Jakie wyróżniamy uprawnienia pracownicze na przełomie roku?

Artykuł wskaże, jakie uprawnienia pracownicze są zależne od roku kalendarzowego, czyli od pierwszego do ostatniego dnia. Poza ich wymienieniem wskazane zostanie także, jak się one kształtują i czy jest to dla pracownika korzystne, czy też nie. Elementem opracowania będą także przykłady, które pozwolą na lepsze zrozumienie tematu i przełożenie tych przykładów na sytuacje, które mogą się zdarzyć w rzeczywistości. Jakie wymieniamy najważniejsze uprawnienia pracownicze na przełomie roku?

Jakie uprawnienia są zależne od lat kalendarzowych?

Od lat kalendarzowych uzależnione są następujące uprawnienia pracowników:

• urlopy wypoczynkowe, zgodnie z art. 152 § 1 Kodeksu pracy – prawo do corocznego urlopu;
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby pracownika lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 kp prawo do wynagrodzenia przysługuje w odniesieniu do roku kalendarzowego;
• wynagrodzenia minimalnego, które może być zaoferowane pracownikowi, zgodnie z art. 10 § 2 kp.

Te uprawnienia, zgodnie z samym brzmieniem powołanych powyżej przepisów, są zależne od lat kalendarzowych.

W dalszej części artykułu zostanie wskazane, w jaki sposób są zależne i czy np., korzystając z nich na przełomie lat, można de facto przedłużyć sobie okres urlopu wypoczynkowego lub wynagrodzenia chorobowego.

Urlopy wypoczynkowe

Pracownikowi przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego. Jest to urlop coroczny, nieprzerwany i płatny.

Co do zasady roczny wymiar urlopu to:

• 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
• 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Na okres zatrudnienia wpływa nie tylko sam okres rzeczywistego świadczenia pracy, ale także czas pobierania nauki, uzależniony od jej rodzaju:

1. zasadnicza lub równorzędna innej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
2. średnia szkoła zawodowa – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
3. średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
4. średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata;
5. szkoła policealna – 6 lat;
6. szkoła wyższa – 8 lat.

Przykład 1.

Pani Kinga ukończyła studia wyższe na kierunku informatyka. Przez 6 miesięcy pracowała w kawiarni, na stanowisku baristki. Następnie, przez rok była zatrudniona na stanowisku młodszego programisty w firmie PROGRAMUJ Sp. z o.o. Wymiar jej urlopu wynosi 20 dni, gdyż łącznie jej okres zatrudnienia to 9 lat i 6 miesięcy – 8 lat w związku z ukończeniem studiów i następnie 1,5 roku zatrudnienia. Po kolejnych przepracowanych 6 miesiącach uzyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.

Jako że prawo do urlopu dotyczy całego roku kalendarzowego, jest możliwe skorzystanie z urlopu w okresie zimowym.

Można wykorzystać 26 dni pod koniec roku i następnie 26 dni na początku kolejnego roku, tym samym korzystając, nieprzerwanie, z ponad 50 dni urlopu wypoczynkowego, biorąc pod uwagę okres świąteczny i uzyskać za ten czas wynagrodzenie.

Oczywiście pytanie, czy pracodawca wyraziłby zgodę na taki czas i okres urlopu, wiedząc, że grudzień to zazwyczaj gorący okres w wielu przedsiębiorstwach.

Przykład 2.

Pan Kajetan wziął urlop od 7 grudnia 2021 roku do 26 stycznia 2022 roku. W ten sposób wykorzysta przysługujący mu urlop za rok 2021 i 2022, nie będzie go w pracy niemal 2 miesiące, a zachowa prawo do 100% przysługującego mu wynagrodzenia. Oczywiście w ten sposób nie będzie miał już urlopu w tradycyjnym okresie wakacyjnym.

