Znak słowny czy znak słowno-graficzny? Ochrona znaku towarowego

Znak towarowy to każde oznaczenie w obrocie towarów, które odróżnia towary jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa lub po prostu odróżnia samych przedsiębiorców na rynku. Występują znaki towarowe graficzne, słowne lub słowno-graficzne. Nowe znaki towarowe powstają codziennie w związku z zakładaniem działalności gospodarczych. Znak towarowy ma za zadanie nie tylko odróżniać się od konkurencji, lecz także służyć promocji oraz zdobywaniu renomy. Coraz częściej znaki są modyfikowane, ulepszane, zmieniane na zupełnie nowe. Proces ten nosi nazwę rebrandingu. Znak towarowy jest więc bardzo istotnym składnikiem majątku przedsiębiorstwa, nie tylko ze względów marketingowych. Najważniejszym aspektem ochrony znaku towarowego jest fakt, że zapobiega wszelkim naruszeniom ze strony osób trzecich. Ochrona znaku towarowego jest udzielana przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Co do zasady udzielone prawo ochronne na znak towarowy w Polsce trwa 10 lat, a następnie po wniesieniu opłaty jest przedłużane. Co daje przedsiębiorcy ochrona znaku towarowego?

Dlaczego ochrona znaku towarowego jest ważna?

Ochrona znaku towarowego - nazwy czy logo - może zapewnić bezpieczeństwo ciągłości przedsiębiorstwa. Wypracowane standardy, jakość, renoma i tradycja wymagają pielęgnacji i poszanowania. Stabilna pozycja na rynku nie może być zagrożona przez inny podmiot, który w sposób oszukańczy mógłby przypisywać sobie prawo do dorobku innej firmy, np. sygnując swoją działalność taką samą nazwą.

Bardzo ważnym problemem, który warto poruszyć, jest popularna w ostatnim czasie akcja oszustów, którzy podają się za Urząd Patentowy w pismach wysłanych do przedsiębiorców. Wymagają oni uregulowania stosownej opłaty za ochronę niechronionego znaku towarowego. Podając absurdalne kwoty, wskazują swoje konta bankowe. Alarmuje o tym również sam Urząd Patentowy na swojej stronie internetowej.

Kolejną obawą przedsiębiorcy w razie braku ochrony jego znaku towarowego może być możliwość używania przez inny konkurencyjny podmiot tego znaku. Zdarzyć się może, że dojdzie do sytuacji, gdy podmiot niebędący faktycznym właścicielem znaku wniesie podanie i uzyska prawo ochronne do tego znaku w Urzędzie Patentowym i w związku z tym będzie mógł wyciągać prawne konsekwencje z korzystania z niego przez innych - nawet wobec jego właściciela. Tzw. “trademark trolls” to grupy oszustów, którzy wyszukują w rejestrach niechronione znaki towarowe i wykorzystując sytuację niewiedzy właściciela znaku, rejestrują go, a następnie wzywają właścicieli firm, którym skradziono nazwę lub logo, aby uiścili odpowiednią opłatę za odzyskanie nazwy lub możliwość korzystania.

Ochrona znaku towarowego - rodzaje

Ochrona znaku towarowego może być zapewniona w zależności od zakresu terytorialnego ochrony przez:

• system krajowy (ochrona na terenie Polski),

• system regionalny (ochrona na terytorium UE)

Można ubiegać się o udzielenie ochrony na:

• znak towarowy indywidualny,

• wspólny znak towarowy,

• wspólny znak towarowy gwarancyjny,

• wspólne prawo ochronne.

Najbardziej popularne jest zgłoszenie znaku towarowego w formie:

• słownej (nazwa),

• słowno-graficznej (logo).

Jak dokonać zgłoszenia, aby została udzielona ochrona znaku towarowego w Polsce?

W pierwszej kolejności należy przeszukać bazę znaków towarowych na stronie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej i sprawdzić, czy konkretny znak już nie istnieje w systemie. Kolejnym etapem jest złożenie odpowiedniego podania (wniosku-formularza), w którym zawarte będą podstawowe informacje dotyczące zgłaszającego, znaku i jego przeznaczenia. Dostępny na stronie formularz wymaga dokładnego wypełnienia.

Poszczególne elementy podania:

• ZGŁASZAJĄCY. Może nim być osoba fizyczna, osoba prawna, organ administracji rządowej lub państwowa jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej działająca w imieniu Skarbu Państwa  (dane, adres, telefon, e-mail, REGON, KRS).

