Przedsiębiorcy bardzo często nabywają pojazdy osobowe i ciężarowe, finansując ich zakup za pomocą leasingu. Najczęściej spotykana w przypadku samochodów osobowych jest umowa leasingu operacyjnego. Przepisy nie regulują kwestii wartości początkowej przedmiotów po zakończeniu umowy leasingowej. Dlatego też w praktyce wiążąca jest cena zapisana w umowie sprzedaży (wykupu towaru). Nie ma znaczenia, czy wartość ta jest wyższa bądź niższa od hipotetycznej wartości środka trwałego netto. Czy wiesz, jak amortyzować samochód wykupiony z leasingu?
Samochód wykupiony z leasingu
Po zakończeniu trwania umowy leasingowej leasingobiorca ma prawo wykupu przedmiotu leasingowego. Po ustaniu umowy leasingu operacyjnego nabywca samochodu leasingowanego powinien ustalić wartość początkową środka trwałego, zawsze po cenie jego nabycia. Leasingobiorca ma również prawo do wykupu pojazdu za cenę niższą niż jego wartość rynkowa.
Samochód wykupiony z leasingu a VAT
Według organów podatkowych w związku z wykupem samochodu z leasingu stosować należy zasady dotyczące odliczenia VAT, które obowiązują w momencie wykupu samochodu, niezależnie od tego, jakie prawa były wcześniej nabyte. Podatnikowi przysługuje prawo do obniżania kwoty podatku należnego o wielkość podatku naliczonego zgodnie z zakresem, w jakim towary są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. W przypadku wykupu z leasingu samochodu, którego masa nie przekracza 3,5 tony, występują pewne ograniczenia.
Istnieje możliwość odliczania w 100% podatku VAT naliczonego w stosunku do samochodów o całkowitej dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 tony lub poniżej 3,5 tony, ale z VAT-1 lub VAT-2 – samochody rozliczane bez żadnych ograniczeń. Również taka możliwość przewidziana jest dla pozostałych samochodów, które są wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej. Oprócz tego należy również spełnić określone warunki:
- dokonać zgłoszenia na formularzu VAT-26 do urzędu skarbowego,
- prowadzić szczegółową kilometrówkę dla celów podatku VAT oraz
- wprowadzić regulamin zasad użytkowania pojazdu w firmie.
Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (...).
Jeśli jednak samochód ma być wykorzystywany nie tylko w działalności gospodarczej, lecz także prywatnie przez przedsiębiorcę, wówczas jest możliwe odliczenie podatku VAT od faktury z wykupu wyłącznie w 50%. Natomiast nieodliczony podatek VAT w tej sytuacji zwiększa wartość początkową nabytego samochodu.
Samochód wykupiony z leasingu – amortyzacja
Samochód wykupiony z leasingu może być amortyzowany na różne sposoby w zależności od jego rodzaju (osobowy lub ciężarowy) oraz od wartości początkowej. Jeżeli wartość pojazdu przekracza 10 000 zł (netto – w przypadku czynnych podatników VAT, brutto – w przypadku podatników zwolnionych z VAT), to możliwe jest zastosowanie jednej z kilku różnych metod amortyzacji tego pojazdu w czasie. Jeśli jednak wartość jest równa lub niższa, możliwe jest ujęcie wydatku związanego z wykupem samochodu bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów lub zakwalifikowanie go do środków trwałych i dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.
Samochód wykupiony z leasingu o wartości powyżej 10 000 zł – metody amortyzacji
Samochód wykupiony z leasingu o wartości początkowej przekraczającej 10 000 zł, należy zaliczyć do majątku trwałego firmy. Stosuje się zasady amortyzacji środków trwałych zgodnie z art. 22h–22i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po nabyciu samochodu leasingowanego w przypadku zaliczenia go do majątku trwałego firmy, podatnik ma obowiązek ustalić jego wartość początkową, na której podstawie będą dokonywane odpisy amortyzacyjne. Zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest nią cena nabycia powiększona o koszty związane z nabyciem pojazdu do dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych, np. opłaty rejestracyjne.
Amortyzacja metodą liniową
Amortyzacja liniowa – najczęstsza metoda amortyzacji – jest dość powolna, a wydatek przez długi czas jest przenoszony w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się przy zastosowaniu stawek określonych w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (opublikowanych w załączniku nr 1 do ustawy o podatku dochodowym). Zgodnie z tym zapisem roczna stawka amortyzacyjna samochodów osobowych wynosi 20%.
Amortyzacja liniowa przyspieszona
Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa. Podatnicy jednak w niektórych przypadkach mogą skorzystać z przyspieszonej metody liniowej. W przypadku samochodów możliwe jest jej zastosowanie z uwagi na bardziej intensywne wykorzystywanie wykupionego pojazdu do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej. Współczynnikiem, który można zastosować do amortyzacji takiego pojazdu jest 1,4.
Przykład 1.
Firma ABC jest czynnym podatnikiem VAT i wykupiła samochód z leasingu za 1 500 zł netto. Od wydatków związanych z pojazdem podatnik będzie odliczał 100% podatku VAT. Z uwagi na fakt, że pojazd będzie wykorzystywany bardziej intensywnie, firma zdecydowała się zastosować podwyższony współczynnik amortyzacji liniowej 1,4. Czy jest to możliwe?
Co do zasady, aby możliwe było zastosowanie metody przyspieszonej amortyzacji, należy spełnić warunki określone w ustawie, tzn. pojazd powinien być wykorzystywany bardziej intensywnie do warunków przeciętnych. Jeżeli warunek ten został spełniony, możliwe jest zastosowanie podwyższonej stawki amortyzacji: 20% * 1,4 = 28%.
Amortyzacja liniowa indywidualna
Podatnik ma możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji dla pojazdów osobowych lub ciężarowych pod warunkiem, że były one:
- używane - jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik co najmniej przez okres 6 miesięcy lub
- ulepszone, a ulepszenie to stanowi min. 20% wartości początkowej pojazdu.
Wówczas amortyzacja takiego środka transportu nie może być krótsza niż 30 miesięcy (zatem maksymalna stawka amortyzacji może wynosić 40%).
Podatnicy wykupujący z leasingu pojazd ciężarowy, którego wartość przekracza 10 000 zł (netto – w przypadku czynnych podatników VAT, brutto – w przypadku podatników zwolnionych z VAT), mają możliwość zastosowania jednorazowej amortyzacji pojazdu oraz degresywnej metody amortyzacji. Obie te metody nie mają zastosowania w przypadku pojazdów osobowych.
Samochód wykupiony z leasingu o wartości poniżej 10 000 zł – amortyzacja
W przypadku środka trwałego o wartości poniżej 10 000 zł (netto w przypadku czynnych podatników VAT, brutto w przypadku podatników zwolnionych z VAT) podatnik ma możliwość zakwalifikowania wydatku bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów bez konieczności wprowadzania składnika do majątku trwałego. Należy tego dokonać na podstawie faktury zakupu w oparciu o wartość zamieszczoną na tej fakturze.
Przykład 2.
Pani Michalina jest czynnym podatnikiem VAT i wykupiła pojazd osobowy z leasingu operacyjnego, którego wartość wynosi 900 zł netto. Czy może ona zaliczyć wydatek bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów, czy konieczne jest wprowadzenie do ewidencji środków trwałych?
Z uwagi na niską wartość wykupionego z leasingu pojazdu, pani Michalina może ująć wydatek bezpośrednio w kosztach na podstawie otrzymanej faktury zakupu bez konieczności wprowadzania samochodu do majątku trwałego.
