Przedsiębiorcy bardzo często kupują w centrach miast mieszkania, które następnie są przeznaczone na biura. Zakup ten zazwyczaj jest podyktowany tym, że w śródmieściach bardzo często brakuje takich miejsc. Jaka będzie stawka amortyzacji przy zmianie przeznaczenia lokalu mieszkalnego na użytkowy?
Amortyzacja jako koszt uzyskania przychodu
Zgodnie z art. 22 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej: ustawa o PIT – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Tym samym w świetle generalnej zasady zawartej w cytowanym przepisie, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, to pomiędzy tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Podatnik ma zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, pod warunkiem że mają one bezpośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma wpływ lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.
Podatnik ma więc możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków pod warunkiem:
-
faktycznego poniesienia wydatku,
-
istnienia związku przyczynowego pomiędzy wydatkiem a przychodami,
-
braku dokonanego wydatku na liście negatywnej zawartej w art. 23 ustawy,
Przy czym obowiązek wskazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a przychodem uzyskanym z działalności gospodarczej, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów, spoczywa na podatniku.
Kosztem uzyskania przychodów, stosownie do art. 22 ust. 8 ustawy o PIT, są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a–22o, z uwzględnieniem art. 23.
Co podlega amortyzacji?
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością;
-
maszyny, urządzenia i środki transportu;
-
inne przedmioty,
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy zwane środkami trwałymi.
Tym samym amortyzacji podlegają środki trwałe przyjęte do używania.
Co uznajemy za środek trwały?
Składnik majątku uznajemy za środek trwały, gdy:
-
stanowi własność lub współwłasność podatnika;
-
został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie przez podatnika;
-
jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania;
-
jego przewidywany okres używania musi być dłuższy niż rok;
-
jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT.
Składnik majątku spełnia kryterium kompletności, jeżeli jest wyposażony we wszystkie elementy umożliwiające jego funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem. Natomiast sformułowanie „zdatny do użytku” należy rozumieć jako możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania.
Przykład 1.
Podatnik zakupił maszynę drukarską w lipcu. Ma być używana w przedsiębiorstwie przez kilka lat i znacząco zwiększyć moce produkcyjne. Podatnik nie otrzymał jednak wraz z nią oprogramowania, które jest niezbędne, aby mogła ona normalnie funkcjonować. Maszyna została wprowadzona do środków trwałych w sierpniu. Czy w takiej sytuacji może on ją amortyzować?
W takiej sytuacji maszyna nie spełnia kryterium kompletności. Brak oprogramowania uniemożliwia jej funkcjonowanie. Tym samym podatnik nie powinien jej amortyzować.
Podstawa naliczania amortyzacji
Podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest wartość początkowa środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Przypomnijmy, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu) do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.
Środek trwały podlega amortyzacji według stawki amortyzacyjnej określonej w Wykazie stawek amortyzacyjnych stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy o PIT.
Stawka amortyzacji przy zmianie przeznaczenia lokalu
Stawki amortyzacyjne dla lokali mieszkalnych i niemieszkalnych są różne.
Przykład 2.
Podatnik zakupił lokal mieszkalny w kamienicy w centrum Kalisza. Ma być w nim prowadzona działalność gospodarcza – kancelaria prawna. Podatnik kupił lokal ze względu na niewielką odległość od sądu oraz brak biur w pobliżu. Po adaptacji mieszkania otworzył w nim kancelarię. Jaką stawkę amortyzacji ma przyjąć dla lokalu?
W przypadku lokali o różnym przeznaczeniu o zaliczeniu obiektu do właściwej podgrupy i rodzaju decyduje główne jego przeznaczenie. Przypomnijmy, że podział budynków na mieszkalne i niemieszkalne w Klasyfikacji Środków Trwałych oparto na Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB).
W świetle tej kwalifikacji budynki mieszkalne to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest do celów mieszkalnych. Tym samym w sytuacji, gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest na cele mieszkalne, wówczas budynek klasyfikowany jest jako niemieszkalny. W naszym przypadku całe mieszkanie będzie wykorzystywane na cele niemieszkalne. Biorąc pod uwagę powyższe, u podatnika lokal należy kwalifikować jako niemieszkalny.
Podatnik winien tym samym stosować stawkę amortyzacji w wysokości 2,5% (stawka dla lokali niemieszkalnych) zamiast stawki 1,5% (dla lokali mieszkalnych). Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna z 7 sierpnia 2020 roku, numer 0115- KDIT3.4011.86.2020.5.AD.
Podsumowując, w przypadku mieszkania, które w większej części lub całości jest wykorzystywane na cele działalności gospodarczej, stawka amortyzacji przy zmianie przeznaczenia lokalu wzrasta i wynosi 2,5% rocznie.
