Co do zasady każdy przedsiębiorca, który posiada w swojej firmie środki trwałe, ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są od wartości początkowej środka trwałego zgodnie z wybraną wcześniej metodą amortyzacji. Co w przypadku, gdy amortyzacja okaże się niewłaściwa? Czy możliwa jest zmiana metody amortyzacji?
Środki trwałe według ustawy o rachunkowości
Zgodnie z ustawą o rachunkowości za środki trwałe uznaje się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Zmiana metody amortyzacji a środki trwałe według ustawy o PIT
O środkach trwałych wspomina także ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda wspomniany akt prawny nie podaje ich jednoznacznej definicji. Ustawa o PIT wskazuje jednak, że środkami trwałymi są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia i środki transportu,
inne przedmioty,
o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1.
Zmiana metody amortyzacji - cechy środków trwałych
W związku z powyższym, środkiem trwałym jest składnik majątku o przewidywanym okresie użytkowania powyżej 1 roku, który:
stanowi własność lub współwłasność podatnika,
został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
jest kompletny i zdatny do użytku,
będzie wykorzystywany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub zostanie oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Amortyzacja środków trwałych
Amortyzacja środka trwałego polega na systematycznym odpisywaniu części jego wartości początkowej w koszty, w związku z jego zużyciem. Amortyzację można rozpocząć nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania. Zakończenie amortyzacji następuje natomiast nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia środka trwałego do likwidacji lub sprzedaży.
Zgodnie z przepisami istnieje kilka metod amortyzacji:
amortyzacja liniowa
amortyzacja degresywna
amortyzacja progresywna
amortyzacja jednorazowa
Wybór metody amortyzacji środka trwałego powinien być dokładnie przemyślany.
Zmiana metody amortyzacji
Raz wybrana metoda amortyzacji nie może ulec zmianie. Przy czym poprzez wybór metody amortyzacji uznaje się dokonanie pierwszego odpisu amortyzującego z zastosowaniem danej stawki.
Zmiana metody amortyzacji nie może zostać dokonana również wtedy, gdy przedsiębiorca przez nieuwagę rozpoczął amortyzację środka trwałego z inną stawką niż wcześniej planował. Dokonanie pierwszego odpisu amortyzującego jest bowiem równoznaczne z podjęciem ostatecznej decyzji o metodzie amortyzacji, a jak już zostało wcześniej wspomniane, decyzji tej zmienić nie można.
Zmiana metody amortyzacji a stanowisko organów podatkowych
Przedstawione wyżej stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem organów podatkowych. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29 grudnia 2011 r. nr IBPBI/1/423-48/11/ZK. Interpretacja indywidualna dotyczyła sprawy spółki, która wskutek błędu księgowego rozpoczęła amortyzację środka trwałego metodą liniową, mimo iż zgodnie z podniesioną uchwałą spółki zadecydowała skorzystać z indywidualnej stawki amortyzacyjnej, która znacznie skróciłaby okres amortyzacji.
“(...) podatnik dokonuje wyboru okresu przez jaki będzie amortyzował dany środek trwały. Wyboru tego, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, dla poszczególnych środków trwałych, dokonuje się przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Jednocześnie podatnik ma obowiązek stosować wybraną metodę do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. (...) skoro Spółka rozpoczęła amortyzację wskazanego we wniosku środka trwałego z zastosowaniem jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i-16k ww. ustawy, to wybraną metodę winna stosować do pełnego zamortyzowania tego środka trwałego. (...) Wskazane we wniosku okoliczności wynikające z błędu pracownika nie mogą modyfikować zasad wynikających z przepisów prawa, zaś ich konsekwencje zobowiązany jest ponieść sam podatnik”.