Prawo do urlopu a podjęcie pierwszej pracy

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Dotyczy to osób, które na podstawie umowy o pracę podejmują po raz pierwszy zatrudnienie. Takie osoby mają prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego w roku Z każdym miesiącem nabywa 1/12 z 20 dni urlopu.

Przykład 3.

Pan Krzysztof podjął swoją pierwszą pracę na stanowisku magazyniera w sklepie wielobranżowym. Nie korzystał z urlopu. Po 4 miesiącach zatrudnienia nabył 5 dni urlopu wypoczynkowego, z których będzie mógł skorzystać na swój wniosek, w terminie zaakceptowanym przez pracodawcę.

Niezdolność do pracy, wynagrodzenie chorobowe

Zgodnie z przepisami kp pracownikowi w okresie choroby przysługuje:

1. wynagrodzenie chorobowe, które wypłaca pracodawca, przez łączny okres:

• 33 dni w roku kalendarzowym, w przypadku pracowników do 50 roku życia,

• 14 dni w roku kalendarzowym, w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 rok życia;

2. zasiłek chorobowy, który wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po upływie odpowiednio 33 lub 14 dni zwolnienia lekarskiego.

Niezdolność do pracy z uwagi na chorobę lub izolację w związku z chorobą zakaźną przysługuje w sytuacji, gdy ten fakt jest potwierdzony zwolnieniem lekarskim.

Pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe, które wynosi 80% wynagrodzenia pracownika, lub 100%, jeżeli:

• choroba przypada w okresie ciąży;
• choroba jest wywołana wypadkiem przy pracy lub w drodze do pracy;
• choroba wystąpiła wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Nie jest ono jednak płatne przez cały czas choroby, a wyłącznie przez odpowiednio, 33 dni w roku kalendarzowym dla pracowników do 50 roku życia lub 14, dla tych, którzy ukończyli 50 lat.

Przykład 4.

Pani Maria, lat 33, ma problemy z gardłem i krtanią, często choruje. W styczniu 2021 roku przebywała na zwolnieniu chorobowym 5 dni, w lutym 4 dni, w marcu 10 dni, w kwietniu 7 dni, następnie we wrześniu 10 dni, październiku 9 dni, listopadzie 3 dni oraz w grudniu 5 dni. Wynagrodzenie chorobowe otrzyma od pracodawcy za styczeń, luty, marzec, kwiecień oraz za 7 dni września. Poza tym okresem otrzyma, za dni zwolnienia, zasiłek chorobowy z ZUS.

Jeżeli zaś pracownik rzadko choruje, ale choroba przypadnie na koniec roku kalendarzowego i będzie trwać dłużej i przejdzie na kolejny rok, to pracodawca może nieprzerwanie opłacać wynagrodzenie chorobowe przez 66 dni.

Przykład 5.

Pani Justyna, lat 38, rzadko choruje. 29 listopada 2021 roku, będąc w ciąży, zachorowała i otrzymała zwolnienie do końca grudnia. Za ten okres wynagrodzenie wypłacał jej pracodawca. 30 grudnia, zgodnie z zaleceniem lekarza, udała się na wizytę kontrolną, która wykazała, że nie doszła ona do pełni sił i pracodawca wypisał jej zwolnienie do końca stycznia 2022 roku. W ten sposób pracodawca będzie wypłacał jej 100% wynagrodzenia przez okres ponad 60 dni.

Uprawnienia pracownicze na przełomie roku – wynagrodzenie

Zgodne z kp każdemu należy się godziwe wynagrodzenie za wykonywaną pracę. Wynagrodzenie minimalne, rokrocznie, ustalane jest w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

Wskazywane jest tam minimalne wynagrodzenie miesięczne, jak również minimalna stawka za godzinę pracy.

Stąd też, w przypadku pracowników, którym wypłacane jest minimalne wynagrodzenie za wykonywaną przez nich pracę, w kolejnym roku będą otrzymywać „podwyżki” związane z podnoszeniem płacy minimalnej.