Wypadek przy pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego a zasiłek chorobowy

Pracownicy mogą obecnie korzystać z urlopów różnego rodzaju związanych z opieką nad dzieckiem – 1 z nich jest urlop rodzicielski. Ze wspomnianego uprawnienia mogą skorzystać pracownicy – matka i ojciec dziecka po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. Czy wypadek przy pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego powoduje konieczność wypłaty zasiłku chorobowego? Na tak postawione pytanie odpowiadamy w dzisiejszym artykule.

Urlop rodzicielski – podstawowe informacje

Uprawnienia w zakresie urlopu rodzicielskiego uregulowano w przepisach Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (kp).

Ze wspomnianego urlopu może skorzystać zarówno pracownica – matka dziecka, jak i pracownik – ojciec dziecka.

Stosownie do brzmienia art. 182(1a) § 1 kp po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

•  32 tygodni – w przypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie,
•  34 tygodni – w przypadku urodzenia przy 1 porodzie 2 lub więcej dzieci.

Urlop rodzicielski we wskazanym wymiarze przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka. Oznacza to, że mają prawo z niego korzystać jednocześnie oboje – w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać wymiaru podstawowego.

Podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, który składa się w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Do wniosku należy dołączyć dokumenty określone w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 roku w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 roku poz. 2243).

• 64 tygodni – w przypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie,
• 68 tygodni – w przypadku urodzenia przy 1 porodzie 2 lub więcej dzieci.

Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy, i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu. Jeżeli łączenie urlopu z pracą odbywa się przez część urlopu, proporcjonalne wydłużenie wymiaru tego urlopu następuje wyłącznie w odniesieniu do tej części urlopu. W sytuacji, gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu część urlopu nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach. Przy udzielaniu urlopu niepełny dzień się pomija.

Wypadek przy pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego

Czy pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego może być objęty postępowaniem powypadkowym? Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, trzeba sięgnąć do zapisów Ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanej dalej „ustawą wypadkową”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności bądź poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. 

Przepisy przewidują jeszcze inne zdarzenia, które traktowane są na równi z wypadkiem przy pracy, lecz nie odnoszą się one do omawianej problematyki, w związku z czym nie ma potrzeby odnosić się do tych zagadnień.

Z definicji pojęcia „wypadek przy pracy” wynika, że jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą. Ten właśnie związek z pracą ma decydujące znaczenie w kontekście ustalenia, czy podczas urlopu rodzicielskiego możemy mówić o wypadku przy pracy.

Powyższa sytuacja dotyczy przypadku, gdy pracownik korzysta z urlopu rodzicielskiego, nie łącząc go z wykonywaniem pracy. Skoro więc pracownik nie świadczy pracy, nie można uznać danego zdarzenia za wypadek przy pracy, tak jak został on zdefiniowany w ustawie wypadkowej.

Czy to znaczy, że pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego nie będzie miał prawa do zasiłku chorobowego przyznanego wskutek wypadku przy pracy? Uprawnienia w tym zakresie mogą zostać nabyte przez pracownika, pod warunkiem jednak, że do zdarzenia zakwalifikowanego jako wypadek przy pracy dojdzie w trakcie wykonywania obowiązków służbowych.

Przykład 1.

Pracownik wykonuje dodatkową pracę w czasie trwania urlopu rodzicielskiego w wymiarze ¼ etatu. Podczas realizacji czynności służbowych nastąpiło zdarzenie, które wywołało uraz u pracownika i zostało zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Pomimo faktu, że pracownik korzysta z urlopu rodzicielskiego, będzie mu przysługiwał zasiłek chorobowy z tytułu wypadku przy pracy. Podjęcie zatrudnienia w trakcie urlopu rodzicielskiego jest równoznaczne z zastosowaniem przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych pracowników. Dotyczy to także ubezpieczenia wypadkowego, w związku z czym pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy, ma prawo do zasiłku chorobowego.

W odniesieniu do pracownika korzystającego z urlopu rodzicielskiego, który uległ wypadkowi przy pracy (z tytułu wykonywania dodatkowej pracy podczas wspomnianego urlopu), należy zastosować standardową procedurę dotyczącą kwalifikacji prawnej danego zdarzenia jako wypadku przy pracy. Jest to niezbędne w celu uzyskania przez pracownika zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego.

Wypadek przy pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego a zasiłek chorobowy. Podsumowanie

Pracownik ma prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. W okresie tego urlopu istnieje możliwość łączenia go z pracą u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Jeżeli pracownik nie podjął takiej pracy, a przytrafiło mu się zdarzenie powodujące uraz, to nie można tego uznać za wypadek przy pracy. W konsekwencji nie powstaje prawo do zasiłku chorobowego. Jednak w przypadku gdy wystąpią powyższe okoliczności podczas wykonywania przez pracownika pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego, sytuacja się zmienia. Zakwalifikowanie danego zdarzenia jako wypadek przy pracy jest podstawą do przyznania pracownikowi zasiłku chorobowego z tego tytułu.