Omawiamy prawo do świadczeń pieniężnych w postaci zasiłków wypłacanych w zakresie ubezpieczeń chorobowych, w przypadkach wystąpienia zaległości z tytułu finansowania składek. Sprawdź, kiedy nie przysługuje prawo do zasiłku!
Kiedy nie przysługuje prawo do zasiłku?
Zgodnie z art. 2a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2022.1732 t.j. z dnia 2022.08.18) świadczenia w postaci:
- zasiłku chorobowego;
- świadczenia rehabilitacyjnego;
- zasiłku wyrównawczego;
- zasiłku macierzyńskiego;
- zasiłku opiekuńczego;
- nie będą przysługiwały do czasu spłaty całości zadłużenia osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, osobom współpracującym z osobami fizycznymi, duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia; Jeżeli w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne wynosiło kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów.
Wniosek do ZUS
W przypadku powstania zaległości z tytułu składek można wnioskować do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, aby odroczyć termin płatności należności z tytułu składek.
Podstawą takiego wniosku są względy gospodarcze albo inne przyczyny zasługujące na uwzględnienie. Odroczenie terminu płatności stosuje się do tych składek, które są finansowane ze środków płatnika składek. Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z możliwości odroczenia terminu płatności składek musi złożyć wniosek o odroczenie terminu płatności w określonym terminie. Termin ten będzie zachowany, jeżeli wniosek będzie złożony przed upływem ostatniego dnia terminu płatności danej składki. Po upływie terminu płatności składek wniosek będzie bezprzedmiotowy. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające, iż po stronie wnioskodawcy-płatnika zachodzą „względy gospodarcze lub inne przyczyny zasługujące na uwzględnienie” oraz obrazujące jego możliwości płatnicze.
Płatnik rozliczający składki za pracowników lub innych ubezpieczonych jest zobowiązany, aby we właściwym dla niego terminie uregulować składki na ubezpieczenie społeczne w części, która jest finansowana przez ubezpieczonych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien rozpoznać wniosek niezwłocznie po jego otrzymaniu.
Obowiązkiem osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest obliczenie oraz rozliczenie składek i przekazywanie, co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli składki płacone są terminowo, przedsiębiorca ma prawo do wszystkich zasiłków wskazanych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz nie ponosi odpowiedzialności administracyjnej czy karnej za brak terminowość w płaceniu składek.
W ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewidziano w razie problemów finansowych możliwość wnioskowania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o odroczenie terminu płatności przedmiotowych należności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadząc postępowanie może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek. Zakład prowadząc postępowanie uwzględnia możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Odroczenie terminu płatności składek dotyczy tylko składek opłacanych przez płatnika składek.
Przyczyny zasługujące na uwzględnienie
W ustawodawstwie polskim nie ma zapisów dotyczących wyjaśnienia pojęcia „względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie”. Można jedynie zwrócić uwagę na treść uchwały nr 12/2010 Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Z uchwały tej wynika, że za „względy gospodarcze lub inne przyczyny zasługujące na uwzględnienie” uważa w się: klęski żywiołowe, śmierć dłużnika, sytuację materialną i rodzinną dłużnika, sytuację gospodarczą np. kryzys gospodarczy, zawarcie przez dłużnika sądowego postępowania układowego, ugodowego lub bankowego, objęcie dłużnika postępowaniem naprawczym, nieskuteczność lub małą efektywność prowadzonego postępowania egzekucyjnego, upadłość banku, w którym dłużnik posiadał środki pieniężne na rachunku bankowym.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy rozpoznaniu wniosku o odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek uwzględnia sytuację finansową płatnika, a także jego możliwości płatnicze dłużnika.
Zakład Ubezpieczeń uwzględnia również wysokość dochodów występujących w rodzinie płatnika składek, liczbę członków rodziny utrzymujących się z tych dochodów, posiadane nieruchomości oraz wartościowe składniki majątku ruchomego (np. samochód, maszyny itp.).
Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek następuje w formie umowy zawartej pomiędzy zakładem ubezpieczeń społecznych a wnioskodawcą. W umowie tej określone zostają warunki, na jakich następuje odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek. ZUS nie udziela ulgi w postaci odroczenia płatności składek w postaci decyzji administracyjnej. Układ ratalny daje możliwość płatnikowi składek do starania się o przyznanie zasiłku wynikającego z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Jeżeli zadłużenie płatnika zostanie spłacone w ciągu 6 miesięcy to Zakład wypłaci zasiłek od dnia powstania tego prawa.
Ponadto zgodnie z treścią art. 29 ust 5 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przypadku odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek lub rozłożenia należności na raty uznaje się, że płatnik składek nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, jeżeli:
- opłaca należności z tytułu składek w terminach i w wysokości ustalonych w umowie, o której mowa w ust. 1a, oraz
- nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, nieobjętych umową, o której mowa w ust. 1a.
Mając na uwadze powyższe zapisy należy uznać, iż osobie prowadzącej działalność gospodarczą będą przysługiwały zasiłki z tytułu ubezpieczenia chorobowego w przypadku spełnienia warunków określonych w przepisach prawa.
Podstawa prawna
- Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
- Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
