Ustawa VAT wyróżnia dwa typy bonów podarunkowych: jednego przeznaczenia oraz różnego przeznaczenia. Okazuje się, że sprzedaż bonów poprzez kasę fiskalną w zależności od rodzaju przeznaczenia powoduje różny moment ujęcia sprzedaży. Więcej informacji znajdziesz w artykule!
Ustawowy podział bonów podarunkowych
Jak podaje art. 2 pkt 41 ustawy VAT, przez bon należy więc rozumieć instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku którego towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców bądź usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu.
Bony podarunkowe podlegają wymianie na towar lub usługę i w zależności od tego, czy na etapie ich wydania towar lub usługa jest zindywidualizowana, czy też nie możemy mówić albo o bonie jednego przeznaczenia, albo różnego przeznaczenia. Wymiana bonu na towary lub usługi nie jest płatnością, lecz stanowi wykonanie prawa będącego następstwem płatności, której dokonano w związku z emisją bonu przez emitenta lub przejęciem go przez kolejnego posiadacza.
Zgodnie z art. 2 pkt 34 ustawy VAT bon jednego przeznaczenia to bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia usług są znane w chwili emisji tego bonu. W praktyce za bony jednego przeznaczenia będą więc uznane bony, w przypadku których w momencie ich emisji wiadomo już, w jakim państwie członkowskim należałoby odprowadzić należny podatek VAT z tytułu dostawy towarów/świadczenia usług, których dotyczy bon, wiadomo też, jaka jest kwota należnego podatku.
Natomiast bon podarunkowy, który nie spełnia ww. kryteriów, jest bonem różnego przeznaczenia.
Co istotne, w zależności od tego, z jakim typem bonu podarunkowego będziemy mieć do czynienia, w różny sposób kształtować się będzie kwestia powstania obowiązku podatkowego.
W kontekście zasad opodatkowania przekazania bonu jednego przeznaczenia należy wskazać, że zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy VAT transfer bonu jednego przeznaczenia dokonany przez podatnika działającego we własnym imieniu uznaje się za dostawę towarów lub świadczenie usług, których ten bon dotyczy. Natomiast w myśl art. 8 ust. 2a ustawy faktycznego przekazania towarów lub faktycznego świadczenia usług w zamian za bon jednego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia nie uznaje się za niezależną transakcję w części, w której wynagrodzenie stanowił bon.
Natomiast kwestię obowiązku podatkowego przy bonie różnego przeznaczenia opisuje art. 8b ust. 1 ustawy VAT, który podaje, że faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia podlega opodatkowaniu podatkiem. Nie podlega opodatkowaniu podatkiem wcześniejszy transfer bonu różnego przeznaczenia.
Sprzedaż bonów poprzez kasę fiskalną
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. W konsekwencji w sytuacji, gdy dochodzi do sprzedaży bonu podarunkowego na rzecz osoby fizycznej, powstaje pytanie o obowiązek w zakresie poprawnego zewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.
Przechodząc dalej, wskażmy, że o ile sprzedawane bony będą stanowić bony różnego przeznaczenia, to czynność ta (o ile w momencie ich wydania nie następuje świadczenie usług) nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku VAT w momencie ich sprzedaży.
Obowiązek podatkowy w ww. przypadku powstaje w momencie usługi zrealizowanej przy użyciu przedmiotowego bonu. Tym samym odpłatnego wydania bonów różnego przeznaczenia nie należy ewidencjonować na kasie rejestrującej.
Podkreślić należy, że obowiązek stosowania kas rejestrujących związany jest z realizacją sprzedaży, a więc wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Natomiast czynność przekazania bonu różnego przeznaczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nie stanowi odpłatnej dostawy towaru ani odpłatnego świadczenia usług, a zatem nie stanowi sprzedaży. Potwierdził to Dyrektor KIS w interpretacji z 22 lipca 2020 roku (nr 0112-KDIL3.4012.243.2020.2.MŁ).
Przykład 1.
Firma Omega prowadzi park rozrywki. W swojej ofercie posiada karty podarunkowe, które mogą zakupić osoby prywatne. Karty te są następnie wymieniane na różne atrakcje opodatkowane różnymi stawkami podatku VAT. W którym momencie sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej należy zewidencjonować na kasie fiskalnej?
Firma Omega sprzedaje bony różnego przeznaczenia, a to oznacza, że ich sprzedaż nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Czynnością opodatkowaną będzie dopiero realizacja bonu i na tym etapie należy zewidencjonować usługę na kasie fiskalnej.
Inaczej będzie natomiast w przypadku bonu jednego przeznaczenia. Użycie go jako wynagrodzenia za otrzymany towar nie stanowi sprzedaży wydanego towaru. Tym samym wydanie towaru w zamian za bon dotyczący tego właśnie towaru nie jest uznane za dostawę, do dostawy towarów doszło bowiem w chwili wydania karty podarunkowej (bonu jednego przeznaczenia).
Zatem momentem, w którym dostawę towarów należy uznać dla celów VAT za dokonaną, jest w każdym przypadku moment dokonania transferu bonu jednego przeznaczenia, a nie późniejsze wydanie towarów w zamian za bon.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji 8 listopada 2019 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.479.2019.1.JG), to transfer bonu jednego przeznaczenia (karty podarunkowej) stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 8a ustawy VAT i to na tym etapie następuje zewidencjonowanie tej sprzedaży na kasie rejestrującej. Faktyczne przekazanie towarów w zamian za Kartę podarunkową przyjmowaną przez dostawcę stanowi dla dostawcy wynagrodzenie i nie jest ono uznawane za niezależną transakcję.
W konsekwencji, jeżeli sprzedawca zarejestruje na kasie rejestrującej bon podarunkowy będący bonem jednego przeznaczenia w momencie jego sprzedaży i wyda klientowi kartę podarunkową wraz z paragonem fiskalnym, a tym samym naliczy podatek VAT należny, to w chwili realizacji karty podarunkowej przez klienta nie musi już wydawać ponownie paragonu fiskalnego, może wydrukować dokument niefiskalny informujący klienta o zakupionym towarze, jego wartości i sposobie zapłaty.
Podsumowując, zasady właściwego zaewidencjonowania sprzedaży bonów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej będą uzależnione od poprawnego zakwalifikowania bonu w świetle przepisów ustawy VAT.
