Błąd w cenie towaru w sklepie internetowym czy na aukcji internetowej może spowodować sporo problemów. O pomyłkę, np. wpisanie kilku zer za mało czy wystawienie za 1 zł towaru wartego kilkaset złotych nie jest trudno. Co zrobić, gdy klient kupił towar po zaniżonej cenie i domaga się jego wydania? Jak się zabezpieczyć przed takimi problemami i jak sobie poradzić gdy, się pojawią? Jak się bronić przed sądem?
Dobry regulamin sklepu zabezpiecza przed skutkami błędów
Jeśli klient złożył zamówienie wykorzystując błąd w cenie na stronie sklepu (zaniżona cena), ważne jest ustalenie, czy już samo złożenie zamówienia powoduje zawarcie umowy sprzedaży. Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w regulaminie sklepu. Od odpowiedzi na to pytanie zależy to, w jaki sposób sklep powinien zareagować w przypadku pomyłki co do ceny i szanse sklepu na ewentualną wygraną w sądzie. O sposobie reakcji i szansach w sądzie wraz z opisem spraw sądowych piszemy w dalszej części.
Możliwe są dwa warianty w regulaminie sklepu:
umowa jest zawarta w momencie złożenia zamówienia przez klienta;
umowa jest zawarta w momencie przyjęcia zamówienia przez sklep.
Umowa w momencie złożenia zamówienia
Wariant pierwszy regulaminu - ważna umowa jest zawarta w momencie złożenia zamówienia:
strona sklepu internetowego z podaną ceną traktowana jest jako oferta zawarcia umowy przez przedsiębiorcę;
klient składając zamówienie przyjmuje ofertę i tym samym dochodzi do zawarcia ważnej umowy sprzedaży;
w razie zauważenia, że wystąpił błąd w cenie, a umowa została już zawarta, istnieje możliwość złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oferty złożonej pod wpływem błędu co do ceny - ale dotyczy to tylko ewidentnych przypadków, gdy klient z łatwością powinien był zauważyć, że cena jest efektem błędu.
Przykład 1.
“Z chwilą złożenia przez Klienta zamówienia, dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży”.
Umowa w momencie przyjęcia zamówienia przez sklep
Wariant drugi regulaminu - ważna umowa jest zawarta w momencie przyjęcia zamówienia przez sklep:
strona sklepu internetowego z podaną ceną traktowana jest jako zaproszenie przez przedsiębiorcę klientów do składania ofert kupna towaru;
klient składając zamówienie składa ofertę zawarcia umowy; nie dochodzi jeszcze do zawarcia ważnej umowy sprzedaży, bo do tego potrzebne jest przyjęcie oferty przez przedsiębiorcę;
sklep przyjmuje ofertę, informując o tym klienta; tym samym dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży;
jeśli sklep nie przyjmie oferty klienta, do zawarcia umowy sprzedaży nie dojdzie;
w razie zauważenia pomyłki co do ceny, wystarczy nie przyjąć oferty (zamówienia) i poinformować o tym klienta;
automatyczna wiadomość wysyłana przez oprogramowanie sklepu do klienta po złożeniu zamówienia nie powinna informować o tym, że zamówienie zostało przyjęte, tylko o tym, że sklep potwierdza fakt złożenia zamówienia przez klienta;
informacja o przyjęciu zamówienia klienta powinna być wysyłana dopiero po zweryfikowaniu, czy zamówienie nie zawiera błędów; jeśli zamówienie zawiera błąd, sklep może go nie przyjąć i poinformować o tym klienta, niezależnie od tego, czy błąd jest istotny (każdy klient z łatwością powinien go zauważyć) czy nieistotny (np. przez pomyłkę przeceniono towar o 20%).
Przykład 2.
“Strona internetowa Sklepu nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego, lecz zaproszenie do składania ofert. Klient zamawiając towar składa ofertę zawarcia umowy. Po złożeniu zamówienia Klient niezwłocznie otrzyma na podany adres e-mail wygenerowany automatycznie komunikat potwierdzający otrzymanie przez Sklep zamówienia. Do zawarcia umowy sprzedaży dochodzi wraz z otrzymaniem ze sklepu wiadomości e-mail z informacją o przyjęciu zamówienia do realizacji. Wiadomość ta jest równoznaczna z przyjęciem przez Sprzedającego złożonej przez Klienta oferty”.
Czego nie wpisywać do regulaminów sklepów?
Wprowadzając do regulaminu zmiany trzeba uważać, żeby nie naruszały one praw konsumentów. Z regulaminu musi jasno wynikać, w jakim momencie dochodzi do zawarcia umowy i sklep nie powinien mieć prawa do swobodnej interpretacji tego momentu.
