Podatnicy muszą rozliczać większość osiąganych przez siebie przychodów, z wyjątkiem tych zwolnionych. Jednym z tych źródeł jest dzierżawa. Może ona dotyczyć nie tylko nieruchomości, lecz także np. praw majątkowych. Podatnicy zastanawiają się, w jaki sposób mogą rozliczyć przychody z dzierżawy praw majątkowych.
Umowa dzierżawy praw majątkowych
Z treści art. 693 Kodeksu cywilnego wynika, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do użycia i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Z Kodeksu cywilnego wynika, że może on być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.
Powyższe regulacje wskazują, że przedmiotem umowy dzierżawy może być rzecz, a więc zarówno rzecz nieruchoma, jak i ruchoma, w tym także ułamkowa część rzeczy, z tym jednak, że część ta powinna być w umowie oznaczona.
Z art. 709 kc wynika, że przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw. Zatem przedmiotem dzierżawy mogą być zgodnie z powyższym przepisem poza rzeczami również prawa majątkowe i niemajątkowe, jeżeli ze względu na właściwości nadają się do używania i pobierania pożytków oraz można nimi rozporządzać w tym zakresie.
W przepisie art. 709 kc ustawodawca nie określił normatywnie bezpośrednio dzierżawy praw, odwołując się w tym zakresie do przepisów stosowanych do dzierżawy rzeczy.
W wypadku dzierżawy praw jej przedmiotem jest prawo, a nie rzecz. Na podstawie umowy dzierżawy prawa nie dochodzi, jak z mocy umowy dzierżawy rzeczy, do „wydania prawa”, w związku z czym nie można przyjmować, że wydzierżawiający przestaje być jego „dzierżycielem”.
W wypadku dzierżawy prawa ma miejsce jego udostępnienie na warunkach umowy (np. w ściśle określonych terminach czy okresach). Dzierżawca ma możliwość osiągania ściśle określonych pożytków nie w związku z oddziaływaniem na przedmiot dzierżawy, lecz ze względu na inne okoliczności. Poza tym osiąganie pożytków z prawa ma często znaczenie wtórne.
Przychody z dzierżawy praw majątkowych - źródło
Podatnicy często zastanawiają się, jak zakwalifikować przychody z dzierżawy praw majątkowych.
Przykład 1.
Podatnik posiada rozpoznawalny znak towarowy. Rozpoczął nową działalność gospodarczą w internecie. Znak towarowy nie jest mu w niej potrzebny. Nie chce się on jednak go pozbywać. Tym samym wydzierżawił znak innemu podmiotowi. Podatnik zastanawia się, jak rozliczyć powyższe przychody? Czy winien je zaliczyć do przychodów z praw majątkowych?
Na wstępie przypomnijmy, że przyporządkowanie przychodów podatnika do właściwego źródła rodzi konsekwencje w postaci jego opodatkowania – w pierwszym przypadku podatkiem dochodowym według skali podatkowej, w drugim zaś zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Przychody z praw majątkowych zaliczane do źródła przychodu wymienionego w art. 10 ust.1 pkt 7 ustawy o PIT są zdefiniowane w przepisie art. 18 tej ustawy. W jego myśl za przychody z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Co istotne, powyższy przepis ma charakter otwarty.
Przypomnijmy, że przychód z korzystania przez podatnika z posiadanego znaku towarowego, a zatem także z odpłatnego udostępniania praw do korzystania z tego znaku innym podmiotom, może stanowić przychód z praw majątkowych.
Jednakże w tym przypadku mamy do czynienia z dzierżawą. Przypomnijmy, że odrębnymi źródłami przychodów jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą (patrz art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT).
Tym samym w niniejszej sprawie spór dotyczy odpowiedzi na pytanie, do jakiego źródła przychodu należy przyporządkować powstały przychód. W tym przypadku organy podatkowe stoją na stanowisku, że podatnik winien zakwalifikować przychód jako przychód z praw majątkowych.
Powyższe stanowisko jednak nie znajduje uzasadnienia w orzecznictwie.
Biorąc pod uwagę powyższe, dzierżawę prawa majątkowego należy zaklasyfikować do przychodów z najmu i dzierżawy.
Opodatkowanie ryczałtem dzierżawy prawa majątkowego
Jak to już wyjaśniliśmy, podatnicy dokonujący dzierżawy prawa majątkowego, winni ją zaklasyfikować do przychodów z najmu i dzierżawy.
Tym samym zastanawiają się oni, czy dzierżawę najmu możemy opodatkować ryczałtem.
Przykład 2.
Podatnik ma znak towarowy, który planuje wydzierżawić. Z przyszłym dzierżawcą podpisze umowę pisemną, z której będzie wynikać, że dokonuje on dzierżawy prawa majątkowego. Podatnik chciałby opodatkować przyszłe przychody z dzierżawy praw majątkowych ryczałtem ewidencjonowanym. Czy może wybrać ten sposób opodatkowania?
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne:
prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;
osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej;
będące osobami duchownymi;
Osoby fizyczne oraz przedsiębiorstwa w spadku osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie:
ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
karty podatkowej.
Osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
W zakresie tego, do jakiego źródła przychodów powinny być kwalifikowane przychody z dzierżawy znaków towarowych, orzecznictwo nie jest jednolite.
Tym samym nie ma jednoznacznej wykładni, czy możemy te przychody opodatkować ryczałtem. W przypadku dzierżawy prawa majątkowego przychód, jego warunki, określa treść umowy dzierżawy, nie zaś treść prawa majątkowego. Jest to istotna różnica, która decyduje o tym, że źródła przychodu w przypadku dzierżawy prawa majątkowego należy upatrywać bezpośrednio w tej dzierżawie, nie zaś w prawie majątkowym. Tym samym, jeśli z umowy wynika, że mamy do czynienia z umową dzierżawy prawa, to będziemy mogli zastosować do opodatkowania przychodów ryczałt ewidencjonowany.
Podsumowując, w naszym przypadku podatnik będzie mógł wybrać opodatkowanie dzierżawy ryczałtem ewidencjonowanym.
