Wartość początkowa środków trwałych podlega ujęciu w kosztach prowadzonej działalności poprzez odpisy amortyzacyjne. W toku amortyzacji środki trwałe mogą jednak podlegać różnorakim procesom gospodarczym, czego jednym z przykładów jest konieczność przeprowadzenia remontu. W poniższym artykule zastanowimy się zatem, czy remont środka trwałego wpływa na okoliczność jego amortyzowania.
Ulepszenie i remont środka trwałego - jak odróżnić?
Pierwszą czynnością, którą należy wykonać, jest jasne i precyzyjne określenie, z jaką dokładnie czynnością mamy do czynienia. Trzeba bowiem wskazać, że w wielu przypadkach podatnicy mają problem z odróżnieniem remontu od ulepszenia, co ma swoje dalsze skutki podatkowe.
Do kwestii ulepszenia odnosi się wprost art. 22g ust. 17 ustawy o PIT, który podaje, że z ulepszeniem środka trwałego mamy do czynienia, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10 000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej środka trwałego. W takim przypadku poniesione wydatki na ulepszenie powiększają wartość początkową środka trwałego i są ujmowane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne.
-
przebudowę, czyli zmianę (poprawienie) istniejącego stanu środków trwałych na inny;
-
rozbudowę, tj. powiększenie (rozszerzenie) składników majątkowych, w szczególności budynków i budowli, linii technologicznych itp.;
-
rekonstrukcję, tj. odtworzenie zużytych całkowicie lub częściowo składników majątku;
-
adaptację, tj. przystosowanie (przerobienie) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie przeznaczony albo nadania mu nowych cech użytkowych;
-
modernizację, tj. unowocześnienie środka trwałego.
Inaczej jest natomiast w przypadku remontu, tego rodzaju wydatek jest bowiem ujmowany bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu (chyba że remont środka trwałego ma miejsce jeszcze przed jego oddaniem do używania – wtedy powiększa wartość początkową).
Za remont należy uznać wszelkie prace powodujące przywrócenie pierwotnego stanu technicznego i użytkowego środka trwałego poprzez wymianę zużytych składników technicznych, niepowodujące jednak zmian w użytkowaniu, przeznaczeniu i konstrukcji tego obiektu. Remont środka trwałego powinien zmierzać do zachowania jego dotychczasowego stanu. Ponadto skutkiem remontu jest także utrzymanie środka trwałego we właściwym stanie technicznym.
Przechodząc do porównania remontu oraz ulepszenia, możemy wskazać, że remont środka trwałego zmierza do podtrzymania, odtworzenia jego wartości użytkowej i jest rodzajem naprawy, wymiany zużytych elementów, natomiast w wyniku ulepszenia środek trwały zostaje unowocześniony lub przystosowany do spełniania innych, nowych funkcji, zyskuje istotną zmianę cech użytkowych. Za remont nie mogą być więc uznane prace, w których wyniku powstają nowe elementy.
Remont środka trwałego w toku jego amortyzacji
Jak wskazaliśmy, wydatki na remont środka trwałego już wykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej nie będą powiększały wartości początkowej, lecz będą ujmowane bezpośrednio w kosztach podatkowych.
Przeważnie jednak prace remontowe wiążą się z czasowym wyłączeniem środka trwałego z użytkowania. W związku z tym powstaje pytanie, czy w okresie remontu należy zaprzestać naliczania odpisów amortyzacyjnych.
W celu odpowiedzi na tak postawiony problem należy wskazać, że zgodnie z art. 22h ust. 1 ustawy PIT odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik wprowadzono do ewidencji ŚT, do końca miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z jego wartością początkową lub w którym postawiono go w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono jego niedobór.
Natomiast zgodnie z art. 22c pkt 5 ww. ustawy amortyzacji nie podlegają składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności.
W kontekście powyższego należy wskazać, że remont środka trwałego nie jest równoznaczny z jego likwidacją. Nie dochodzi także do zawieszenia działalności gospodarczej czy też zaprzestania działalności. W okresie remontu środka trwałego podatnik nadal prowadzi działalność gospodarczą, a przeprowadzane prace remontowe przeważnie mają na celu przywrócenie środka trwałego do stanu używalności niezbędnej w toku prowadzenia firmy.
Kluczowe jest zatem to, że okoliczność dokonywania remontu środka trwałego nie jest zdarzeniem powodującym konieczność zaprzestania amortyzacji. Pamiętajmy, że czasowy brak wykorzystania danego środka trwałego w przypadku kontynuowania prowadzenia działalności, w której środek ten był wykorzystywany, nie powoduje utraty prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Okolicznością, która ewentualnie mogłaby powodować brak możliwości amortyzacji, byłoby całkowite zaniechanie działalności, na skutek czego składniki majątkowe przestają być używane. Natomiast przejściowe zaprzestanie użytkowania danych środków trwałych, spowodowane koniecznością ich remontu, nie jest przesłanką uzasadniającą zaprzestanie dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Przykład 1.
W toku prowadzonej działalności gospodarczej podatnik wykorzystuje maszynę budowlaną, która jako środek trwały jest amortyzowana od 2 lat. Z uwagi na uszkodzenie maszyny spowodowane siłą wyższą konieczne stało się przeprowadzenie remontu, który ma na celu przywrócenie maszynie pierwotnej sprawności technicznej. Jej remont trwał 6 miesięcy. W tych okolicznościach wydatek na niego zostanie bezpośrednio ujęty w kosztach podatkowych. Również odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej obliczane za okres owych 6 miesięcy stanowią koszt uzyskania przychodu przedsiębiorcy.
Remont środka trwałego - co z maszynami i urządzeniami używanymi intensywniej?
W przypadku maszyn, urządzeń i środków transportu używanych intensywniej w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej, stawka amortyzacyjna może być podwyższona o współczynnik nie wyższy niż 1,4.
W stosunku do takich środków trwałych prace remontowe mogą mieć znaczenie, ponieważ jak podaje art. 22i ust. 3 ustawy PIT, w sytuacji wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.
To zatem oznacza, że w okresie od następnego miesiąca po rozpoczęciu remontu należy podwyższone stawki obniżyć do poziomu podstawowego. Natomiast po zakończeniu prac remontowych możliwy jest powrót do stawki podwyższonej.
W konsekwencji powyższy przypadek jest jedyną okolicznością, w której remont środka trwałego ma wpływ na kwestię amortyzacji. Zaznaczmy jednak, że chodzi tu jedynie o czasowe obniżenie stawki podwyższonej, a nie o całkowitą utratę prawa do amortyzacji.
