Przedsiębiorca, który z jakichś powodów (w większości przypadków główną przyczyną jest utrata płynności finansowej) zamierza zlikwidować swoją działalność gospodarczą, nie musi tego robić. Przepisy pozwalają bowiem na zawieszenie działalności gospodarczej, a tym samym zmniejszenie obowiązków oraz zaprzestanie płatności zobowiązań podatkowych przy jednoczesnym formalnym istnieniu przedsiębiorstwa. Należy pamiętać, że zawiesić działalność gospodarczą może tylko ten przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników.
Jak zawiesić działalność gospodarczą?
W celu zawieszenia działalności gospodarczej konieczne jest złożenie wniosku CEIDG-1. Wniosek CEIDG-1 o zawieszenie działalności gospodarczej można złożyć w następujący sposób:
on-line – używając podpisu elektronicznego, sprawdzanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP, podpisu osobistego bądź w inny sposób akceptowany przez system CEIDG, umożliwiający identyfikację osoby składającej wniosek i czas jego złożenia;
w urzędzie gminy lub miasta – osobiście lub listem poleconym, w przypadku wysłania wniosku listem poleconym powinien on zawierać własnoręczny podpis wnioskodawcy, potwierdzony przez notariusza.
Okres zawieszenia działalności gospodarczej
Przedsiębiorca sam decyduje, na jaki okres chce zawiesić działalność gospodarczą, pamiętając o tym, że od 30 kwietnia 2018 r. w związku z wejściem w życie ustawy - Prawo przedsiębiorców, zawieszenie działalności może nastąpić na czas nieokreślony lub określony, ale nie krótszy niż 30 dni. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w danym wniosku lub do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej. Natomiast w przepisach nie ma już ograniczenia dotyczącego możliwości zawieszenia działalności przed okresem złożenia wniosku o zawieszenie (za wyjątkiem przedsiębiorców wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego).
Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w trakcie zawieszenia działalności
Przedsiębiorca w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej, zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców ma prawo do:
wykonywania wszelkich czynności, które pozwolą na zachowanie lub zabezpieczenie źródła dochodów;
przyjmowania należności;
zbywania własnych środków trwałych i wyposażenia;
osiągnięcia przychodów finansowych także z okresu sprzed zawieszenia prowadzonej działalności.
Obowiązki, które dotyczą przedsiębiorcy pomimo zawieszenia działalności gospodarczej to:
regulowanie zobowiązań, które powstały przed datą zawieszenia działalności;
uczestniczenie w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych, związanych z działalnością gospodarczą;
poddanie się kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą;
- wykonywania wszelkich obowiązków nakazanych przepisami prawa.
W okresie zawieszenia działalności gospodarczej, właściciel nie może wykonywać prac na zasadach pełnego funkcjonowania firmy oraz nie może osiągać bieżących przychodów z tej działalności.
Inaczej jest w sytuacji przyjmowania zaliczek, bowiem traktowane są one jako przedpłaty na poczet usług, które zostaną wykonane po wznowieniu działalności, a zatem można uznać, że są to czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.
Podczas zawieszonej działalności przedsiębiorca nadal ma prawo do sprzedaży środków trwałych. W przypadku gdy sprzedaż środka trwałego będzie skutkować powstaniem przychodu, zapłata z tego tytułu powinna zostać zaksięgowana po zakończeniu okresu zawieszenia prowadzonej działalności. Wyjątek stanowi zawieszenie działalności gospodarczej na przełomie roku np. 2020/2021, w tym przypadku dochód ze sprzedaży tego środka trwałego trzeba będzie wykazać w roku, w którym go osiągnięto.
Wydatki ponoszone przez przedsiębiorcę w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej, które mają na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródeł przychodów, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Do takich kosztów zaliczamy wydatki, do regulowania których przedsiębiorca zobowiązał się przed zawieszeniem działalności, należą do nich między innymi rachunki za telefon, czynsz za lokal czy stałe opłaty bankowe. Co do środków trwałych, które nie są używane w działalności na skutek jej zawieszenia, nie podlegają one amortyzacji. W momencie gdy dojdzie do wznowienia działalności, przedsiębiorca będzie mógł kontynuować odpisy amortyzacji, o ile dany środek trwały będzie nadal wykorzystywany w firmie.
Zawieszenie działalności gospodarczej a prowadzenie ewidencji księgowych
Zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia przedsiębiorcy z prowadzenia ewidencji księgowej w postaci KPiR lub ksiąg rachunkowych. Przedsiębiorca jest zobowiązany ewidencjować w tym okresie takie transakcje jak np. sprzedaż środka trwałego, opłaty za telefon i inne. Obowiązek ten dotyczy również podatników ryczałtowych prowadzących ewidencję przychodów.
Właściciel działalności gospodarczej nie ma obowiązku sporządzania spisu z natury na dzień zawieszenia działalności ani na dzień jej wznowienia. Jednak gdy zawieszenie działalności gospodarczej obejmuje koniec roku podatkowego - 31 grudnia oraz początek roku podatkowego - 1 stycznia, wówczas mimo zawieszenia przedsiębiorca jest zobligowany do sporządzenia remanentu.
