Odsetki od spóźnionych zapłat zobowiązań podatkowych i składkowych to niechętnie płacone przez przedsiębiorców zlecenia. Zanim płatnik składek przystąpi do zapłaty składek ZUS z odsetkami (jeżeli wystąpią), musi w pierwszej kolejności je obliczyć. Warto przeanalizować też przypadki, w których nie będzie on zobligowany do zapłaty odsetek. Należy pamiętać, że zaległości z tytułu składek ZUS mogą zostać umorzone w określonych sytuacjach. Dowiedz się więcej, w poniższym artykule.
Zaległości z tytułu składek ZUS
Zaległości z tytułu składek ZUS to niezapłacone w terminie składki ZUS. W aktualnym stanie prawnym płatnicy składek zobowiązani do zapłaty składek ZUS dokonują przelewu jednej łącznej kwoty na indywidualne, specjalnie przypisane do płatnika konto.
Jedna łączna kwota należnych składek ZUS do zapłaty wynika ze złożonej deklaracji ZUS.
W tej jednej kwocie zawierają się najczęściej składki na:
- ubezpieczenia społeczne,
- ubezpieczenie zdrowotne,
- fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.
ZUS po otrzymaniu wpłaty dokonuje jej podziału właśnie na wyżej wymienione rodzaje ubezpieczeń i funduszy.
Aktualne terminy płatności składek ZUS
Zaległości w składkach ZUS powstają z tytułu nieopłacenia w terminie składek ZUS.
Terminy płatności składek ZUS zależą od rodzaju płatnika zobowiązanego do przekazania tych składek.
W aktualnym stanie prawnym terminy płatności składek ZUS są następujące:
- do 5. – tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, za który składki ZUS są rozliczone – dotyczy jednostek i zakładów budżetowych;
- do 15. – tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, za który składki ZUS są rozliczone – dotyczy osób prawnych, np. przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, spółki akcyjne, z o.o., stowarzyszenia, fundacje, inne;
- do 20. – tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, za który składki ZUS są rozliczone – dotyczy pozostałych płatników składek takich jak osoby fizyczne prowadzące działalność, wspólników spółek będących osobami fizycznymi podlegających ubezpieczeniom społecznym, zdrowotnemu.
Jeżeli płatnik składek w ogóle nie opłaci składek ZUS lub dokona zapłaty w zbyt niskiej kwocie, ZUS może na drodze decyzji administracyjnej doliczyć dodatkową opłatę sankcyjną nie większą niż 100% niezapłaconych składek ZUS. Płatnik składek ma natomiast prawo do odwołania się od otrzymanej od ZUS-u w tej sprawie decyzji.
W takim wypadku odsetki od zaległości za zwłokę w zapłacie składek ZUS liczone są od dnia następnego po przesuniętym terminie płatności.
Jak już wyżej wspomniano, upłynięcie ww. terminów oznacza powstanie zaległości w składkach ZUS. Co oznacza w praktyce powstanie zaległości ZUS?
Powstanie zaległości z tytułu składek ZUS – czy i kiedy wystąpią odsetki
Jeżeli płatnik składek ureguluje składki ZUS po terminie, wówczas może spotkać się z naliczeniem i pobraniem (z dokonanej wpłaty) odsetek za zwłokę w zapłacie.
Należy pamiętać, że choć odsetki od zaległości w ZUS nalicza się podobnie jak odsetki od zaległości podatkowych, to istnieją pewne różnice przy obowiązku naliczeń tych odsetek.
Zgodnie z art. 23 Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (zwanej dalej ustawą OP) z wyłączeniem art. 56a.