• PEŁNOMOCNIK. Wypełniane pole, jeśli strona w postępowaniu przed Urzędem Patentowym ma pełnomocnika, który działa w jej imieniu. Może nim być radca prawny, rzecznik patentowy, adwokat, osoba świadcząca usługi transgraniczne, współuprawniony, rodzice, małżonek, rodzeństwo, zstępni, osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia (imię i nazwisko, nazwa kancelarii, adres).

• ZNAK TOWAROWY. Należy przedstawić znak towarowy. Jeśli jest to logo, należy umieścić w tym polu odbitkę w wymiarach około 8 cm x 8 cm. Jeśli obrazek zawiera wiele szczegółów, można go przedstawić na arkuszu w formacie A4 jako załącznik.  Jeśli znak jest barwny, musi być przedstawiony w podaniu we właściwym mu kolorze.

• KOLORYSTYKA ZNAKU. Należy zakreślić właściwe pole określające barwę znaku.

• OPIS ZNAKU. W tej rubryce należy wskazać ogólny opis znaku, by ten przedstawiony powyżej nie wzbudzał wątpliwości. Można przedstawić wykaz użytych kolorów. Jeśli zgłaszany jest znak słowny, rubrykę tę pomija się.

• WYKAZ TOWARÓW I USŁUG WEDŁUG KLASYFIKACJI NICEJSKIEJ. To pole przeznaczone jest do określenia, z jaką branżą związany jest znak, o którego ochronę się ubiega. Dostępna na stronie Urzędu Patentowego klasyfikacja nicejska pozwala bardzo precyzyjnie określić, czego dotyczy działalność związana ze znakiem. Ma to bardzo duże znaczenie, ponieważ jeśli prawo ochronne na znak towarowy zostanie udzielone, wówczas nikt inny, nikt z konkurencji - z branży nie będzie mógł używać zastrzeżonego znaku towarowego do prowadzenia własnej działalności. Jeżeli natomiast ktoś spoza branży będzie chciał zastrzec taką samą nazwę, nie będzie do tego przeciwwskazań.

• OŚWIADCZENIE O KORZYSTANIU Z PIERWSZEŃSTWA KONWENCYJNEGO. Oznacza to chęć korzystania z wcześniejszego zgłoszenia.

• OŚWIADCZENIE O KORZYSTANIU Z PIERWSZEŃSTWA WYSTAWY MIĘDZYNARODOWEJ OFICJALNEJ LUB OFICJALNIE UZNANEJ.

• ADRES DO KORESPONDENCJI. Wypełnia się to pole w przypadku, gdy adres do korespondencji jest inny, niż w punkcie pierwszym dotyczącym zgłaszającego. Jeśli adres jest właściwy z tym juz wskazanym, pole to pozostawia się puste.

• DODATKOWY ADRES DO KORESPONDENCJI. Jeżeli wnioskodawcy zależy, aby korespondencja była wysyłana również na inny, dodatkowy adres, należy wypełnić to pole, a w innym przypadku pozostawić puste.

• INNE OŚWIADCZENIA LUB WNIOSKI. Można wpisać swoje uwagi dotyczące postępowania, wszelkie ważne kwestie. Mogą one być brane pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy.

• OŚWIADCZENIE. Dotyczy ono udostępniania danych osobowych podmiotowi, który wniósłby ewentualny sprzeciw co do udzielenia ochrony na znak towarowy, po zamieszczeniu informacji o rozpoczętym postępowaniu na stronie Urzędu Patentowego. Uzasadnieniem wniesienia sprzeciwu może być np. fakt, że osoba wnosząca sprzeciw jest faktycznym właścicielem znaku towarowego, o którego ochronę toczy się postępowanie lub znak jest bardzo podobny do innego, chronionego.

• SPIS ZAŁĄCZONYCH DOKUMENTÓW. Zakreśla się we właściwych rubrykach dokumenty, które będą stanowiły załącznik do sprawy. Jest to m.in. potwierdzenie wniesienia opłaty.

Na samym końcu należy wpisać miejscowość, datę i złożyć podpis ze wskazaniem imienia i nazwiska.