Zabronione jest stosowanie następujących postanowień w regulaminie:
“Potwierdzenie przyjęcia zamówienia nie oznacza w 100% jego realizacji. Zastrzegamy, iż z przyczyn od nas niezależnych (skończenie się towaru na magazynie, brak towaru u dostawców itp.) możemy zamówienie zrealizować częściowo lub odstąpić od jego realizacji. Jeśli pojawią się problemy z realizacją zamówienia, niezwłocznie powiadomimy o tym klienta” (niedozwolona klauzula umowna wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych pod nr 4598).
Błąd w cenie - jak i kiedy można się na niego powołać?
Jeśli doszło do zawarcia umowy z błędną ceną, sposobem przedsiębiorcy prowadzącego sklep internetowy na uniknięcie wydania towaru jest powołanie się na błąd w cenie w ofercie sklepu, na podstawie art. 84 Kodeksu cywilnego. Jak to zrobić?
należy złożyć klientowi oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia (oferty sprzedaży) złożonej pod wpływem błędu co do ceny;
błąd co do ceny musi być istotny - uzasadniający przypuszczenie, że gdyby nie błąd w cenie, to oceniający sprawę rozsądnie przedsiębiorca nie wystawiłby towaru w sklepie po tej cenie;
klient sklepu wiedział o błędzie lub mógł z łatwością błąd w cenie zauważyć (bo np. sprzedano za 1 zł towar wart 1.000 zł); problem pojawia się, gdy błąd był tej wielkości, że mógł zostać uznany za przecenę lub wyprzedaż - powołanie się na błąd może wtedy nie być skuteczne;
przedsiębiorca musi złożyć na piśmie klientowi oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia (oferty sprzedaży) złożonego pod wpływem błędu (powód - błąd w cenie);
oświadczenie o uchyleniu się musi zostać złożone w terminie 1 roku od wykrycia błędu; nie ma możliwości przedłużenia czy przywrócenia tego terminu.
Gdańsk, 8.10.2018 r. Jan Kowalski Sklep Internetowy Jan Kowalski ul. Przykładowa 1 11-111 Gdańsk Maria Nowak ul. Testowa 1 22-222 Gdynia
Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu Szanowna Pani, informuję, że złożone przez Panią w dniu 9.10.2018 r. zamówienie telefonu komórkowego marki XYZ, model 12345, za cenę 1,53 zł w prowadzonym przeze mnie sklepie internetowym pod adresem sklepabcd.przyklad.com nie może zostać zrealizowane, gdyż podana w sklepie cena 1,53 zł była wynikiem błędu. Prawidłowa cena telefonu wynosi 1.530 zł. W związku z powyższym, na podstawie art. 84 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego oświadczam, że uchylam się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu - zamieszczonej na stronie prowadzonego przeze mnie sklepu internetowego pod adresem sklepabcd.przyklad.com oferty sprzedaży telefonu komórkowego marki XYZ, model 12345, za cenę 1,53 zł., który to telefon zamówiła Pani w sklepie internetowym w dniu 9.10.2018 r. Z poważaniem, Jan Kowalski |
Błąd w cenie na Allegro: 7.749 zł zamiast 77.490 zł
Błąd w cenie może się zdarzyć również przy wystawianiu produktów na portalach aukcyjnych, np. na Allegro.
Do sądu trafiła sprawa, w której pracownik firmy sprzedającej maszyny do obróbki drewna, podczas noworocznej aktualizacji cen, ustawił omyłkowo cenę na 7.749 zł zamiast na 77.490 zł. Błąd w cenie natychmiast wykorzystała jedna z firm, która kupiła maszynę przez opcję “kup teraz”. I nie chciał się zgodzić na zmianę ceny. Co zrobił w tej sytuacji sprzedawca? Powołał się na błąd w cenie i złożył kupującemu na piśmie oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia złożonego pod wpływem błędu (błąd co do ceny). Kupujący nie odpuścił i skierował do sądu sprawę o wydanie mu maszyny.
Sprawę w sądzie wygrał sprzedawca. Najpierw Sąd Rejonowy w Krośnie, a potem rozpatrujący apelację Sąd Okręgowy w Rzeszowie (wyrok z 29.12.2015 r., sygn. akt VI Ga 373/15) uznały, że uchylenie się sprzedawcy od oferty złożonej pod wpływem błędu co do ceny było skuteczne, więc sprzedawca nie ma obowiązku wydawać maszyny za zaniżoną cenę.