W art. 53 ustawy OP określono podstawowe zasady obliczania odsetek za zwłokę, tj.:
- odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe (składkowe ZUS);
- odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku (składek ZUS) na rachunek organu podatkowego;
- w przypadkach uprzednio dokonanego przez organ podatkowy zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych oraz odsetek za zwłokę albo bieżących zobowiązań podatkowych (wraz z oprocentowaniem) nadpłaty lub zwrotu podatku (składek ZUS) wykazanego nienależnie lub w wysokości większej od należnej, ujętego w deklaracji lub we wniosku o zwrot podatku – odsetki za zwłokę naliczane są odpowiednio od dnia zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku (składek ZUS), zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych;
- w przypadkach zwrotu wynagrodzenia płatników (składek ZUS) lub inkasentów pobranego nienależnie lub w wysokości większej od należnej – odsetki za zwłokę naliczane są od dnia pobrania wynagrodzenia.
- ubezpieczenia społecznego,
- ubezpieczenia zdrowotnego,
- funduszu pracy.
Tych zasad nie stosuje się jednak do zaległości z tytułu wpłat na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Jest jeszcze jedna bardzo ważna kwestia.
Co ponadto?
- wysłanie przez ZUS zawiadomienia o nieprawidłowym saldzie ZUS,
- zastosowanie się do rozstrzygnięcia w indywidualnej sprawie płatnika składek,
- zastosowanie się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej (także w przypadku gdy ta po chwili uległa zmianie).
Obliczenie składek ZUS od zaległości w składkach ZUS
Odsetki za zwłokę od zapłaconych po terminie składek ZUS oblicza się według następującego wzoru.
Odsetki od zaległości ZUS | = | Należne składki ZUS × liczba dni spóźnienia z zapłatą × stopa procentowa |
365 × 100 |
Aby obliczyć odsetki od zapłaty zaległych składek ZUS, należy w pierwszej kolejności ustalić:
- kwotę należnych, niezapłaconych składek z podziałem na fundusz, czyli np. zaległe składki ZUS społeczne za okres 05/2024 roku;
- termin zapłaty zaległych składek ZUS;
- liczbę dni zwłoki, a więc policzyć liczbę dni od dnia następnego po upływie terminu płatności do dnia zapłaty zaległych składek ZUS;
- stopę procentową przypadającą na poszczególne okresy (rozliczeniowe) spóźnień z opłaceniem składek ZUS.
Przykład 1.
25 listopada 2024 roku stan niezapłaconych składek ZUS osoby fizycznej prowadzącej działalność wynosił 4500 zł. Termin płatności tych składek upłynął 20 września 2024 roku. Płatnik 30 listopada 2024 roku uregulował pełną zaległość wraz z odsetkami.
Odsetki ustalił w poniższy sposób:(4500 zł × 71 dni × 14,50%) / (365 × 100) = 127 zł. Płatnik składek naliczył ww. kwotę odsetek za okres od 21 września do 30 listopada 2024 roku. Pełna kwota do zapłaty (składki ZUS + odsetki), jaką uregulował 30 listopada 2024 roku płatnik składek, wyniosła 4627 zł.
Począwszy od 5 października 2023 roku, stopa procentowa dla odsetek od zaległości podatkowych i w składkach ZUS wynosi 14,50% w skali roku. Do tej pory nie uległa ona zmianie.
W przypadku naliczania odsetek od zapłaconych zaległości składkowych ZUS nie obowiązuje zasada obniżania tych odsetek w niektórych sytuacjach (obniżone odsetki w konkretnych okolicznościach obowiązują w odniesieniu do zapłaty zaległości podatkowych).
Natomiast, gdy płatnik składek ureguluje zbyt niską kwotę składek ZUS, wtedy ZUS ustali należność główną i ewentualne odsetki proporcjonalnie do kwoty należnej, nierozliczonej jeszcze do zapłaty.
Co, gdy to ZUS przyczynił się do spóźnionej zapłaty składek ZUS?
Jednakże ZUS w takiej sytuacji wyśle do płatnika zawiadomienie o wartości należnego zobowiązania w składkach ZUS bez naliczonych odsetek. Jeżeli po otrzymaniu zawiadomienia płatnik składek nie uiści powyższego zobowiązania, wtedy ZUS naliczy odsetki za zwłokę od dnia wymagalności składek ZUS do dnia ich faktycznego uregulowania.