Wraz z wniesieniem podania konieczne jest, aby została uiszczona opłata za zgłoszenie. Samo zgłoszenie jednego znaku towarowego to kwota 450 zł. Opłata będzie wzrastać proporcjonalnie do liczby wymienionych w podaniu klas (liczby numerów z klasyfikacji nicejskiej określających branże), w kwocie 120 zł za każdą kolejną. Kwotę tę należy doliczyć do opłaty 450 zł.

Po przyjęciu zgłoszenia Urząd przesyła na wskazany adres, lub jeśli został wskazany dodatkowy adres to również na ten, pismo potwierdzające przyjęcie zgłoszenia z nadanym mu numerem identyfikacyjnym. We wszelkich pismach do Urzędu Patentowego należy od tej pory wskazywać ten właśnie numer.

Od momentu przyjęcia podania rozpoczyna się okres sprzeciwowy, a znak towarowy udostępnia się w systemie Urzędu Patentowego. Rejestr ten jest jawny.  W ciągu około 3 miesięcy od zgłoszenia, w razie braku sprzeciwu, Urząd Patentowy publikuje chroniony znak w Biuletynie - jeśli procedura przebiegła pomyślnie. Jednocześnie wydaje decyzję o przyznaniu warunkowej ochrony na znak towarowy. Warunkowej, ponieważ od wniesienia przez zgłaszającego dalszej opłaty za okres ochronny zależy, czy znak będzie faktycznie chroniony. W razie nieuiszczenia takiej opłaty warunkowa decyzja wygasa. W razie braku wniesienia opłaty, kiedy nic się nie dzieje w sprawie - postępowanie zostaje umorzone. Można starać się o przywrócenie terminu opłaty z ważnych przyczyn za stosowną opłatą. Jest na to ograniczony czas. Natomiast decyzja - czy pozytywna, czy o odmowie udzielenia ochrony - podlega środkowi zaskarżenia typowemu dla postępowania administracyjnego według KPA, czyli odwołaniu. Można wówczas wyrazić swoje stanowisko i niezadowolenie z decyzji.  Postępowanie umorzone jest zakończone.

Podania należy złożyć na adres:  URZĄD PATENTOWY 
RZECZYPOSPOLITEJ  POLSKIEJ

00-950 Warszawa 
al. Niepodległości 188/192
skr. poczt. 203 lub elektronicznie z ePUAP lub podpisem kwalifikowanym.

Ile rzeczywiście kosztuje ochrona znaku towarowego w Polsce?

Poniżej przedstawiamy wszystkie wykazane przez Urząd Patentowy koszty związane z ochroną znaku towarowego w postępowaniu krajowym.

• zgłoszenie znaku towarowego dla towarów i usług w jednej klasie towarowej w tradycyjnej formie papierowej - 450 zł,

• zgłoszenie znaku towarowego w postaci elektronicznej dla towarów i usług - 400 zł, każda następna klasa towarowa w zgłoszeniu to 120 zł,

• oświadczenie o korzystaniu z pierwszeństwa - 100 zł,

• wniosek o przekształcenie rejestracji międzynarodowej w zgłoszenie krajowe dla towarów i usług - 200 zł,

za każdą następną klasę towarową - 100 zł,

• wniosek o zmianę zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego na zgłoszenie krajowe dla towarów i usług - 200 zł,
  za każdą następną klasę towarową - 150 zł,

• wniosek o podzielenie zgłoszenia, za każde zgłoszenie wydzielone - 550 zł,

• wniosek za podzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, za każde prawo ochronne (na podstawie art. 1621  ustawy Prawo własności przemysłowej) - 600 zł,

• wniosek o odroczenie opłaty -  60 zł,

• wniosek o przywrócenie terminu lub wniosku o uwzględnienie uchybienia terminu z powodu nadzwyczajnych okoliczności - 80 zł,

• wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w związku z wydanym postanowieniem - 50 zł,

w związku z wydaną decyzją - 100 zł,

w związku z wydaną decyzją po rozstrzygnięciu sprzeciwu - 1000 zł,

• publikacja informacji o udzielonym prawie ochronnym - 90 zł,

• wydanie duplikatu świadectwa ochronnego - 100 zł,

• wyciąg z rejestru:

- zawierający aktualny stan prawny - 60 zł,

- uzupełniony o dane zmienione lub wykreślone - 100 zł,

• sporządzenie dowodu pierwszeństwa - 60 zł,

• dokonanie zmiany w rejestrze, od każdej zmiany - 70 zł,

• przekazywanie korespondencji na dodatkowy adres, za każdy dodatkowy adres - 300 zł,

• sprzeciw wobec zgłoszenia znaku towarowego - 600 zł,

• wniosek o wydanie decyzji w postępowaniu spornym - 1000 zł.

