Pakiet Mobilności to potoczna nazwa nadana zmianom w przepisach dotyczących transportu międzynarodowego na obszarze Unii Europejskiej. Zmiany wprowadzane są etapami – pierwsze przepisy weszły w życie 20 sierpnia 2020 roku, z kolei ostatni etap zmian zostanie wprowadzony w lipcu 2026 roku. Państwa członkowskie Unii Europejskiej były i są zobowiązane do zaimplementowania przepisów unijnych do krajowych regulacji.
Przypomnijmy, że zmiany w polskim prawie zostały wprowadzone na podstawie poniższych aktów prawnych:
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2019 roku dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowego przewozów drogowych,
- Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego,
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2019 roku ustanawiającego wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego.
Kogo dotyczy Pakiet Mobilności?
Mylne jest przekonanie, że regulacje określane mianem Pakietu Mobilności dotyczą całej branży transportowej. Przepisy regulują pracę zarówno przewoźników, jak i zawodowych kierowców, ale tylko tych, którzy realizują międzynarodowe przewozy drogowe. Do 2022 roku przepisy dotyczyły tylko firm transportujących ładunki przy użyciu pojazdów o masie całkowitej powyżej 3,5 t. Natomiast od 2022 roku regulacje dotyczą także przedsiębiorstw wykorzystujących pojazdy ciężarowe o masie całkowitej od 2,5 do 3,5 t, które mają licencję wspólnotową oraz zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
Pakiet Mobilności 2024 – co się zmieniło?
Jak już zostało wspomniane na początku, Pakiet Mobilności to proces, który został rozłożony na kilka lat. Tym samym w 2024 roku zaczęły lub zaczną obowiązywać kolejne zmiany przepisów dotyczące kierowców międzynarodowych. Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym zmianom tego roku.
Tachografy nowej generacji
Jedną z najważniejszych zmian dla branży transportowej jest obowiązek wymiany tachografów na nowe, inteligentne tachografy drugiej generacji (SMT2). Do końca 2024 roku należy wymienić tachografy analogowe oraz cyfrowe, instalowane przed 2019 rokiem. Nowe urządzenia będą rejestrowały m.in. miejsca załadunku, rozładunku czy przekroczenia granicy – to wszystko dzięki użyciu technologii satelitarnej. Nowe inteligentne tachografy w znaczny sposób ułatwią pracę służb kontrolnych oraz pozwolą na bieżąco monitorować czas pracy kierowców.
Licencja transportowa
Od maja 2024 roku ulegnie znacznemu rozszerzeniu grupa przedsiębiorstw, które będą musiały mieć licencję transportową. Od tego momentu licencja będzie wymagana również od przedsiębiorstw wykonujących transport drogowy pojazdami o DMC powyżej 2,5 t. Oznacza to, że nawet mniejsze firmy transportowe będą musiały dostosować się do nowych regulacji. Zmiany te z pewnością będą odczuwalne szczególnie dla firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Dłuższy okres podlegający kontroli
Kolejną bardzo ważną zmianą dla branży transportowej jest wydłużenie okresu kontrolowanego w zakresie czasu pracy kierowców. Do tej pory zakres kontroli wynosił 28 dni, natomiast po zmianie jest to aż 56 dni. Tyle dni wstecz będzie mogła objąć kontrola sprawdzająca przestrzeganie przez kierowców przepisów czasu pracy i odpoczynku.
Zmiana w czasie pracy
Czas pracy oraz odpoczynku w pracy kierowcy są bardzo istotne, ponieważ wpływają na bezpieczeństwo nie tylko samych kierowców, ale także innych uczestników ruchu drogowego. Dlatego też przepisy bardzo szczegółowo regulują kwestię czasu pracy kierowców. Zmiana wprowadzona w tym roku dotyczy tego, aby czas pracy kierowcy był zaplanowany tak, aby umożliwić mu powrót do miejsca zamieszkania lub siedziby firmy co najmniej raz na 4 tygodnie.
Zmiany podstawy składek ZUS
Pakiet Mobilności wprowadził także zmiany w sposobie ustalania podstawy oskładkowania i opodatkowania wynagrodzenia kierowców. Podstawa składek ZUS kierowców zależy od tego, czy osiągnięty przychód pracownika jest wyższy, czy niższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie w danym roku. W 2024 roku kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 7824 zł. Jeśli przychód ustalony według przepisów pakietu mobilności jest niższy niż 7824 zł, podstawę wymiaru składek stanowi kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast jeśli kwota przychodu jest wyższa, to płatnik nie porównuje przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia.
Przykład 1.
Kierowca firmy transportowej wykonywał przewóz ładunku we Włoszech. Pracownik złożył PIT-2, nie przynależy do PPK. Za granicą przebywał on 10 dni.
