Czym jest rejestr dłużników niewypłacalnych, jak dokonuje się zmian w rejestrze oraz czy i jaki sposób pandemia wpływa na liczebność w rejestrze dłużników niewypłacalnych? Przyjrzymy się spisowi podmiotów, które zostały wskazane jako niewiarygodne w obrocie gospodarczym.
Rejestr dłużników niewypłacalnych jest częścią Krajowego Rejestru Sądowego. W rejestrze znajdują się informacje o wpisach do tego rejestru osób, które zostały pozbawione przez sąd upadłościowy prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu, w odniesieniu do osób wpisanych lub podlegających wpisowi w przypadku spółek handlowych, przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeń rejestru przedsiębiorców oraz rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Pandemia spowodowała, że wiele podmiotów musiało nie tylko zawiesić swoją działalność, ale także ją zamknąć, a niektórzy nawet ogłosić upadłość. Rejestr dłużników niewypłacalnych kojarzony jest z podmiotami, które mają problemy z realizowaniem zobowiązań, ale aby zostać do niego wpisanym konieczne jest spełnienie innych warunków.
Katalog podmiotów wpisywanych do rejestru dłużników niewypłacalnych
Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się z urzędu:
1) osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
1a) osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jeżeli ogłoszono ich upadłość;
2) wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony na podstawie art. 13 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;
3) dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym;
4) osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu;
5) dłużników, o których mowa w art. 1086 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego, których zaległości powstały za okres dłuższy niż 6 miesięcy.
W judykaturze zrodził się pogląd, że rejestr dłużników niewypłacalnych został powołany w interesie wierzycieli. Dokonanie bowiem wpisu do rejestru zdradza dłużników niewiarygodnych, niezasługujących na zaufanie w obrocie gospodarczym, co prowadzi do eliminowania ich z tego obrotu. Pogląd ten również wyraża przekonanie, że wpis do tak charakterystycznego rejestru jest korzystne dla sytuacji rynkowej, chociaż może w jakiś tam sposób utrudnić osobom „naznaczonym” wpisem do rejestru dłużników niewypłacalnych ponowne otworzenie działalności gospodarczej1.
Zmiany w rejestrze
Wpis do rejestru następuje z urzędu. Podobnie jest, jeżeli dojdzie do uchylenia lub zmiany postanowienia, na którego podstawie wpisy były dokonane, wówczas z urzędu dokonuje się wykreślenia. Wpisy z rejestru mogą również odbywać się na wniosek, gdy po dokonaniu wpisu zapadło orzeczenie sądowe lub decyzja administracyjna, z których wynika, że wpisana do tego rejestru należność nie istnieje albo wygasło zobowiązanie, z którego ona wynika.
Dodatkowo Sąd rejestrowy z urzędu dokonuje wykreślenia wpisów, gdy uchylono orzeczenie o ogłoszeniu upadłości, albo na wniosek osoby wpisanej do rejestru dłużników niewypłacalnych, gdy tytuł wykonawczy, który stanowił podstawę wpisu, został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony wykonalności.
W przypadku osoby fizycznej, sąd rejestrowy z urzędu dokonuje wykreślenia wpisu, której upadłość ogłoszono, jeżeli zobowiązania tej osoby zostały umorzone prawomocnym orzeczeniem sądu.
Automatyczne wykreślenie wpisu następuje, po upływie 7 lat od dnia dokonania wpisu. Wpisy osób, które zostały pozbawione przez sąd upadłościowy prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu, są automatycznie wykreślane po upływie 10 lat od ich dokonania, a jeżeli w orzeczeniu sądu upadłościowego został oznaczony krótszy termin zakazu, wykreślenie może nastąpić na wniosek dłużnika po upływie tego terminu.
Rejestr dłużników niewypłacalnych vs. COVID-19
Pojawiające się obecnie raporty GUS pokazują niewielki wzrost postępowań upadłościowych. Można bowiem zauważyć, że w II kw. 2020 r. odnotowano większą liczbę postępowań niż w 2019 r. Niemniej jednak wzrost ten można bardziej wiązać ze zmianą prawa upadłościowego, jaka nastąpiła w marcu 2020 r. niż z wszechobecną pandemią. Istota trudności związanych z Covid-19 a także pomoc rządowa (Tarcze Antykryzysowe), wpływają na odroczenie decyzji o składaniu wniosków o ogłoszenie upadłości.
Sam wniosek o upadłość nie wiąże się od razu z wpisem od rejestru dłużników niewypłacalnych, konieczne jest, bowiem ogłoszenie upadłości. W przypadku prowadzonej egzekucji musi również zapaść postanowienie o umorzeniu egzekucji z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.
Podstawa prawna:
-
Postanowienie SN z 19 lutego 2003 r. (V CK 7/2003, LexisNexis nr 362955, OSNC 2004, nr 4, poz. 67).
-
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, Dz.U.2019.1500.
-
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach, Dz.U.2014.1667.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
