Polskie prawo spadkowe przewiduje dwie możliwości dziedziczenia. Pierwszą stanowi dziedziczenie wprost, którego istota polega na tym, że spadkobierca dziedziczy wszystkie pasywa i aktywa wchodzące w skład spadku. Innymi słowy osoba taka ponosi pełną odpowiedzialność za długi swojego spadkodawcy i tym samym musi się liczyć z tym, że wierzyciel zmarłego może żądać od niej spłaty całości zadłużenia. Drugą możliwością dziedziczenia jest dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. W tym przypadku spadkobierca nie ponosi ryzyka spłaty długów po swoim spadkodawcy w całości, a jedynie odpowiedzialność ta jest ograniczona do wysokości wartości majątku otrzymanego spadku. Jest to niewątpliwie korzystniejsze rozwiązanie, gdyż wierzyciel może żądać spłaty swojego roszczenia jedynie do wysokości majątku spadkowego, a tym samym spadkodawca nie musi pokrywać zadłużenia z osobistego majątku. Czy wiesz, jak uniknąć długów spadkowych po zmarłym bliskim? Wyjaśniamy!
Sposoby dziedziczenia majątku
W ówczesnym systemie prawnym główną zasadą było dziedziczenie spadku wprost. To znaczy, że jeżeli spadkobierca po otrzymaniu spadku w ciągu 6 miesięcy nie podjął stosownych czynności (nie odrzucił spadku), ponosił pełną odpowiedzialność za długi swojego spadkodawcy. Zasadniczą zmianę w tym zakresie wprowadziła nowelizacja kodeksu cywilnego, zmieniająca sposób dziedziczenia. Obecnie główną zasadę stanowi dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza, a więc z ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe. W takim przypadku spadkobierca będzie miał obowiązek na podstawie wzoru sporządzić spis wszystkich długów oraz aktywów spadku: nieruchomości, pieniądze, cenne przedmioty. Taki wykaz można złożyć przed notariuszem bądź we właściwym sądzie ze względu na położenie spadku.
Jak uniknąć długów spadkowych po zmarłym bliskim?
W przypadku, gdy długów jest bardzo dużo i nie ma realnych szans na to, że uda się po ich spłacie coś zyskać z tej masy, najkorzystniej będzie odrzucić spadek. Odrzucenie spadku spowoduje, że spadkobierca zostanie wyłączony z kręgu osób dziedziczących i w efekcie będzie traktowany tak, jak gdyby nie dożył do otwarcia spadku. Spadek w takim przypadku przechodzi na innych spadkobierców. Odrzucenia spadku dokonuje się przed sądem lub przed notariuszem w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia wiadomości o fakcie dziedziczenia. Oczywiście należy pamiętać, że jeżeli zdecydujemy się odrzucić spadek, dziedziczenie majątku po zmarłym przejdzie na naszych bliskich, jednakże oni również mogą odrzucić spadek.
Kolejnym rozwiązaniem jest zrzeczenie się dziedziczenia. Takiego zrzeczenia należy dokonać przed sądem lub przed notariuszem, ale jeszcze za życia spadkodawcy. Jest to korzystne rozwiązanie w przypadku, gdy mamy wiedzę, że nasz przyszły spadkodawca, po którym będziemy ustawowo powołani do dziedziczenia, jest zadłużony na kwotę przewyższającą jego cały majątek. Zrzeczenie się dziedziczenia musi obligatoryjnie zostać dokonane w formie aktu notarialnego. Jest to umowa spadkodawcy z przyszłym spadkobiercą. Co ważne, skutki zrzeczenia się dziedziczenia przechodzą również na zstępnych spadkobiercy, tzn. jego dzieci i wnuki.
Podsumowując, ustawodawca wskazuje nam, jak uniknąć długów spadkowych po zmarłym bliskich - mamy trzy możliwości. Pierwszą stanowi przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, drugą jest odrzucenie spadku, a trzecią jest zrzeczenie się dziedziczenia.
Mateusz Jakóbiak, vindicat.pl
