Już 1 czerwca 2020 r. wejdą w życie znowelizowane przepisy Kodeksu cywilnego i Ustawy o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r. Powyższe zmiany w prawie konsumenckim uchwalono w Ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Zmiany w przepisach wprowadzają ochronę konsumencką również wobec przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy nabędą przedmioty do prowadzenia swojej działalności, mimo że nie są one bezpośrednio z tą działalnością związane.
Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 221 kc za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Natomiast zgodnie z nowym art. 3855 kc przepisy dotyczące konsumenta zawarte w art. 3851 - 3853 kc stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Zatem ustawodawca wprowadził kolejną definicję konsumenta w odniesieniu do przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność, na którego rozciąga się konsumencka ochrona prawna.
Zmiany w prawie konsumenckim - jaką ochroną prawną zostaną objęci jednoosobowi przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą?
Wprowadzone zmiany w prawie konsumenckim dają jednoosobowym przedsiębiorcom analogiczną ochronę, jaką posiadają konsumenci, w szczególności:
- możliwość składania reklamacji dotyczących zakupionych przedmiotów, natomiast sprzedawcy będą ponosić odpowiedzialność za wady z tytułu rękojmi;
- możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni od otrzymania zakupionego przedmiotu;
- wobec przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą nie będzie można stosować nieuczciwych postanowień umownych, tzw. klauzul abuzywnych.
Zatem wobec jednoosobowych przedsiębiorców będzie miał zastosowanie m.in. art. 3851 kc, zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Natomiast nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.
Natomiast katalog klauzul niedozwolonych został zawarty w art. 3853 kc. Zatem sprzedawcy będą musieli wziąć pod uwagę zapisy we wzorach umów, jakie funkcjonują u nich i przygotować nowe zasady zgodne z Kodeksem cywilnym w zakresie ochrony konsumenckiej.
Przedstawienie konsumentom przedsiębiorcom wszystkich niezbędnych informacji przed zakupem
Wprowadzone zmiany w prawie konsumenckim zakładają, że sprzedawcy będą musieli udzielić wszystkich niezbędnych informacji przed dokonaniem sprzedaży na odległość, tj.:
- opisać przedmiot świadczenia oraz sposób porozumiewania się z konsumentem;
- wskazać dane identyfikujące firmę;
- adres, pod którym konsument może składać reklamacje;
- cenę lub wynagrodzenie za świadczenie wraz z podatkami,
- opłaty za transport, dostarczenie, usługi pocztowe oraz inne koszty;
- sposób i termin zapłaty;
- sposób i termin spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;
- sposób i termin wykonania prawa odstąpienia od umowy, a także wzór formularza odstąpienia od umowy;
- koszty zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument;
- przypadki, w których konsument nie może odstąpić od umowy lub okoliczności, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy;
- obowiązek przedsiębiorcy w zakresie dostarczenia rzeczy bez wad;
- poinformowanie o istnieniu gwarancji i usług posprzedażnych oraz sposobie ich realizacji;
- poinformowanie o czasie trwania umowy lub o sposobach i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu;
- wysokość i sposób złożenia kaucji lub udzielenia innych gwarancji finansowych, które konsument jest zobowiązany spełnić na żądanie przedsiębiorcy.
Zgodnie z art. 14 ustawy o prawach konsumenta w przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi informacji utrwalonych na papierze lub, jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, na innym trwałym nośniku, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem.
Przykład 1.
W treści regulaminu sklepu internetowego funkcjonował zapis, że „sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej'”. Będzie on musiał zostać zmieniony z uwagi na to, że wobec jednoosobowego przedsiębiorcy będą miały zastosowanie konsumenckie przepisy ochronne. Sprzedawca jest odpowiedzialny za wady rzeczy z tytułu rękojmi i nie może zasłonić się przed realizacją tego obowiązku wyłącznie z tego powodu, że kupującym jest przedsiębiorca, który kupuje przedmiot na podstawie faktury „na firmę”.
Zatem jeśli chodzi o gwarancję na zakupiony produkt, kupujący nie traci uprawnień i w przypadku wystąpienia wady będzie mógł oczekiwać od sprzedawcy realizacji uprawnień z rękojmi. Również jeśli wada będzie dotyczyła niewłaściwego montażu czy np. powstałej wady w związku z uruchomieniem urządzenia, sprzedawca będzie musiał potraktować jednoosobowego przedsiębiorcę jak konsumenta.
Sprzedawca będzie musiał sprawdzić rodzaj działalności przedsiębiorcy
Zgodnie z art. 38a Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta przepisy dotyczące konsumenta zawarte w niniejszym rozdziale stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Wobec tego w przypadku zgłoszenia reklamacji przez przedsiębiorcę lub odstąpienia od umowy zawartej na odległość, sprzedawca, opierając się na kodach PKD, będzie musiał określić, czy umowa kupna sprzedaży związana jest z działalnością zawodową przedsiębiorcy.
Przykład 2.
Mechanik prowadzi działalność gospodarczą. Do swojego serwisu postanowił zakupić profesjonalny aparat fotograficzny. Sprzęt kupił na fakturę i zgodnie z dotychczasowymi przepisami nie posiadał żadnych praw konsumenckich, ponieważ aparat nie wiązał się bezpośrednio z jego działalnością. Jednak zgodnie z nowymi przepisami od 1 czerwca 2020 r., jeśli aparat się zepsuje, mechanik będzie mógł skorzystać z ochronnego prawa konsumentów.
Zatem znowelizowane zmiany w prawie konsumenckim w 2020 r. opierają się na zasadzie, że umowa kupna sprzedaży, na podstawie której przedsiębiorca dokona zakupów, nie może być związana z jego codzienną działalnością zawodową. Sprzedawca będzie musiał sprawdzić w CEIDG (Centralna Ewidencja Informacji o Działalności Gospodarczej), czy rodzaj działalności przedsiębiorcy pokrywa się lub nie z nabywanym przedmiotem.
