Pracodawca powinien być wyposażony w odpowiednią do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy, a także rodzaju i poziomu występującego zagrożenia, liczbę apteczek pierwszej pomocy. Wyposażenie apteczki w zakładzie pracy powinno być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Apteczki w zakładzie pracy jako obowiązek pracodawcy
Obowiązkiem pracodawcy jest chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Jednym z obowiązków wynikających z art. 2091 § 1 Ustawy Kodeks pracy jest zorganizowanie systemu pierwszej pomocy.
Pracodawca jest zobligowany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy poprzez:
- punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne;
- apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy – § 44 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej rozporządzenie.
Liczba, usytuowanie i wyposażenie apteczki w zakładzie pracy
Liczba, usytuowanie i wyposażenie apteczek, jakie powinny być zapewnione w danym zakładzie pracy, nie zostały wskazane w przepisach prawa. Określenie ich ilości, lokalizacji i skompletowanie jest obowiązkiem pracodawcy. Inna będzie liczba i umiejscowienie, a także zawartość apteczek w zakładzie pracy o charakterze administracyjno-biurowym, a inna w zakładzie przemysłowym czy instytucji użyteczności publicznej. Zasady lokalizacji apteczek powinny zostać zawarte w wewnątrzzakładowej procedurze (instrukcji, zarządzeniu itp.), która opisuje system pierwszej pomocy w firmie.
Pracodawca, który ustala w zakładzie pracy liczbę, usytuowanie i wyposażenie apteczek powinien ocenić zagrożenia i częstotliwość ich występowania na poszczególnych stanowiskach, opierając się na przeprowadzonej ocenie ryzyka zawodowego. Powinien również wziąć pod uwagę analizę wypadków przy pracy, w szczególności urazów, jakie wystąpiły lub mogą wystąpić.
Obsługa apteczek
Osobą odpowiedzialną za obsługę apteczek w zakładzie pracy na każdej zmianie jest wyznaczony pracownik, przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy (§ 44 ust. 3 rozporządzenia). Pracownik obsługujący apteczki na pewno powinien posiadać odpowiednie przeszkolenie w udzielaniu pierwszej pomocy, a także dokładnie znać jej zawartość i okresowo to wyposażenie uzupełniać. Okresowe sprawdzenie zawartości apteczek powinno być przeprowadzone pod kątem kompletności i ważności wyposażenia zgodnie z odpowiednim wykazem, znajdującym się w apteczce.
Informacja powinna zawierać:
- imię i nazwisko,
- miejsce wykonywania pracy,
- numer telefonu służbowego (lub innego środka komunikacji).
Miejsca usytuowania każdej apteczeki w zakładzie pracy powinny być oznakowane
Miejsca położenia apteczki powinny być łatwo dostępne i odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą (§ 44 ust. 5 rozporządzenia).
Oznakowanie to zostało ustalone w Normie PN-EN ISO 7010, która przedstawia znaki bezpieczeństwa mające na celu zapobieganie wypadkom, ochronę przeciwpożarową, informowanie o zagrożeniu zdrowia i ewakuacji w sytuacji zagrożenia. Oznakowaniem wskazanym przez PN-EN ISO 7010 jest biały krzyż na zielonym tle.
Wyposażenie apteczek
W Polsce przepisy prawa nie określają zawartości apteczek. Powinna ona uwzględniać rodzaj i zakres prowadzonej działalności, liczbę zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy, a także rodzaj i poziom występującego zagrożenia w zakładzie. Wyposażenie apteczki w zakładzie pracy powinno być zawsze ustalane indywidualnie, w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę lekarską.
Odpowiednie skompletowanie wyposażenia apteczek mogą ułatwić normy wydawane przez Niemiecki Instytut Normalizacji (normy DIN). W Polsce ich stosowanie jest dobrowolne, jednak producenci apteczek często podają informację o zgodności ich wyposażenia z normami DIN.
W apteczkach powinny znajdować się wyłącznie środki opatrunkowe, natomiast nie powinny zawierać środków przeciwbólowych i innych leków, kropli żołądkowych, kropli nasercowych, płynów dezynfekujących itd., chyba że osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy ma wykształcenie medyczne i jest upoważniona do podawania tego typu środków.
Apteczki w zakładzie pracy powinny zostać umieszczone w miejscach ogólnodostępnych, tak aby w prosty i szybki sposób ich użyć w sytuacji wystąpienia zdarzenia wypadkowego.
Podsumowanie
Przepisy nie regulują zalecanego wyposażenia apteczek, jak również nie określają miejsc ich usytuowania. To pracodawca w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę lekarską jest zobowiązany do ich wyposażenia, właściwego ich usytuowania i oznakowania, w zależności o rodzaju i natężenia zagrożeń występujących w danym zakładzie pracy.