Zawieszenie a zaliczka na podatek dochodowy
Właściciel działalności, który opłaca podatek liniowy bądź według skali podatkowej, jest zwolniony z wpłacania zaliczek na podatek dochodowy za okres zawieszenia działalności.
Analogicznie jest w przypadku zawieszenia spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej - wspólnicy również są zwolnieni z płacenia zaliczek. Jest tylko jeden warunek jaki muszą spełnić, by móc skorzystać z tego przywileju, mianowicie wspólnicy spółki muszą zgłosić fakt zawieszenia działalności do urzędu skarbowego. Zawiadomienie takie należy złożyć do 7 dni od dnia złożenia wniosku o zwieszenie prowadzonej działalności.
W momencie wznowienia działalności podatnicy są zobowiązani wpłacać zaliczki na takich samych zasadach, jak miało to miejsce przed zawieszeniem działalności.
Zeznanie roczne a zawieszenie działalności gospodarczej
Szczególną uwagę należy zwrócić na zeznanie roczne, mimo iż dana działalność jest zawieszona, nie zwalnia to podatnika z obowiązku złożenia zeznania za dany rok podatkowy. Żadne przepisy ustawy o PIT nie zwalniają z tego obowiązku.
Podatnicy zobowiązani są do złożenia zeznania o wysokości osiągniętych dochodów lub poniesionych strat do końca lutego (ryczałt) lub do 30 kwietnia (zasady ogólne, podatek liniowy) roku następującego po danym roku podatkowym. Fakt, że przedsiębiorca nie poniósł żadnych strat, ani nie uzyskał żadnych przychodów nie zwalnia go ze złożenia takiej deklaracji.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych a zawieszenie działalności gospodarczej
Osoby, które jako formę opodatkowania wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej są zwolnione z obliczania i wpłacania ryczałtu. Ponadto wspólnicy spółek jawnych również są zwolnieni z obowiązku obliczania i wpłacania ryczałtu za okres zawieszenia działalności.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych dotyczący okresu zawieszenia działalności w danym roku podatkowym, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić na rachunek urzędu skarbowego po wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w terminie:
do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej - w przypadku podatników rozliczających się miesięcznie;
do 20. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej - w przypadku podatników rozliczających się kwartalnie.
Jeśli wznowienie działalności nastąpi w grudniu, to ryczałt za okres zawieszenia działalności gospodarczej należy obliczyć i uregulować do końca lutego roku następnego. Taki sam obowiązek ciąży na ryczałtowcach, którzy rozliczają się kwartalnie.
W przypadku gdy wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje w roku następującym po roku podatkowym, w którym rozpoczęto zawieszenie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
przypadający za okres zawieszenia w roku podatkowym, w którym zawieszenie rozpoczęto, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić do końca lutego roku następnego;
przypadający za okres zawieszenia w roku podatkowym, w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić w terminie:
20. dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale, w którym doszło do wznowienia działalności,
28 lutego roku następnego - dotyczy to przypadków, gdy wznowienie działalności gospodarczej nastąpiło w ostatnim miesiącu bądź kwartale roku.
W przypadku gdy wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje w roku następującym dwa lata po roku podatkowym, w którym rozpoczęto zawieszenie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
przypadający za okres zawieszenia w roku podatkowym, w którym zawieszenie rozpoczęto, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić w terminie do 28 lutego roku następnego;
przypadający za okres zawieszenia w roku podatkowym następującym po roku, w którym zawieszenie rozpoczęto, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić w terminie do 28 lutego roku następnego;
przypadający za okres zawieszenia w roku podatkowym, w którym wznowiono wykonywanie działalności gospodarczej, podatnik jest obowiązany obliczyć i wpłacić w terminie:
20. dnia miesiąca następującego po miesiącu lub kwartale w którym doszło do wznowienia działalności,
28 lutego roku następnego - dotyczy to przypadków, gdy wznowienie działalności gospodarczej nastąpiło w ostatnim miesiącu bądź kwartale roku.
Karta podatkowa a zawieszenie działalności gospodarczej
Przedsiębiorca opodatkowany kartą podatkową może wybrać, czy zawiesza prowadzoną działalność, czy zgłasza przerwę w prowadzeniu działalności na podstawie przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
W przypadku zawieszenia działalności na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (za pomocą druku CEIDG-1) nie pobiera się podatku w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień zawieszenia.
Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku następuje w momencie zgłoszenia przerwy w prowadzeniu działalności na podstawie art. 34 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, trwającej (nieprzerwanie) co najmniej 10 dni. Kartowicze, którzy z tego prawa skorzystają, nie płacą podatku za cały okres przerwy w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy. Co do poinformowania urzędu skarbowego sprawa wygląda nieco inaczej niż w przypadku zawieszenia. Informację o przerwie przekazuje się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym jej zakończenie.
Jak widać prowadzenie własnego biznesu nie zawsze przynosi takie efekty, jakich spodziewał się przedsiębiorca. W takiej sytuacji warto skorzystać z udogodnień jakie dają nam przepisy podatkowe i zawiesić prowadzoną działalność. Jednak należy pamiętać, że zdarzenie to nakłada na podatników również szereg obowiązków, o których - mimo formalnego zawieszenia - nie mogą zapomnieć (remanent, zeznanie roczne).
