Nie zawsze otwarcie własnej działalności kończy się sukcesem, czasem sam pomysł przedsięwzięcia okazuje się nietrafiony, innym razem umiejętność pozyskiwania nowych klientów jest niewystarczająca, a jeszcze innym różne losowe zdarzenia zmuszają nas do zaprzestania jej prowadzenia. Rozwiązaniem przejściowych problemów może być zawieszenie firmy, na co decyduje się większość przedsiębiorców borykających się z brakiem płynności finansowej bądź niewystarczającą do wypracowania zysku liczbą zamówień czy zleceń. Jeżeli podczas zawieszenia nie uda się nam wypracować planu działania, który przyniesie oczekiwane efekty, konieczne może okazać się zlikwidowanie firmy. W artykule przedstawiamy, w jaki sposób przebiega likwidacja działalności podczas jej zawieszenia.
Na jaki okres możliwe jest zawieszenie działalności gospodarczej?
Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców zawieszenia działalności gospodarczej, można dokonać na czas określony lub nieokreślony – przy czym minimalny okres wstrzymania funkcjonowania firmy to 30 dni. W przypadku zawieszenia firmy na czas nieokreślony przedsiębiorca chcący powrócić do jej prowadzenia zobowiązany jest dokonać aktualizacji wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej poprzez złożenie wniosku CEIDG-1.
Z uwagi na brak górnego ograniczenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca, który nie zdecyduje się na wznowienie działania firmy, nie będzie automatycznie wykreślany z CEIDG. Wznowienie działalności będzie się odbywać automatycznie wyłącznie w sytuacji, gdy przedsiębiorca, zawieszając firmę, określi czas jej zawieszenia, w przeciwnym wypadku jedyną możliwością wznowienia prowadzenia działalności będzie aktualizacja wpisu w CEIDG.
Likwidacja działalności podczas jej zawieszenia - czy wznowienie działalności jest konieczne?
Zdarza się, że przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na czasowe zawieszenie funkcjonowania firmy, w pewnym momencie podejmują decyzję o jej likwidacji. Przyczyną mogą być m.in. inne zobowiązania zawodowe, np. podpisanie umowy o pracę czy też brak pomysłu na dalszy rozwój firmy albo chęć spróbowania swoich sił w innym sektorze.
Likwidacja działalności podczas jej zawieszenia a podatek dochodowy
Osoby rozliczające się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów w razie likwidacji działalności gospodarczej zobligowane są do sporządzenia spisu z natury dla celów PIT oraz wykazu składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej.
Spis z natury należy wykonać według analogicznych zasad, jak ten przygotowywany na dzień rozpoczęcia prowadzenia firmy oraz na koniec i początek każdego roku podatkowego.
Szczegółowe zasady sporządzenia wykazu składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej zawarte zostały w art. 24 ust. 3a ustawy o PIT. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych.
Wykazu nie należy przekazywać do organu podatkowego ani ujmować go w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, ma on jedynie pozostać w dokumentacji firmowej. Trzeba mieć na uwadze, że ewentualna sprzedaż składników majątku przedsiębiorstwa po dokonaniu likwidacji firmy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym z chwilą odpłatnego zbycia tych składników.
„Przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, prowadzonych samodzielnie”.
Art. 24 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
„Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a, jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wydatkami na nabycie zbywanych składników, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie”.
Wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej ma zatem na celu określenie dochodu, jaki należałoby wykazać w razie późniejszej sprzedaży tych składników majątku.
W spisie z natury dla celów PIT uwzględniamy towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady.
Spis z natury powinien zawierać następujące dane:
imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
datę sporządzenia spisu,
numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w § 27,
jednostkę miary,
ilość stwierdzoną w czasie spisu,
cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
łączną wartość spisu z natury,
klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”, podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
Na dokonanie wyceny składników objętych spisem z natury przedsiębiorca ma 14 dni od dnia zakończenia tego spisu. Sporządzony na dzień likwidacji działalności gospodarczej należy uwzględnić w PKPiR, ponieważ dokument ten ma istotny wpływ na wysokość podatku dochodowego z działalności.
Podatek VAT przy likwidacji firmy
Czynni podatnicy VAT, likwidując działalność gospodarczą, zobligowani są dodatkowo do sporządzenia spisu z natury dla celów VAT.
„(…) podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zwany dalej "spisem z natury". Podatnicy są obowiązani złożyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości towarów i o kwocie podatku należnego, nie później niż w dniu złożenia deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu albo wystąpienia przypadków, o których mowa w ust. 1 pkt 3”.
W spisie z natury dla celów VAT powinny znaleźć się wszystkie zakupy, takie jak:
towary handlowe i materiały,
wyposażenie i środki trwałe
przy nabyciu których przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Trzeba mieć na uwadze, że w spisie muszą być ujęte również te zakupy, w stosunku do których podatnik nie skorzystał z prawa do odliczenia podatku VAT.
Spis z natury sporządzony na potrzeby VAT należy wycenić zgodnie z następującymi zasadami:
towary handlowe i materiały – według cen zakupu;
wyposażenie i środki trwałe – według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu.
Celem sporządzenia spisu z natury dla celów VAT jest opodatkowanie majątku, który pozostaje w działalności na dzień jej likwidacji. Obowiązek podatkowy powstaje w dniu likwidacji firmy.
Wartość podatku VAT z tytułu pozostałego majątku firmowego wykazujemy w składanym pliku JPK_V7. Trzeba także pamiętać, że w przypadku likwidacji działalności gospodarczej należy przekazać do urzędu skarbowego dodatkową deklarację VAT-Z, która ma na celu wyrejestrowanie przedsiębiorcy z VAT. Termin na dostarczenie tej deklaracji do organu podatkowego to 7 dni od momentu likwidacji firmy.
Likwidacja działalności podczas jej zawieszenia a obowiązki wobec ZUS
Przedsiębiorca składający wniosek CEIDG-1, w którym deklaruje chęć likwidacji działalności gospodarczej, zostaje automatycznie wyrejestrowany jako płatnik składek na formularzu ZUS ZWPA.
W przypadku likwidacji działalności w okresie jej zawieszenia nie trzeba również dokonywać dodatkowego wyrejestrowania jako ubezpieczony, ponieważ w momencie zawieszenia firmy przedsiębiorca jest zobowiązany również do złożenia formularza ZUS ZWUA świadczącego o wyrejestrowaniu z ubezpieczeń (do 7 dni od daty wskazanej jako dzień zawieszenia firmy). Skutkiem zawieszenia firmy jest ustanie obowiązku ubezpieczeń przedsiębiorcy w ZUS-ie, począwszy od dnia zawieszenia działalności, aż do dnia poprzedzającego dzień jej wznowienia. W związku z tym na dzień likwidacji działalności gospodarczej przedsiębiorca nie jest zgłoszony do ubezpieczeń z tytułu prowadzenia firmy, a zatem nie ma również obowiązku się z nich wyrejestrować.