Sądy uznały, że spełnione zostały następujące warunki:
doszło do błędu (tu: błędnie wpisano cenę maszyny);
błąd był istotny - dotyczył ceny, jego zakres był duży;
błąd w cenie musiał zostać dostrzeżony przez kupującego (oferta sprzedaży nie zawierała żadnego stwierdzenia pozwalającego na przyjęcie, iż oferta jest skutkiem prowadzonej wyprzedaży, bądź też towar jest uszkodzony czy też ma jakąś wadę, już powierzchowna lektura oferty musiała wywołać przekonanie, że cena jest pomyłką, kupujący prowadził działalność w branży obróbki drewna, maszyna na aukcji była szczegółowo opisana, z odwołaniem się do dodatkowych materiałów - filmu oraz strony producenta);
sprzedawca złożył kupującemu oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oferty sprzedaży złożonej pod wpływem błędu i zrobił to w terminie.
Błąd w cenie na stronie sklepu internetowego: 1 zł zamiast 1.500 zł
W jednym ze sklepów internetowych podczas prowadzonych prac serwisowych omyłkowo ustawiono cenę sprzedawanych amortyzatorów na 1 zł i 0 zł za sztukę, zamiast ok. 1.500 zł za sztukę. Klient postanowił kupić 30 sztuk i zapłacił za nie 30 zł zamiast ok. 46.000 zł, wykorzystując błąd w cenie.
Regulamin sklepu przewidywał, że moment złożenia zamówienia na stronie sklepu przez Kupującego jest momentem zawarcia umowy pomiędzy sprzedającym a kupującym.
Sklep anulował zamówienie wskazując, że miał miejsce błąd w cenie wprowadzony podczas prac serwisowych i wystosował do kupującego pismo, w którym uchylił się od skutków oferty złożonej pod wpływem błędu.
Kupujący skierował sprawę do sądu i zażądał wydania amortyzatorów za cenę, za jaką zawarł umowę, czyli za 30 zł. W sądzie pierwszej instancji wygrał - sąd rejonowy uznał, że doszło do zawarcia umowy i kupujący mógł domagać się jej wykonania. Sąd rejonowy uznał też, że kupujący nie wywołał błędu i nie mógł łatwo błędu zauważyć, mógł też uznać, że cena jest wynikiem chwytu marketingowego sklepu internetowego.
Wyrok został zaskarżony przez sprzedawcę do Sądu Okręgowego w Białymstoku (wyrok z 13.12.2013 r., sygn. akt II Ca 1075/13). Sąd Okręgowy przyznał rację sprzedawcy.
Sąd Okręgowy uznał, że powołanie się na błąd w cenie przez sprzedawcę było skuteczne i dzięki temu umowa przestała wiązać. kupujący mógł z łatwością zauważyć błąd, gdyż:
zwykłe doświadczenie życiowe wskazuje, że oferowanie zakupu jakiegokolwiek towaru za cenę 1 zł czy 0 zł może być wynikiem błędu i powinno wzbudzić wątpliwości u nabywcy;
nie ma znaczenia, czy kupujący zawodowo zajmuje się działalnością w branży, której kupione części są wykorzystywane;
błędnie podana cena nie stanowiła żadnej ceny promocyjnej – na stronie internetowej brak było informacji o tym, że była to wyprzedaż, bądź specjalna okazja;
obniżenie ceny wartego 1.500 zł towaru do 1 zł nie może uznanie za działanie w jakikolwiek inny sposób uzasadnione, aniżeli tylko błędem.
każdy racjonalnie myślący człowiek jest w stanie zauważyć, że w opisanej sytuacji cena nie odpowiada realiom i wywieść wniosek, iż zaoferowana cena jest błędna.
Nowy laptop za 16 zł zamiast 1.605 zł
Laptopy za 16 zł zamiast za 1.605 zł wystawił omyłkowo jeden ze sklepów internetowych. Klient zamówił i opłacił 5 sztuk. Sklep powołał się na błąd w cenie i uchylił od skutków prawnych swojego oświadczenia. Klient skierował sprawę do sądu - i przegrał zarówno przed sądem rejonowym, jak i okręgowym.
Sąd Okręgowy w Gliwicach (wyrok z 18 grudnia 2014 r., sygn. akt III Ca 1043/14) uznał, że zgodnie z regulaminem sklepu internetowego doszło do zawarcia umowy sprzedaży. Wystawienie towaru w sklepie było publiczną ofertą sprzedaży, która to ofertę klient przyjął skłądajac zamówienie. A przyjęcie oferty powoduje zawarcie umowy. Ponieważ sklep złożył w terminie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oferty wywołanej błędem, doprowadził tym do upadku skutków prawnych zawartej umowy. I nie musiał wydawać laptopów za 16 zł. Błąd był zdaniem sądu na tyle oczywisty, że kupujący z łatwością mógł go zauważyć porównując ofertę sklepu z ofertami innych sprzedających, a nawet bez dalszego sprawdzania kierując się jedynie zasadami logiki i doświadczenia życiowego.