Kiedy ochrona na znaków towarowych nie może zostać udzielona?

Warunkiem udzielenia ochrony na znak towarowy jest posiadanie przez ten znak tzw. zdolności rejestracyjnej. Oznacza to, że nie mogą występować przeszkody do udzielenia takiej ochrony kiedy znak:

• nie może być znakiem towarowym;
• nie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostało zgłoszone;
• składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania, w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności;
• składa się wyłącznie z elementów, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
• stanowi kształt towaru, który jest uwarunkowany wyłącznie jego naturą, jest niezbędny do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru;
• zostało zgłoszone w złej wierze;
• jest sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
• zawiera element będący symbolem, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, którego używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową;
• zawiera symbol Rzeczypospolitej Polskiej (godło, barwy lub hymn), znak sił zbrojnych, organizacji paramilitarnej lub sił porządkowych, reprodukcję polskiego orderu, odznaczenia lub odznaki honorowej, odznaki lub oznaki wojskowej bądź innego oficjalnego lub powszechnie używanego odznaczenia i odznaki, w szczególności administracji rządowej lub samorządu terytorialnego albo organizacji społecznej działającej w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tej organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część, jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa albo organu samorządu terytorialnego, albo zgodą organizacji, na używanie oznaczenia w obrocie;
• zawiera symbol (herb, flagę, godło) obcego państwa, nazwę, skrót nazwy, bądź symbol (herb, flagę, godło) organizacji międzynarodowej lub przyjęte w obcym państwie urzędowe oznaczenie, stempel kontrolny lub gwarancyjny, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takiego oznaczenia w obrocie;
• zawiera urzędowo uznane oznaczenie przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności znak bezpieczeństwa, znak jakości lub cechę legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić odbiorców w błąd co do charakteru takiego oznaczenia, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do jego używania;

• ze swojej istoty może wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towaru;
• stanowi chronioną nazwę odmiany roślin i odnosi się do odmiany roślin tego samego lub pokrewnego gatunku;
• w odniesieniu do wyrobów alkoholowych, taki znak towarowy zawiera element geograficzny niezgodny z pochodzeniem wyrobu, gdyż Urząd Patentowy uzna go, za wprowadzający odbiorców w błąd;
• zawierają element geograficzny prawdziwy w sensie dosłownym co do terytorium, regionu lub miejsca, z którego towar pochodzi, a który mógłby wprowadzić odbiorców w błąd, że towar pochodzi z innego, słynącego z danych wyrobów terenu. W przypadku homonimicznych oznaczeń geograficznych dla wina i piwa ochrona może być przyznana, z tym, że Urząd Patentowy RP wezwie osobę, która dokonała zgłoszenia później, do dokonania w znaku odpowiednich zmian pozwalających na odróżnienie go od znaku wcześniejszego;
• są identyczne lub podobne do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, nazwy pochodzenia, określenia tradycyjnego dla wina lub oznaczenia geograficznego napoju spirytusowego, których ochrona jest przewidziana na podstawie przepisów prawa i w zakresie w nich przewidzianym.

Przepisy ustawy o Prawie własności przemysłowej określają, że znak musi odróżniać się znacząco od innych znaków w obrocie towarów z kategorii zgłoszenia. Nie może określać też pochodzenia, ilości ani przeznaczenia. Nie udziela się ochrony na elementy znaku, którego weszły do potocznego języka lub są zwyczajowo używane.

Ochrona znaku towarowego słownego czy słowno-graficznego? Co wybrać?

Znak słowny jest odporny na rebranding - oznacza to, że można zmieniać logo firmy z upływem lat, a nazwa wciąż pozostaje chroniona. W razie udzielonego prawa ochronnego na znak słowno-graficzny, wraz ze zmianą logo należałoby ponownie zastrzegać nowe logo dla udzielenia stosowanej ochrony. Wydaje się więc, że znak towarowy słowny ma szerszą ochronę niż znak słowno-graficzny. Dla pełnego bezpieczeństwa najlepsza jest ochrona znaku towarowego w obu wersjach, jednak wiąże się to z ponoszeniem dużych kosztów.