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:
- niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy;
- koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.
Sama bilansowa amortyzacja ogrodzenia jako osobnego obiektu inwentarzowego będzie natomiast przebiegać zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
Reasumując powyższe wyjaśnienia, można stwierdzić, że zarówno na gruncie prawa podatkowego, jak i prawa bilansowego ogrodzenie wokół budynku może być klasyfikowane dwojako. Uznanie ogrodzenia za odrębny obiekt inwentarzowy możliwe jest w sytuacji, gdy ogrodzenie otacza więcej niż jeden budynek.
