W sytuacji, gdy influencer prowadzi działalność gospodarczą, pojawia się pytanie o zakres wydatków, które mogą zostać potraktowane jako koszty podatkowe. Interesującym przypadkiem jest wydatek na zakup kosmetyków przez influencera, które mogą zaspokajać również cele osobiste.
Zakup kosmetyków przez influencera jako wydatek na reprezentację
Każdy wydatek – a więc również i analizowany przez nas wydatek na zakup kosmetyków – należy analizować przez pryzmat reguły określonej w art. 22 ust. 1 ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. ustawy.
W świetle powyższego można znaleźć uzasadnienie dla twierdzenia, że dla influencera zakup kosmetyków jest wydatkiem celowym, tzn. pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Poniesienie wydatku musi zatem być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą ukierunkowaną na uzyskanie przychodów. Wydatek powinien, przynajmniej potencjalnie, wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności oraz charakteryzować się ekonomiczną racjonalnością.
Przy czym jednym z warunków uznania wydatku za koszt podatkowy jest, aby wydatek nie znajdował się w katalogu kosztów określonym w art. 23 ust. 1 ustawy PIT. W tym zakresie wskażmy zatem na pkt 23 tego przepisu, gdzie podano, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Rozważenia w pierwszej kolejności wymaga, czy zakup kosmetyków przez influencera może wypełniać dyspozycję tego przepisu.
Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami. Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy rozpatrywać zasadność ich poniesienia przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie wizerunku podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny.
Zakup kosmetyków przez influencera a wydatki na potrzeby osobiste
Drugą istotną kwestią, którą należy się zająć, jest odróżnienie wydatków firmowych (czyli poniesionych w celu choćby potencjalnego uzyskania przychodu) od wydatków o stricte osobistym charakterze. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wydatki na zakup kosmetyków dotyczą funkcjonowania osoby w życiu społecznym. Niezależnie bowiem od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, każda osoba musi nabywać dostosowane do własnych wymagań odzież, obuwie oraz kosmetyki i używać ich. Z tej też przyczyny zakupy tych rzeczy stanowią spełnienie zwykłych, normalnych potrzeb danej osoby fizycznej. W konsekwencji sama dbałość o wizerunek zewnętrzny dzięki używanym kosmetykom do makijażu nie może stanowić przesłanki pozwalającej uznać przedmiotowe wydatki za koszty uzyskania przychodu. Przy czym organy podatkowe dopuszczają w tym zakresie pewne odstępstwa.
Otóż w interpretacji Dyrektora KIS z 7 sierpnia 2019 roku (nr 0115-KDIT3.4011.214.2019.2.DR), wynika, że wyjątki mogą wynikać z nałożonego na prowadzącego działalność gospodarczą prawnego obowiązku.
W powyższej interpretacji organ podatkowy dopuścił możliwość uznania za koszt wydatków na zabiegi kosmetyczne, ale tylko w zakresie, w jakim podatniczka (prezenterka telewizyjna) była zobligowana umową do prezentowania ich efektów na antenie w czasie programu telewizyjnego o modzie i urodzie. Organ podatkowy uznał, że skoro podatniczka jest „odgórnie” zobowiązana do poddawania się zabiegom kosmetycznym, to jest to niezbędne do prowadzenia działalności.
Bardziej liberalny w powyższym zakresie był natomiast Szef KAS, dokonując z urzędu zmiany interpretacji z 27 września 2018 roku (nr 0115-KDIT3.4011.396.2018.1.MPŁ). W piśmie z 9 marca 2023 roku (DOP3.8222.833.2020.HTCE) odnosił się do przypadku modelki prowadzącej działalność gospodarczą i wskazał, że w profesji modelki pielęgnacja jej wizerunku zewnętrznego jest nie tylko istotna, lecz także niezbędna jako ściśle związana z charakterem działalności gospodarczej. Tym samym odzież, obuwie oraz kosmetyki, choć nie utraciły charakteru osobistego, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.
W rezultacie poniesienie wydatków na zakup obuwia, odzieży oraz kosmetyków konieczne jest dla właściwego przygotowania do udziału w zdjęciach do filmów oraz sesjach fotograficznych, a zakupiona odzież, obuwie i kosmetyki do charakteryzacji są niezbędne do prowadzenia działalności z zakresu modelingu. Wydatki te mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w zakresie, w jakim racjonalnie jest to uzasadnione rozmiarem tej działalności, pod warunkiem że nie mają wyłącznie osobistego charakteru i zostaną właściwie udokumentowane.
Zakup kosmetyków przez influencera - problematyczna kwestia udokumentowania wydatku
Biorąc powyższe pod uwagę, można zatem wskazać, że influencer, który w zakresie swojej działalności prezentuje efekty działania danego kosmetyku (za co otrzymuje wynagrodzenie), może taki wydatek zaliczyć do kosztów podatkowych. Podobnie też influencer działający w branży modelingu może uznać wydatek na zakup kosmetyków za koszt podatkowy. Natomiast problematyczna jest kwestia właściwego udokumentowania wydatku. Jest to o tyle istotne, że pozwala na odróżnienie wydatków firmowych od wydatków osobistych.
Jak czytamy w przywołanych interpretacjach, wydatki mogą stanowić koszt wyłącznie pod warunkiem ich należytego udokumentowania. Ciężar dowodu spoczywa na podatniku. Przy czym posiadane dowody nie mogą się ograniczać do faktur (rachunków) stwierdzających wysokość poniesionych wydatków, lecz powinny to być dowody umożliwiające w sposób bezsporny ustalenie związku przyczynowego poniesionych wydatków z przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej, a ponadto potwierdzającymi racjonalność poniesionych wydatków.
W ww. interpretacji nr 0115-KDIT3.4011.214.2019.2.DR podano, że wydatki będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów wyłącznie w przypadku, w którym nie będą miały charakteru osobistego (tj. wydatki poniesione na zabiegi kosmetyczne będą związane jedynie z prowadzoną działalnością gospodarczą, tzn. konieczność ich przeprowadzenia będzie wynikała wprost z potrzeb związanych z realizacją programu), wydatki osobiste nie mają bowiem na celu uzyskania przychodu z działalności gospodarczej czy też zachowania lub zabezpieczenia tego źródła przychodu. W konsekwencji wydatki ponoszone w celach prywatnych (osobistych) nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.
Istota problemu polega jednak na tym, że organ podatkowy nie podał żadnych wskazówek co do sposobu dokumentowania wydatku z zachowaniem kryterium rozróżnienia pomiędzy wydatkiem firmowym a prywatnym. Nie jest do końca jasne, w jaki sposób (i jakimi dokumentami) influencer miałby w sposób rzetelny i wiarygodny wykazać, że zakupione kosmetyki służą stricte potrzebom firmowym.
Biorąc pod uwagę przedstawioną analizę w zakresie zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na zakup kosmetyków, należy mieć na względzie kwestię wykluczenia z kosztów wydatków na reprezentację oraz wydatków o stricte osobistym charakterze. Ciężarem dowodowym obciążono podatników, co powoduje, że influencerzy mogą mieć problem z właściwym udokumentowaniem wydatku stanowiącego koszt podatkowy.