Wynagrodzenie pracownika:
zasadnicze: 6000,00 zł
ryczałt za nadgodziny: 500,00 zł
ryczałt za godziny nocne: 100,00 zł
SUMA: 6600,00 zł
1. Podstawa oskładkowania:
ustalenie kwoty „wirtualnej diety” (dieta 60,00 euro, przyjęty kurs euro 4,30 zł)
10 dni × 60,00 euro diety = 600,00 euro
600,00 euro × 4,30 zł = 2580,00 zł
ustalenie podstawy oskładkowania
6600,00 zł – 2580,00 zł = 4020,00 zł
Wysokość przeciętnego wynagrodzenia od 1 stycznia 2024 roku wynosi 7824,00 zł
4020,00 zł <7824,00 zł
podstawa oskładkowania 7824,00 zł
2. Przychód do opodatkowania
Określenie wolnej od podatku dochodowego części przychodów: 20,00 euro × 10 dni = 200,00 euro
200,00 euro × 4,30 zł = 860,00 zł
Przychód do opodatkowania 6600,00 zł – 860,00 zł = 5740,00 zł
podstawa oskładkowania (7824,00 zł) > podstawa opodatkowania (5740,00 zł)
3. Wyliczenie wynagrodzenia:
Wynagrodzenie za pracę brutto: 6600,00 zł
Podstawa składek społecznych: 7824,00 zł
Składki społeczne: 7824,00 zł × 13,71% = 1072,67 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 7824,00 zł – 1072,67 zł = 6751,33 zł
Składka zdrowotna: 6751,33 zł × 9% = 607,62 zł
KUP: 250,00 zł
Przychód do opodatkowania : 5740,00 zł
Podstawa zaliczki na podatek: 5740,00 zł – 250,00 – 786,95 zł* = 4703,05 zł → 4703,00 zł
4703,00 zł × 12% – 300,00 = 264,36 zł → 264,00 zł
Wynagrodzenie netto: 6600,00 zł – 1072,67 zł – 607,62 zł – 264,00 zł = 4655,71 zł
*Jeśli podstawa oskładkowania jest wyższa niż przychód do opodatkowania, podczas ustalania podstawy opodatkowania należy odliczyć składki obliczone od kwoty przychodu do opodatkowania (w przykładzie 1. od kwoty: 5740 zł × 13,71% = 786,95ł z).
Przykład 2.
Kierowca firmy transportowej wykonywał przewóz ładunku we Francji. Pracownik złożył PIT-2, nie przynależy do PPK. Za granicą przebywał on 11 dni.
Wynagrodzenie pracownika:
zasadnicze: 8200,00 zł
ryczałt za nadgodziny: 600,00 zł
ryczałt za godziny nocne: 200,00 zł
SUMA: 9000,00 zł
1. Podstawa oskładkowania:
ustalenie kwoty „wirtualnej diety” (dieta 60,00 euro, przyjęty kurs euro 4,30 zł)
11 dni × 60,00 euro diety = 660,00 euro
660,00 euro × 4,30 zł = 2838,00 zł
ustalenie podstawy oskładkowania
9000,00 zł – 2838,00 zł = 6162,00 zł
Wysokość przeciętnego wynagrodzenia od 1 stycznia 2024 roku wynosi 7824,00 zł
6162,00 zł <7824,00 zł
podstawa oskładkowania 7824,00 zł
2. Przychód do opodatkowania
Określenie wolnej od podatku dochodowego części przychodów: 20,00 euro × 11 dni = 220,00 euro
220,00 euro × 4,30 zł = 946,00 zł
Przychód do opodatkowania 9000,00 zł – 946,00 zł = 8054,00 zł
podstawa oskładkowania (7824,00 zł) < podstawa opodatkowania (8054,00 zł)
3. Wyliczenie wynagrodzenia:
Wynagrodzenie za pracę brutto: 9000,00 zł
Podstawa składek społecznych: 7824,00 zł
Składki społeczne: 7824,00 zł × 13,71% = 1072,67 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 7824,00 zł – 1072,67 zł = 6751,33 zł
Składka zdrowotna: 6751,33 zł × 9% = 607,62 zł
KUP: 250,00 zł
Przychód do opodatkowania : 8054,00 zł
Podstawa zaliczki na podatek: 8054,00 zł – 250,00 – 1072,67 zł = 6731,33 zł → 6731,00 zł
6731,00 zł × 12% – 300,00 = 507,72 zł → 508,00 zł
Wynagrodzenie netto: 9000,00 zł – 1072,67 zł – 607,62 zł – 508,00 zł = 6811,71 zł
Pakiet Mobilności to zbiór przepisów regulujących płace i pracę w branży transportowej. Co roku wprowadzany jest nowy pakiet zmian, dlatego bardzo istotne jest to, aby śledzić wprowadzane zmiany i je respektować. W przeciwnym razie pracodawca naraża się na kary.
