Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe toczące się w przypadku konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), którzy stali się niewypłacalni. Poprzez „niewypłacalność” należy rozumieć sytuację, w której osoba taka nie jest w stanie wykonać wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Upadłość konsumencka - funkcje
Oddłużeniową – stanowi pewną formę oddłużenia niewypłacalnego konsumenta, tzn. umożliwia zwolnienie z długów takiej osoby. Cała istota tej procedury skupia się na umorzeniu zobowiązań, które nie zostały spełnione w prowadzonym postępowaniu upadłościowym. Częstą praktyką jest w takim przypadku sporządzenie tzw. planu spłaty zadłużenia. Warunkiem takiego „przywileju” dłużnika jest jego uczciwe postępowanie (np. nie może ukrywać swojego majątku) w całym procesie, jak i przed nim, tzn. musi postępować uczciwie i zgodnie z prawem. Niedopuszczalne jest, aby taki dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności, umyślnie działając z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli lub też poprzez swoje rażące niedbalstwo.
Windykacyjną – stanowi możliwość odzyskania należności przez wierzycieli od niewypłacalnego dłużnika. Istotą takiego rozwiązania jest zaspokojenie wszystkich wierzycieli w jednym postępowaniu. Wiadomym jest, że podczas prowadzonego postępowania upadłościowego, majątek dłużnika ulegnie sprzedaży (w całości lub w części) i tak uzyskane środki będą przekazywane na zaspokojenie wierzycieli, którzy uprzednio zgłosili fakt istnienia swojej wierzytelności odpowiedniemu organowi (w tym przypadku będzie to sędzia-komisarz). Likwidację majątku takiego niewypłacalnego dłużnika przeprowadza syndyk, którego wyznacza sąd. Syndyk w ramach swoich czynności dokonuje:
Spisu całego majątku dłużnika,
Sprawdzenia prawdziwości zgłoszonych roszczeń przez wierzycieli,
Sprzedaży majątku dłużnika,
Przekazania poszczególnym wierzycielom spieniężonych środków ze sprzedaży majątku ich dłużnika.
Upadłość konsumencka - wszczęcie postępowania
Do wszczęcia postępowania upadłościowego niezbędne jest złożenie odpowiedniego wniosku. Z takim wnioskiem może wystąpić tylko i wyłącznie konsument. Wierzyciel nie ma takiego prawa, mimo że posiada wierzytelność względem takiego dłużnika. Wyjątkiem jest sąd, który może wszcząć postępowanie z urzędu. Generalnie osoba składająca wniosek musi być:
Osobą fizyczną, która nie prowadzi działalności gospodarczej,
Osobą fizyczną, która przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru upłynął rok.
Upadłość konsumencka - warunki zgłoszenia
Zgłoszenie takie należy złożyć do sądu w formie wniosku, który obligatoryjnie musi spełniać poniższe warunki:
indywidualne oznaczenie konsumenta – imię, nazwisko, PESEL oraz dokładny adres zamieszkania;
aktualny i szczegółowy wykaz całego majątku wraz z szacunkową wyceną jego składników, a także wskazanie dokładnego miejsca położenia majątku;
szczegółowe wymienienie wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności;
listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia;
wskazanie oraz uprawdopodobnienie okoliczności, które uzasadniają wniosek;
pisemne oświadczenie konsumenta, że nie zachodzą negatywne przesłanki, że zostanie ogłoszona upadłość konsumencka.
